Regie nemen

Protocollen en regels verleiden mensen tot passiviteit

Niet gevraagd
Mijn buurman heeft een shovel. Zo’n hele grote, een Werklust. Mooie naam vind ik dat en je kunt ook wel zien dat hij werklust heeft, groot geel en robuust, Hij komt overal doorheen met een rustig draaiende sonoor brommende motor. Niet veel lawaai maar je hoort het direct, die overwint elk obstakel. Bij die Werklust hoort een mooie sneeuwschuif. Mijn buurman gebruikt die schuif om z’n erf schoon te schuiven als er sneeuw ligt. Modder krijg je er trouwens ook aardig mee weg.
Toen er de afgelopen dagen veel sneeuw lag, ook op de steile weggetjes waarover je naar boven rijdt om op de Waaldijk te komen, stond de Werklust van mijn buurman, met de sneeuwschuif in rust naast de loods. Het was ook nog vroeg in de morgen en ik denk dat mijn buurman ook nog op één oor lag. De wegen waren wit en ik was er al even overheen geglibberd met de auto. Ik vroeg mij a waarom er nog niet geschoven en gestrooid was. Er was allang een op gevaar duidende code van het KNMI of zoiets afgegeven en de ANWB had al gewaarschuwd om niet de weg op te gaan als het niet nodig was. Men was dus voorbereid en toch was er nog niets aan de gladheid bestrijding gedaan.
Waarom mijn buurman dan niet, dacht ik. Hij kan best een beetje werk gebruiken, hij heeft het materiaal, hij kan zo instappen en de motor starten en hij is nog goedkoop ook.

Korte communicatie
In 1979, toen Groningen insneeuwde was dat heel anders. Daar en toen was het niet mijn buurman maar mijn vriend, die een shovel had. Geen Werklust maar een Volvo. Ook groot, geel en robuust en mijn vriend schoof dag en nacht. Hij maakte de weg vrij voor de ambulance, voor de politieauto, voor de brandweer. Het was koud in de shovel en met een gasbrander in de cabine maakte hij het een beetje behaaglijk voor zichzelf. Voor slapen was geen tijd en als hij al even ging rusten klom één van zijn werknemers achter het stuur om door te schuiven. Als je ’s avonds in het donker vanaf onze terp over de besneeuwde vlakten keek, kon je altijd wel ergens het oranje zwaailicht van de shovel ontwaren. Soms met het blauwe zwaailicht van de ambulance er achter.
Daar dacht ik even aan toen ik de besneeuwde wegen in de Betuwe zag en de werkloze Werklust van mijn buurman.
Mijn buurman heeft echter een probleem. Hij kan geen aanbestedingen maken en dus is hij niet opgenomen in de lijst van prefered suppliers van de gemeente of van Rijkswaterstaat. Op de shovel rijden en sneeuwschuiven gaat hem prima af maar hij is er niet in geslaagd door te dringen op de lijsten van de bevoegde instanties. Hij past niet in de protocollen, de reglementen en de instructies. Zij die dat wel kunnen, hebben grote bedrijven, met centrale sturing en kunnen niet snel en flexibel reageren.
Ik denk dat in 1979 mijn vriend even met het hoofd van de afdeling gemeentewerken heeft gebeld. Ik weet niet op wiens initiatief. Ze hebben snel afspraken gemaakt en mijn vriend is aan de slag gegaan. Het hoofd gemeentewerken van de gemeente waar wij nu toe behoren heeft het telefoonnummer van mijn buurman niet en mijn buurman zal hem al helemaal niet bellen. “Dat is zo’n man uit de stad, die neerkijkt op boeren, nee hoor, die bel ik niet”.

Protocollen
Protocollen, reglementen, voorschriften en instructies zorgen ervoor dat er sprake is van enige uniformiteit, helpen soms bij het vergroten van transparantie, kunnen ertoe leiden dat de kosten lager uit vallen (denk maar aan de Fyra) De flexibiliteit en de tegenwoordig zoveel geroemde agility komen echter in de knel. In zijn nieuwe boek “De herwaardering van het doen” geeft hij 10 geboden voor een “Doe cultuur”. Als die geboden door de managers bij onze gemeente worden toegepast en er lean en agile gewerkt kan worden,………..kan de Werklust van mijn buurman ook weer aan de slag en hoeven wij niet meer van de dijk te glibberen