Wij helpen je graag verder! +31 492386063

Welk soort leiderschap?

06 november 2017, gepubliceerd door Dirk Boersma

Talent
Mijn jongste dochter kan goed voetballen. Dat vind ik zelf maar ik hoor het ook nog eens regelmatig van anderen. Soms van mensen met veel voetbalervaring, mensen die zelf op een hoog niveau gevoetbald hebben. Het was dan ook geen grote verrassing dat ze op een dag werd uitgenodigd door de voetbalbond voor selectietrainingen. Die trainingen waren een voorbereiding op de Olympische spelen in 2018 en er zou nog veel getraind en geselecteerd moeten worden alvorens de definitieve keuzes gemaakt zouden worden. We hebben mijn dochter echter niet zo lang naar die selectietrainingen hoeven brengen.

Geen schim
Het was snel weer afgelopen. Ze voetbalt overigens nog wel gewoon met veel plezier bij haar dorpscluppie. Het klopte wel vond ik dat de mensen van de voetbalbond bij de selectietrainingen niet zagen wat de mensen die haar aanvankelijk geselecteerd hadden wel zagen. Ze was tussen al die goedgebekte en assertieve meisjes geen schim van zichzelf.

Thuis voelen
Afgelopen zaterdag deed haar team een clinic met  professionele begeleiders van Heerenveen. Verschillende mensen die stonden te kijken maakten mij weer complimenten over haar spel. Na afloop vertelde ze me hoeveel plezier ze had gehad en ze vertelde ook gelijk wat daar de oorzaak van was. Ze kende de jongens met wie ze moest spelen. Ze voetbalt er al vanaf groep 3 mee. Dat was anders voor haar vriendin, die ook meespeelde in haar team en die er in het geheel niet aan te pas kwam. Dat was logisch zei mijn dochter, die vriendin en de jongens met wie ze speelden kenden elkaar niet en dus werd ze niet in het spel betrokken.

Sterkste
Aan het eind van mijn middelbare schooltijd las ik een boek ‘Het recht van de sterkste’ van de Vlaamse schrijver Cyriel Buijsse. Het verscheen in  1893.In dat boek beschrijft Buijsse het leven een deel van een Vlaams stadje aan het eind van de 19e eeuw. De overheid heeft in die wijk weinig te vertellen. Een man met de meeste spierkracht en de grootste mond heeft het daar voor het zeggen.

Niet aangesteld
Hij is niet aangesteld, hij is niet benoemd, hij is niet gekozen maar hij bepaald wel wat er gebeurt en niet alleen in zijn eigen leven maar ook in dat van anderen. Hij heeft gewoon een aantal confrontaties in zijn voordeel beslecht en niemand heeft nog de moed zich tegen hem te verzetten. Mensen vinden het niet prettig maar leggen zich erbij neer. Ze krijgen geen kans hun talenten te gebruiken. Ze moeten het doen met de situatie en passen zich noodgedwongen aan.

Machtspelletjes
Het boek laat scherp zien wat er gebeurt als er in een groep niet bewust gestuurd wordt op het organiseren en regelen van de onderlinge afhankelijkheid. Als ieder een de ruimte krijgt en neemt om zelf te bepalen wat er gebeuren moet. Het boek laat ook goed zien dat zo nu en dan straffend optreden van de overheid niet tot verbetering leidt.

Effectieve medewerker
In 1989 noteerde business professor Robert Kelley wat nu een effectieve medewerker was. Dat zijn volgens Kelley mensen die zelf nadenken, die zich energiek en doelgericht van hun taken kwijten, die risico’s nemen om problemen te kunnen oplossen. Ze zijn evenwichtig en verantwoordelijk. Voelen zich betrokken bij een organisatie. Ze zijn goed in staat zichzelf te leiden.

Leiderschap is overal
De eisen die aan de effectieve medewerkers worden gesteld lijken ook sprekend op de eisen die aan een leider gesteld worden. Ze lijken eigenlijk sprekend op elkaar.
‘Leiderschap is overal’ is de titel van een serie fimpjes gemaakt door de Belgische leiderschapsexperts van de Antwerp Management School, professor Jesse Segers en Koen Marichal. Als leiderschap overal is wat kan het probleem dan nog zijn. Hoe komt het dan dat we voortdurend vast stellen dat er sprake is van een leiderschapscrisis.

Verbinding
Collega Willem Verhoeven schrijft in zijn boek ‘De zelfsturende medewerker’ dat de essentie van zelfsturing niet gelegen is in het ontbreken van een leider. Maar de essentie ligt erin dat er verbinding gecreëerd moet worden tussen al die zelfstuurders om te zorgen voor resultaten waar men zich samen in kan vinden en ook om ervoor te zorgen dat er voorwaarden aanwezig zijn om iedereen de optimale ruimte te geven om te komen tot ontwikkeling en inzet van talenten. En dat is geen eenvoudige opgave. Het gaat er niet om dat er iemand is die het beter weet of iemand die straft als de regels worden overtreden maar het gaan om mensen die ervoor zorgen dat er ruimte is voor iedereen  en die er ook voor zorgen dat iedereen betrokken wordt.

Veiligheid en vertrouwen
Dat betekent niet alleen fysieke ruimte maar ook psychologische ruimte. Professor Kohlrieser van IMD houdt zich bezig met ‘secure based leadership’ . Leiderschap gericht op het scheppen van een veilige omgeving om in te werken. Een omgeving waarin mensen tot hun recht komen. Een omgeving waarin de menselijke maat centraal staat. Daar ligt ook de belangrijke uitdaging voor coachend leiderschap. Zorgen voor veiligheid en vertrouwen

Ruimte
Aan de voetbalervaring van mijn dochter kan je zien dat talent alleen  niet voldoende is om tot resultaten te komen. Het is belangrijk om je ook zo veilig en gesteund te voelen dat je die talenten durft te laten zien. Dat je je niet laat ondersneeuwen of inpakken. Dat gebeurde in het verhaal dat Buijsse schreef. Zelfsturende teams zijn alleen maar effectief als één of meer leden in staat zijn voor die veiligheid te zorgen. Daar heb je geen positie voor nodig wel een houding en vaardigheden. Dat geldt trouwens niet alleen als je met zelfsturende teams werkt. Het geldt net zo goed voor teams waar wel sprake is van een leider. In beide gevallen is het belangrijk om de voorwaarden te creëren waarbij mensen tot prestaties komen.
Het gaat niet om de vraag wel of geen leiderschap maar om wat voor leiderschap.

Wil je hierover of over iets anders verder praten bel dan 0622995926 of mail dirkboersma@excellentleiderschap.nl

Stel je vraag via ons contactformulier

Neem contact met ons op!
Voor al je vragen kun je bellen met

+31 492386063