Wie toont leiderschap?

Indonesië maakt zich op voor de presidentsverkiezing van 2014. Jokowi, de burgemeester van Jakarta, is populair bij de kiezer. Aburizal Bakrie is de kandidaat van Golkar, de partij van de gevestigde orde. In de krant van vandaag staat dat zijn grote leiderschapservaring hem tot de betere president maakt. Wat zij de verschillen in leiderschapsstijl tussen Jokowi en Aburizal Bakrie (Ical)?

Speculaties
Indonesië is zich aan het opmaken voor de presidentsverkiezingen die in 2014 zullen plaatsvinden. Al lange tijd wordt het nieuws beheerst door analyses, speculaties, achtergrondverhalen en polls. Daarin wordt geprobeerd een beeld te krijgen van wie er serieus genomen moet worden en wie er echt een kans maakt. Een aantal namen komt steeds opnieuw voorbij. Aan de ene kant is dat de naam van Jokowi, de burgemeester van Jakarta. Aan de andere kant is dat de naam van Ical, Aburizal Bakrie, een steenrijke zakenman die voorzitter is van één van Indonesiës grootste politieke partijen. Ical leidt de Golkar. Het is de neutrale partij, ooit opgericht om oud-dictator Soeharto in het zadel te houden. Het is de partij die opkomt voor de belangen van de gevestigde orde. Er staan vandaag in het dagblad Kompas, de kwaliteitskrant van Indonesië, twee leuke artikelen die prachtig de verschillen in denken over leiderschap zichtbaar maken. Die verschillen zijn niet uniek voor Indonesië, je komt ze net zo goed in Nederland tegen, maar ook elders in de wereld.
Wat staat er nou in die krant van vandaag?

Aanpak van een overstroming
Er staat een artikel in waarin betrokkenen vertellen over het verschil in aanpak in het omgaan met het probleem van de vele overstromingen in Jakarta. Elk jaar opnieuw staan in het regenseizoen (ze zijn er net weer aan begonnen) hele stukken van de hoofdstad blank. Als het hard gaat regenen duurt het niet zo lang en hele straten en wijken lopen onder water. Huisraad drijft voorbij over straat, regelmatig vallen er slachtoffers, kinderen worden meegesleurd door het woeste water en het verkeer in de stad komt volledig tot stilstand. Dit probleem is al een oud probleem. Toen de Nederlanders nog de baas waren werd er een ingenieus stelsel van opvangbassins, speciale kanalen en sluizen aangelegd om het teveel aan water af te voeren. Straatnamen in Jakarta herinneren daaraan. “Pintu air” de waterdeur, “pintu besi” de ijzeren deur zijn bekende bushaltes. Nu helpen al die waterwerken niet meer. Ze liggen vol met vuilnis, vuilopvangroosters zijn volledig verstopt. Dijken kunnen niet onderhouden worden want mensen hebben er hun huizen op gebouwd en in een vorige blog schreef ik al eens dat de sluiswachter zijn sluis niet openzet omdat hij bang is dat er dan een bodem water in het paleis van de president terecht komt en hij ongenadig op zijn kop zal krijgen.

Budget of betrokkenheid?
Alle voorgangers van Jokowi meenden dit probleem te kunnen oplossen door meer budget te vragen voor de oplossing van het overstromingsvraagstuk. Keer op keer ontvingen bevriende staten verzoeken om te helpen met het oplossen van dit probleem. Projecten werden bedacht, leningen afgesloten en sponsorbedragen ontvangen. Maar helaas, daar bleef het bij. Er kwam geld, buitenlandse ingenieurs bureaus maakten plannen, maar aan het gedrag van de burger veranderde niets. Die was elke keer teleurgesteld dat ook deze buitenlandse interventie niet geholpen had.

Voorop in de strijd
Jokowi doet het anders, hij vraagt niet om geld. Hij staat er met zijn neus bovenop. Hij zorgt dat de kanalen schoon worden. Hij zorgt ervoor dat de graafmachines bij het opvangbassin kunnen komen zodat het schoongeschraapt kan worden. Als er illegale huizen moeten worden afgebroken dan regelt hij dat en, en-passant, regelt hij nieuwe, meer permanente bewoning voor de mensen die weg moeten. Hij maakt afspraken met de mensen die de kanalen, de sluizen en de opvangbassins beheren. Dat zijn ze niet gewend. Ze konden nooit iets doen want er waren geen graafmachines, huizen stonden in de weg en als ze iets deden kregen ze op hun kop van een hogere functionaris omdat diens huis nat werd. Nu zijn er geen excuses meer. Jokowi betrekt burgers, organiseert de vuilinzameling, mobiliseert stakeholders en zegt: “Geld? Nee dat is het probleem niet, het probleem is eigenaarschap en verantwoordelijkheid nemen”. Jokowi duikt zelf de goot is, staat tot zijn middel in het water, praat zelf met mensen waarvan het huis wegmoet, kortom hij brengt zichzelf in het spel. Voorgangers van Jokowi vergaderden over budgetten, meer geld, meer buitenlandse investeringen en leningen om het probleem van de overstromingen op te lossen. En nu? Nu lijkt het of de aanpak van Jokowi werkt.

Leiderschapservaring
In een ander artikel in de krant van vandaag staat ook dat Ical het gaat winnen van Jokowi omdat hij veel meer leiderschapservaring heeft. Hij leidt per slot van rekening al jaren bedrijven die een enorme vinger in de pap hebben als het gaat om de productie van palmolie, het winnen van steenkool, telecommunicatie, televisie, projectontwikkeling en ga zo maar door. Bovendien heeft hij z’n politieke partij vast in de tang. Dat is het leiderschap waarover in in het andere artikel, in de Kompas van vandaag, gesproken wordt. Ical heeft de kwaliteit dat hij de partij, of de maatschappij kan controleren. Ical kan er voor zorgen dat iedereen volgt. Jokowi heeft al die ervaring met “controleren” niet. Jokowi komt nog maar net kijken. Het is een jongen uit de provincie maar een jongen,die zorgt dat er iets gebeurt in de samenleving. Jokowi mobiliseert de samenleving terwijl Ical de samenleving marionettiseert.
Wat is leiderschap. Waar gaat het om bij leiderschap. Wie zou jij als president willen hebben? Wat wil jij bereiken met je leiderschap?