Zelfrespect en coachend leiderschap

Joan Didion
Gisteren ontdekte ik het bestaan van Joan Didion. Tot nu toe was ze mij onbekend. Het artikel van haar wat ik gisteren tegenkwam. Een artikel uit de Vogue van 1961 sprak me echte bijzonder aan. Het is een artikel over zelfrespect. Een eigenschap, die ik nogal eens tegenkom in het werk wat ik doe als coach en als trainer. Alleen deze week al kwam ik het op verschillende manieren tegen. In een training was er een mevrouw, die in de nabespreking van een oefening aangaf dat het haar ontbrak aan zelfvertrouwen om te doen wat ze wist dat ze zou moeten doen. Het getuigde voor mij van zelfrespect dat ze dat durfde te benoemen.

Hogere leidinggevenden
Ik werkte ook met een aantal hogere leidinggevenden, die uitgebreid uitlegden dat ze maar al te goed begrepen hoe belangrijk en zinvol coachend leidinggeven is. Dat in hun organisatie dat coachend leidinggeven echter geen kans van slagen had omdat hun baas absoluut het verkeerde voorbeeld gaf. Waarom ik niet begon met het trainen van hun baas was hun vraag. Op mijn vraag of ze wilden dat ik dat dan tegen hun baas ging zeggen antwoorden ze ontkennend. Nee dat was ook niet de bedoeling. Of ze dan vonden dat hun baas dat zomaar moest weten. Nee dat zou wel mooi zijn maar dat was tegelijkertijd ook een beetje raar. Ze zaten ermee. Eigenlijk zouden ze het zelf moeten zeggen. Maar wat zou daar het effect van zijn. Zouden ze dan nog wel mogen blijven. Of zou hun baas ze genadeloos de deur wijzen.

Argumenteren
Dan moesten ze wel hele goede argumenten hebben. Maar hun baas was zo ontzettend goed in het argumenteren. Altijd als je een discussie met hem begon en met je argumenten kwam. Dan had hij je zo het bos weer ingestuurd. Ze kwamen er niet uit. Ze voelden zich eigenlijk niet gerespecteerd door hun baas. En daarmee kwamen we op het punt hoeveel respect ze eigenlijk voor zichzelf hadden. Hoe het kwam dat ze zich als onderliggende partij opstelden en daarmee hun baas eigenlijk onbewust als bovenliggende partij positioneerden. Een bovenliggende partij die vervolgens niet deed wat zij hoopten.

Artikel
Joan Didion beschrijft in haar artikel in de Vogue, hoe ze in haar jeugd het idee had dat alles haar in haar leven zou lukken. Dat alle lichten altijd op groen zouden staan. Dat gekamd haar, gepoetste tanden, goede kleding en goed ontwikkelde competenties haar overal zouden brengen. Daar ontleende ze haar zelfrespect aan. Maar toe ze haar middelbare school afrondde bleek een studie in de exacte richting er niet in te zitten. Simpel omdat ze onvoldoende resultaten haalde voor de exacte vakken.

Uiterlijke kenmerken
Ze verloor zo haar geloof in de kracht van uiterlijke kenmerken waar het om haar zelfrespect ging. Die bleken maar weinig met dat zelfrespect van doen te hebben. Ze ontdekte zo dat het begin van het ontdekken van zelfrespect begint bij  op jezelf teruggeworpen worden. Je hebt weinig aan applaus of credits voor iets waarvoor je niet geknokt hebt. Zelfrespect heeft ten diepste niets te maken met het oordeel van anderen. En je daar afhankelijk van voelen, zorgt ervoor dat je  zelfrespect klein blijft. Zelfrespect heeft niets te maken met reputatie.

Reputatie niet nodig
Mensen met lef hebben die reputatie niet nodig om zelfrespect te hebben. Het ontbreken van zelfrespect beschrijft ze als het getuige moeten zijn van je eigen mislukkingen. Van ’s nachts wakker liggen en de slaap niet kunnen vatten, met een glas warme melk en slaappillen onder handbereik terwijl je piekert over wat er  fout ging. Het vetrouwen wat gebroken werd en de beloftes die niet gehouden werden. Mensen zonder zelfrespect slapen heerlijk, die worden niet lastig gevallen door deze ‘spoken’.

Verantwoordelijkheid nemen
Mensen met zelfrespect daarentegen, zien hun fouten en mislukkingen onder ogen en nemen er verantwoordelijkheid voor. Ze zijn zich bewust van de gevolgen van hun handelen en geven een ander niet de schuld daarvan. Ze tonen dat wat we vroeger karakter genoemd zouden hebben. Karakter is de bereidheid verantwoordelijkheid te willen nemen voor de eigen daden en daar ligt de oorsprong van zelfrespect.

Wind tegen
Onze grootouders zegt Didion wisten daar alles van, die wisten dat je de wind tegen kon hebben dat  succes niet gegarandeerd was. Dat je ervoor moest knokken. Dat zelfrespect kan ontwikkeld worden zegt Didion. Je kunt leren  om te gaan met dingen die niet lukken zonder de omstandigheden of anderen als oorzaak aan te wijzen. Het is goed daar vroeg mee te beginnen. Want zelfrespect is een belangrijke voorwaarde om dingen voor elkaar te krijgen, om onderscheid te maken om lief te hebben en ook om te negeren.

‘Gedachte’ verwachtingen
Zonder zelfrespect zijn we vooral bezig met te voldoen aan de door ons ‘gedachte’ verwachtingen van ons. We kennen ze vaak niet eens we denken ze echter te kennen. Zo leven we in een kramp volgens de valse verwachtingen die anderen mogelijk van ons hebben of die we zelf geschapen hebben. Zo verliezen we onze energie. We haasten ons om thuis te komen zegt Didion maar we vinden daar niemand.

Coachend leiding geven
Voor iemand die coachend leiding geeft is dat zelfrespect uitzonderlijk belangrijk. Het helpt je om verantwoordelijkheid te nemen en de schuld niet bij anderen te leggen. Het helpt je ruimte scheppen voor de mensen in je organisatie. Het nodigt je waar nodig uit om de confrontatie aan te gaan ook met mensen hoger in de organisatie dan jijzelf. Als ik terug ga naar het begin van deze blog dan zou het voor de mensen waar ik het in het begin van de blog over had vooral behulpzaam zijn als ze aan dat zelfrespect gaan werken. Alleen zo kunnen ze hun situatie veranderen. Wees je er overigens bewust van dat succes niet gegarandeerd is maar vraag je af of je wilt werken in een organisatie waar zelfrespect niet op prijs wordt gesteld.

Wil je hierover of over iets anders doorpraten bel dan 0622995926 of mail dirkboersma@excellentleiderschap.nl