Verantwoordingcultuur

Coachend leiding geven in een verantwoordingcultuur vermindert in elk geval de werkdruk.

Coachend leiderschap
Met regelmaat probeer ik de voordelen van coachend leiderschap onder de aandacht te brengen. Centraal staat dan altijd de boodschap dat het bij coachend leiderschap draait om “het beste uit mensen halen”. Of, de omstandigheden creëren waardoor “mensen het beste uit zichzelf laten komen”. Coachend leiding geven biedt de beste mogelijkheid om effectief en efficiënt te zijn in het realiseren van je missie en je visie.
Een belangrijke tegenwerping die ik vervolgens vaak te horen krijg dat de mensen het al zo zwaar hebben en bijna bezwijken onder de verantwoordingslast. Over van alles moet gerapporteerd worden en verslag worden gedaan. Die druk is zo groot. En dan wordt er terecht gewezen op een tegenstelling tussen coachend leiderschap en die mechanismen, protocollen en rapportages, die in het leven zijn geroepen omdat het ontbreekt aan vertrouwen. Je komt dan in het gesprek ook makkelijk op het verlies aan vertrouwen in de samenleving terecht en op het feit dat we daarbij met een cultureel verschijnsel te maken hebben. Geschetst wordt dan, hoe elk incident in de samenleving, in de tweede kamer terecht komt en hoe de minister vervolgens, door de politiek, gedwongen wordt om wet en regelgeving te ontwerpen, die zal voorkomen dat er opnieuw zo’n incident zal zijn.
Al die wet en regelgeving zorgt ervoor dat het onderwijs, de zorg en de politie gebukt gaan onder een enorme verantwoordingslast. Hoe valt dat nu te rijmen met coachend leidinggeven?

Voorwaarden?
Die administratieve last moet eerst maar eens opgeruimd worden. Er is een andere cultuur nodig. Een cultuur waarin vertrouwen weer centraal staat.
Dit is voor mij altijd een lastig punt in de discussie. Wat moet je daar nou van zeggen. Wat moet je daar aan doen. Enkle jaren geleden werd ik gewezen op het werk van professor Paul Frissen en de Raad voor de Maatschappelijke Ontwikkeling. Inmiddels heb ik er wat van gelezen en het is de moeite waard om dat ook eens te doen (bijvoorbeeld “Tegenkracht organiseren“). Professor Frissen laat zien hoe het paard vaak achter de wagen wordt gespannen. Maar hoe krijg je het paard nou voor de wagen. Wat kan jij daar, als leiding gevende op jouw plaats in de organisatie aan doen? Politieke antwoorden heb ik niet. Ik heb ook geen programma om de cultuur van de samenleving te veranderen.

Rommel opruimen
Wat ik wel meen te weten is dat het bij grote druk prettiger is om de zaken zelf maar goed op orde te hebben. Je hebt dan meer tijd om proactief op die druk te reageren, zodat je die druk misschien wat kunt verminderen. Het is als een groot gebouw met alle kamers vol rommel. Moet je dan wachten met het opruimen van jouw kamer totdat de rest van het gebouw is opgeruimd of kun je beter eerst de rommel in je eigen kamer op gaan ruimen. Ik denk, eerst zelf opruimen dan is er in elk geval iets netjes en wie weet steek je de buren aan. Alleen als je een hekel hebt aan opruimen of wel vaart bij de rommel dan steek je daar geen energie in.
Het is geen rocket science maar je krijgt vertrouwen als je vertrouwen geeft en je maakt het er in elk geval voor jezelf en je medewerkers een stuk prettiger mee.