Prestatiebeloning

Prestatieafspraken zijn een goed instrument om de organisatie aan te sturen, er hoeft echter niet automatisch een financiële beloning aan gekoppeld te worden.

Het hoge woord moet eruit, ik heb er lang genoeg over gezwegen. Het is ook een lastig onderwerp en dan denk ik: “wie ben ik?” dat ik er iets over moet of mag zeggen. Echter, het moet er een keer van komen.

Ik ben onaangenaam verrast door de berichten over topmensen in het bedrijfsleven die meer gaan verdienen.

De voorzitter van werkgeversorganisatie VNO NCW heeft nog maar enkele dagen geleden een oproep gedaan om de salarissen dit jaar niet te verhogen en prompt komen er in de media berichten over bestuurders van grote bedrijven en de verhoging van hun salaris.

Dit wekt niet de indruk van samen de schouders eronder, dit wekt de indruk van wij zijn van een andere orde, wij leveren een topprestatie en daarvoor dienen wij dan ook een topbeloning te ontvangen.

Het is lastig om over dit onderwerp te schrijven. Zelf behoor ik niet tot die top en tot de mensen, die met een topsalaris naar huis gaan. Het is dus gemakkelijk om mij voor de voeten te werpen dat ik ook niet de prestatie lever die ertoe leidt dat de Nederlandse economie weer in het goede spoor komt of dat het gewoon jaloezie is. Maar deze tegenwerpingen neem ik maar voor lief.

Het grappige is dat ik een voorstander ben van sturen op prestatie, ook in het onderwijs zou sturen op prestatie een zegen kunnen zijn. De belangrijke vraag is echter elke keer om welke prestatie het dan gaat. Ook is een vraag wat de beloning daar dan voor is. Hoe komt het dat we daar dan voor willen of moeten cashen.

Willem Verhoeven legt in zijn boeken uit hoe effectief het sturen op prestaties is. Het sturen op prestaties geeft richting, helpt de goede keuzes te maken en leidt tot efficiënt en gericht handelen. Verhoeven wijst er echter nergens op dat er een financiële vergoeding dient te staan tegenover het behalen van die prestatie. Het behalen van die prestatie is normaal omdat je er samen afspraken over hebt gemaakt.

Uit een vorige periode in mijn loopbaan herinner ik mij de topbestuurders die hun tijd besteden aan de bewijsvoering voor die topprestatie. Hoewel ze die eigenlijk objectief gezien niet geleverd hadden waren het vooral de omstandigheden, die zo moeilijk waren geweest dat ze op de keeper beschouwd eigenlijk een nog grotere prestatie hadden geleverd. En dat de prestatiebeloning, volgens hen, dus wel degelijk op z’n plaats was. Je zag daar dat de beloning belangrijker wordt dan de prestatie.

In zijn boeken “De bescheiden leider”en “Managen met moraal” laat Verhoeven zien hoe je goed op prestaties kunt sturen zonder daar een financiële prikkel aan te koppelen. Een prestatie is ook de moeite waard als er geen beloning in geld tegenover staat. Enthousiaste medewerkers, collega’s en klanten zijn ook een prachtige beloning.

In elke geval is het voor werknemers erg motiverend als ze weten dat de leiding van het bedrijf niet alleen voor eigen gewin gaat. Wel voor prestaties. Prestaties leveren is leuk, dat weet ik uit eigen ervaring. Het is ook leuk om erkenning te krijgen voor die prestaties maar die erkenning hoeft niet in euro’s te worden uitgedrukt.

De uiteindelijke beloning is het met elkaar teruglijken op de inspanning die met elkaar geleverd is en dromen van de volgende prestatie die gaat worden neergezet.