Visie, passie en een moreel kompas

Kent u Rita Verdonk nog?. Ze stapte uit de politiek. Wat een verschil met 6 jaar geleden. IJzeren Rita achter het lessenaartje in de Tweede Kamer waar ze haar ijzeren imago onderstreepte door Hirschi Ali haar paspoort te ontnemen. Het leidde er mede toe dat ze bij de tweede kamer verkiezingen van 2006 meer voorkeurstemmen kreeg dan haar lijsttrekker Mark Rutte. Hoe kan het zo veranderen met leiderschap. Hoe kan iemand in zes jaar tijd zo de steun van haar volgers kwijtraken.

Discrepanties
Wat zegt dat over leiderschap in het algemeen. Hoe kan iemand zelfs zo helemaal uit het middelpunt van de belangstelling verdwijnen.

Leiderschap, zeker in de politiek, moet je gegund worden, moet je verdienen, moet je toegedicht worden. Dat heeft te maken met de kwaliteiten die je hebt, met de kwaliteiten die je pretendeert te hebben en met de kwaliteiten die je door anderen worden toegedicht. Het mooiste is het als die drie kanten op elkaar passen en de kwaliteiten die je hebt overeenkomen met de kwaliteiten je pretendeert te hebben. Die moeten dan ook nog eens een keer overeenkomen met de kwaliteiten die men je toedicht. Ik vrees dat het daar verkeerd gegaan is met Rita Verdonk.

Als de kwaliteiten die je hebt en de kwaliteiten die je pretendeert te hebben niet met elkaar overeenkomen dan ontstaat er een ongemakkelijk gevoel bij je volgers. Dan klopt er iets niet. Vaak valt het niet mee om te benoemen wat er dan niet klopt. Maar het gevoelbij de volgers blijft. En als die het gevoel hebben dat er iets niet klopt dan houden ze afstand en tenslotte wenden ze zich af.

Adviseurs
Het gevaar voor het ontstaan van die discrepantie tussen de kwaliteiten die je hebt en de kwaliteiten die je pretendeert te hebben is levensgroot aanwezig als je in je doen en laten door de adviezen van anderen geleid wordt. Daar heeft Rita Verdonk behoorlijk last van gehad. Ze werd op het paard gezet en gehouden door imagomanagers, die haar dingen lieten doen en zeggen die niets meer met haarzelf te maken hadden. Dat brak haar op.

Visie, passie en een moreel kompas
Willem Verhoeven zegt in zijn boek De bescheiden leider dat je visie, passie en een moreel kompas nodig hebt om gevolgd te worden. Visie, passie en een moreel kompas zijn niet het resultaat van tekentafel creaties. Ze komen uit je binnenste en worden dan zichtbaar in je gedrag. Het is goed om je daarop door anderen te laten bevragen, zodat je beter en scherper doorkrijgt waar het bij jou om gaat. Reflectie en feedback zijn de mechanismen, die je hierin naar meesterschap kunnen brengen.

Je laten volstoppen met adviezen van anderen brengt je echter verder van je doel. Dat gaat nog sluipend ook. Doordat je dingen gaat doen die niet van jezelf zijn ben je ook onzeker over wat er daarna gebeurt. Je vertrouwt je intuitie niet meer. Je hebt dus je adviseur ook weer nodig voor de stappen, die daarna komen. Zo word je steeds afhankelijker. Kader Abdolah beschrijft dat proces prachtig in zijn roman “De koning” In dat boek raakt de koning het spoor volledig kwijt door zich op zijn adviseurs te verlaten. Wat er dan tenslotte gebeurt hebben we nu bij Rita Verdonk kunnen zien.

Keer terug voor het te laat is! Stel je eigen visie, je passie en je moreel kompas centraal.