Wat geef je aandacht?

Er wordt veel geschreven en gesproken over verbinden, over bevlogenheid en betrokkenheid van mensen. Er zijn systemen en structuren voor. Zorgvuldige weegmodellen om beloningen toch maar zo eerlijk en zo evenwichtig mogelijk te verdelen. Gewoon een woord of een gebaar hebben meer impact dat ingewikkelde systemen. Je hebt er alleen wel aandacht voor mensen bij nodig.

Een telefoontje
In de lunchpauze van een trainingsdag ging mijn mobiele telefoon. Voor de kenners: het was een Siemens S4, ik denk de eerste versie van het model. Ik nam op en hoorde de stem van onze algemeen directeur, mevrouw Koesmarihati, “meneer Boersma”, klonk het. “U moet onze HR directeur worden”. Ik liet de telefoon bijna uit mijn handen vallen, ik was stomverbaasd, blij, verrast en reageerde met: “dat kan toch helemaal niet”. “Een buitenlander kan in Indonesië toch geen eindverantwoordelijke voor HR zijn?”. Dat wist ik maar al te goed. Want toen mijn Nederlandse bazen mij in de onderhandelingen over de samenwerking tussen het Nederlandse KPN en het Indonesische telecombedrijf als HR directeur, een jaar daarvoor, naar voren schoven was er van Indonesische zijde een ferm veto uitgesproken. Technici, commerciële en financiële experts waren van harte welkom, maar HR? Nee dat konden ze zelf wel en volgens de wet mocht het ook niet. En nu kreeg ik ineens dit telefoontje.

Impact
Hoewel het bijna 20 jaar geleden is herinner ik me dit telefoontje nog als de dag van gisteren en ik koester nog steeds erg veel sympathie voor de vrouw die mij belde. Ik herinner me dit veel beter dan de mooie beoordelingen, bevorderingen en de bonussen die ik gedurende mijn loopbaan kreeg. De erkenning, het feit dat ze me blijkbaar opgemerkt had, ook al was ik geen telecomexpert. Zij was een echte techneut en puzzelde met andere ingenieurs over de uitrol van ons netwerk en de kwaliteit ervan, maar mijn aanwezigheid was haar kennelijk ook opgevallen.
Dat telefoontje betekende een enorme stimulans om door te gaan, om met nog meer focus te werken aan de ontwikkeling van de medewerkers van ons startende mobiele telecombedrijf.

Speadsheet
Waar ben je op gericht als je leiding geeft? Wat krijgt aandacht van je? En hoe geef je die aandacht?
In zijn boek ”De bescheiden leider” beschrijft Willem Verhoeven de spreadsheet manager. Zijn ogen gericht op de overzichten, die laten zien wat de diverse indicatoren te melden hebben. Op basis van wat die indicatoren melden worden er beslissingen genomen en lijnen uitgezet. In vergaderingen staan de cijfers centraal en er wordt net zo lang geprutst tot we ze weer de goede kant opgaan.

Mensen
Achter al die cijfers zitten echter mensen. Het zijn mensen die op knopjes drukken, besluiten nemen. Ja of nee zeggen, besluiten dat iets wel of niet doorgaat of in welke richting het gaat. Het zijn mensen die een diagnose stellen en dat zeer zorgvuldig doen of er zich met een Jantje van Leiden vanaf maken. Als mensen zich niet gezien voelen, als mensen zich niet erkend voel, als mensen geen aandacht krijgen dan gaat de scherpte eraf. Dan denken mensen al gauw: ”het is wel goed zo”. Iedereen kent de verhalen van de nieuwe enthousiaste medewerker die vol overtuiging aan de slag gaat. De collega’s slaan dit met argusogen gade en laten al gauw weten dat het niet de bedoeling is dat je zo hard werkt. De meeste mensen passen zich daar dan na enige tijd op aan en alles gaat in hetzelfde gematigde tempo verder.

Aandacht
In het concept van coachend leiderschap hebben we het over visie, over vragen stellen, over afspreken en over aanspreken. Daarmee succes hebben, zeker op de langere termijn, is afhankelijk van waar je aandacht op gericht is. Zie je behalve de resultaten ook de mensen die samen met jou aan die resultaten werken. Hoe weten die mensen dat jij ze ziet? Laat je dat merken met de jaarlijkse salarisronde, met een bonus, een personeelfeest of een kerstpakket?
Of merken mensen gewoon zo in het jaar ook dat jij weet dat ze bestaan en dat ze ertoe doen in de organisatie? Dat betekent niet mensen pamperen, dat betekent niet voordurend complimenten geven. Dat betekent dat je laat merken dat ze er zijn en dat ze ertoe doen. Ja, natuurlijk, ze worden ervoor betaald. Maar als je er alleen in slaagt die boodschap over te brengen dan kan je lang wachten op bevlogenheid.
Het telefoontje van mevrouw Koesmarihati herinner ik mij als één van de belangrijkste momenten uit mijn loopbaan. Het duurde misschien geen 5 minuten maar na 20 jaar voel ik nog het effect ervan. Welke effecten wil jij bij je collega’s en je medewerkers tot stand brengen? Hoe ben jij daar mee bezig? Welke hulpmiddelen heb je erbij ingeschakeld? Hoe zitten die hulpmiddelen je in de weg om echt het effect wat je zoekt te bereiken?