Wanneer baart oefening kunst?

Oefening baart kunst, is een bekend gezegde. Toch is lang niet alle oefening een voorbode van succes. Als je succesvol wilt zijn is het minstens zo belangrijk dat mensen je aardig vinden. Reflectie is daarnaast een noodzakelijke voorwaarde om ervoor te zorgen dat je leert van je oefenen en dat je je ontwikkelt in je persoonlijk leiderschap.

Postbroeken
Het aantal postbroeken dat je had versleten was een belangrijke maatstaf als het ging om de vraag of iemand leiderschapskwaliteiten had. Eigenlijk was het een maatstaf voor serieus genomen worden binnen het bedrijf. Als je ergens iets van vond en je er ook over uitsprak, dan hielp het niet als je nog geen enkele postbroek versleten had. Dat het aantal dienstjaren belangrijk was bleek ook uit de lijstjes die circuleerden. Lijstjes waaruit je op kon maken wanneer iemand aan de beurt was voor een leidinggevende positie. In het Postdistrict wisten de mensen voor wie de volgende chefsbenoeming zou zijn.

Vakexamens
Ja, je moest natuurlijk wel wat weten en kunnen. Daarvoor waren de vakexamens. Na je opleiding tot loketambtenaar waren er nog diverse vakexamens te halen. Een collega van mij vertelde dat hem op zijn vakexamen gevraagd was hoe je een onverpakt konijn naar de Maldiven moest verzenden. Aan de hand van de voorschriften moest je dan een dergelijk vraagstuk oplossen. Ik weet niet of het een grap was, maar in de tijd dat hij dit verhaal vertelde nam ik hem serieus. De voorschriften voorzagen echt in alles. Of althans bijna alles, want er bleven altijd vragen voor de leiding over ook al waren er nog zoveel voorschriften. Uit het feit dat er steeds weer nieuwe voorschriften kwamen bleek al wel dat het versleten hebben van postbroeken geen voldoende voorwaarde was om leiding te kunnen geven. Behalve tijd waren er ook andere zaken nodig om goede besluiten te kunnen nemen.

Ervaring
Ervaring is  belangrijk, dat betoogt ook Willem Verhoeven, die in zijn boek “Emoties in bedrijf” uitlegt wat ervaring met je doet. Hoe het vaak herhalen van handelingen ervoor zorgt dat de sturing over die handelingen door je onbewuste wordt overgenomen. Daardoor gaat het effectiever en sneller. Bij mijn dochter zie ik dat elke dag als ze weer probeert een bal hoog te houden, of als ze een nieuw liedje op de piano instudeert. Volgens Willem Verhoeven heb je 10.000 uur aan oefening nodig om ergens echt goed in te worden. Malcolm Gladwell noemt het in zijn boek “Outliers” de 10.000 uren regel. Veel oefenen leidt tot meesterschap.

Kanttekeningen
LaRae Quy (voormalig FBI agent) plaatst wat kanttekeningen bij deze stelling van Gladwell. Het is niet zo eenvoudig, zegt ze. Er is om te beginnen al een groot verschil tussen iets eindeloos herhalen en het serieus en toegewijd oefenen van een handeling. We kennen genoeg mensen die al jarenlang hetzelfde werk verrichten maar er toch geen ster in worden.
Qui verwijst naar haar eigen opleiding waar ze ervaring opdeed in speciaal voor dat doel ontworpen oefeningen. Die oefeningen hadden ten doel haar handelen te verbeteren. Maar daarmee werd ze nog niet een succesvolle agente. Ze verwijst naar onderzoek van Brooke MacNamara. Uit dat onderzoek blijkt dat in gewone beroepen oefenen een veel minder belangrijke succesfactor is.
Qui wijst vervolgens op drie zaken, die minstens zo belangrijk zijn om succes te hebben.
Begin bij het begin, werk aan je persoonlijkheid ( je persoonlijk leiderschap), zorg ervoor dat mensen je aardig vinden. Obama, maar ook Jokowi in Indonesië zijn daar voorbeelden van. Zij hadden succes doordat de mensen hen aardig vonden. Quy heeft een aantal tips om daar voor te zorgen.

1. Wees authentiek, stel je niet anders voor dan je bent, probeer jezelf te zijn, dat voelt ook beter.
2. Wees nieuwsgierig, laat zien dat het niet allemaal om jou draait, zet de schijnwerper op de ander.
3. Wees expressief, laat zien dat je blij bent, verdrietig of bang. Mensen houden niet van een stoïcijnse houding.
4. Luister, laat je gedachten niet wegdwalen, houdt ze gericht op de ander. Zorg dat je weet wat je hoort.
5. Spiegel het gedrag, de emoties, de gebaren van de ander. De ander voelt zich dan beter begrepen.
6. Zoek naar overeenkomsten, laat merken dat er aanknopingspunten zijn, dat er gedeelde ervaringen zijn.

Ontdek je ruggengraat, wat maakt je sterk, waar doe je het voor. Wat is echt belangrijk voor je. Zorg ervoor dat je jezelf in de hand hebt. Dat is het begin van de situatie in de hand hebben. We kunnen niet voorspellen wat onze partner, onze klant, onze baas of onze medewerker gaat doen maar onze reactie erop kunnen we wel bewust sturen.
Maak je eigen “geluk”. Geluk maken we door de goede voorzorgsmaatregelen te treffen. Wacht niet af tot het geluk bij je komt, maar kom in actie, zoek naar kansen, sta er open voor. Geluk kan je beter vinden als je er open voor staat. En wanhoop niet als alle voorbereidingen niet tot het gewenste resultaat leiden. De meest wijze mensen, die we kennen hebben verdriet gekend, zijn verslagen of hebben iets wat belangrijk was verloren. Dat heeft ze wijs gemaakt.

Reflectie
En tenslotte: in zijn laatste boek wijst Verhoeven op het belang van reflectie voor professionele ontwikkeling. Zonder reflectie leer je niet ook niet van de praktijk. Die postbroeken alleen waren niet voldoende, reflectie gekoppeld aan die ervaring was de tweede voorwaarde waaraan voldaan moest worden. Jammer genoeg werd dat in die tijd aan de mensen zelf overgelaten. Nu zijn er coaches, coachende leidinggevenden en intervisiegroepen, die je kunnen helpen om op je praktijk te reflecteren. Maak er gebruik van.