Uitstellen, goed of slecht?

Ooit kreeg ik een tegeltje met daarop de tekst: “aan hardlopen heeft men niets, je moet op tijd vertrekken”. Het tegeltje laat zien hoe wij, zeker in de moderne op productiegerichte samenleving tegen uitstelgedrag aan kijken. Maar soms is uitstellen heel nuttig

 Uitstelgedrag
Met uitstelgedrag ben ik zeer bekend. Ooit kreeg ik op mijn verjaardag van vrienden een tegeltje met de volgende tekst  “Aan hardlopen heeft men niets, je moet op tijd vertrekken”. Het waren vrienden die mij goed kenden en ook mijn vrouw kenden ze goed. Zij was het tegenovergestelde van mij, zij pakte direct op wat er moest gebeuren. Ze was bijna altijd op tijd klaar. Ze was het voorbeeld van een goed georganiseerd mens. Ze had dat van huis uit mee gekregen, haar vader had dat ook en hij stuurde bij zijn dochter op de ontwikkeling ervan. Mijn vrouw klaagde denk ik wel eens over mij, overal half afgewerkte klussen en vol mooie plannen waarvan er maar zelden één volgens dat plan werd uitgevoerd. Ik schreef er drie jaar geleden al eens een blog over. In die blog schrijf ik ook over mijn afstudeerscriptie en het lange uitstelproces wat aan het echte schrijven vooraf ging. Ik schreef die afstudeerscriptie uiteindelijk in veertien dagen. En ik kreeg er een prachtige beoordeling voor. De scriptie gaat trouwens over de vraag hoe het komt dat er in bedrijven vaak maar zo weinig van beleid terecht komt. De scriptie wordt nog regelmatig door mij ter hand genomen als ik ergens over nadenk of als ik ergens een hypothese voor moet ontwikkelen.

Voordelen
Drie jaar geleden schreef ik dat ik die scriptie ook twee jaar eerder had kunnen schrijven. Ik had mijn tijd veel efficiënter kunnen gebruiken, schreef ik toen. Maar sinds ik een artikel over onderzoek van professor Adam Grant van Wharton over de voordelen van uitstelgedrag gelezen heb, weet ik het niet zo precies meer. In een artikel in de New York Times van januari dit jaar legt Grant uit dat uitstelgedrag goed is voor de creativiteit. Uitstelgedrag is niet goed voor productiviteit, maar het is wel  goed voor creativiteit schrijft hij.

Notoire uitstellers
Hij noemt in zijn artikel zeer succesvolle mensen die allemaal bekend staan als notoire uitsteller. Steve Jobs en Bill Clinton zijn daar voorbeelden van. Uitstellen geeft je hersens meer tijd om na te denken. Als je snel problemen oplost kom je meestal met standaardoplossingen. Door tijd te nemen ontdek je nieuwe wegen en nieuwe mogelijkheden. Uit onderzoek komt ook naar voren dat afgeronde zaken makkelijk uit je bewustzijn verdwijnen, die worden opgeslagen waar andere afgeronde zaken opgeslagen zijn. Zaken die echter nog niet zijn afgerond, blijven goed in je bewustzijn. Vandaar dat je als je ’s morgens opstaat je vaak een oplossing hebt voor een probleem waar je de avond tevoren nog mee worstelde.
Volgens Grant zijn er schrijvers, die met opzet stoppen met schrijven midden in een zin of een deel waar ze geen goed gevoel over hebben. De volgende dag schrijven ze dan makkelijker door.

Ongebreideld uitstellen
Grant houdt geen pleidooi voor ongebreideld uitstellen, maar hij geeft wel aan dat het in sommige situaties heel nuttig kan zijn er nog eens een nachtje over te slapen en misschien wel meer dan één nachtje. Het is dus belangrijk om je af te vragen wat is de reden dat ik nu uitstel, als je vaststelt dat het is omdat je meer creativiteit nodig hebt voor het oplossen van een lastig vraagstuk, neem dan nog maar wat extra tijd. Maar als het is omdat je ergens gewoon geen zin in hebt, begin er dan wel aan. Soms helpt het om een grote saaie klus in kleine stukjes op te delen. Mensen die last hebben van een writers block, die niet meer kunnen schrijven, zijn soms gebaat met een aanpak waarbij ze elke dag een kwartier schrijven. Dat kan helpen om de block op te heffen.

In organisaties
Ook in organisaties kom je veel uitstelgedrag tegen. Daar is het soms de complexiteit van een situatie die het moeilijk maakt om het aan te pakken. Als je een coachende stijl van leidinggeven hebt, kun je er makkelijk met anderen over praten. Je weet dan dat je niet alleen de oplossing moet bedenken. Erover praten en  je erop laten bevragen wakkert ook de creativiteit aan en helpt om tot een oplossing te komen. Ook hier kan je beginnen met kleine stapjes. En wees je ervan bewust dat je schuldig gaan voelen vanwege je uitstelgedrag of iemand ervan beschuldigen slechts het probleem vergroot.