Nieuw gedrag ontdekken en verankeren

De jaarwisseling maakt elk jaar opnieuw weer zichtbaar dat mensen wel willen veranderen. Goede voornemens genoeg. Goede voornemens zijn echter ook een bron van teleurstelling en frustratie als de realisering ervan niet lukt. Prof Karl Moore laat zien wat je kunt doen om de leiding over je eigen gedrag te krijgen. Reflectie speelt daarin een centrale rol. Willem Verhoeven laat in zijn nieuwe boek zien hoe daar vorm aan te geven.

Gedrag zit in een patroon
Toen ik in één van mijn vorige banen eens met mijn secretaresse sprak over de klacht van mijn vrouw, die vond dat ik teveel tijd aan mijn werk en teweinig tijd aan mijn gezin bestede reageerde ze op haar gebruikelijke proactieve manier. “Ik zet wel afspraken met je vrouw en momenten voor thuis in je agenda”. Ze voegde de daad bij het woord en een paar dagen later zat ik met mijn vrouw in een leuk restaurant te lunchen. De weken daarop ontbeten we ook regelmatig samen en we zaten vaker tussen de middag in een restaurant. Ook was ik regelmatig wat eerder thuis. Het idee van de secretaresse pakte dus goed uit. Het had meer effect dan de analyses, die goedbedoelende collega’s wel eens met me maakten als we het hadden over mijn vermeende neiging me als een workaholic te gedragen, “Vermijd je soms het thuis zijn? “was een vraag die me dan gesteld werd of “Wordt dit soms veroorzaakt door je behoefte om door iedereen aardig gevonden te worden?”Het waren vragen die wel bleven hangen en die tot introspectie zonder resultaat leidden? Natuurlijk was ik wel graag thuis vond ik maar daarop kwam de vraag of ik mezelf niet voor de gek hield met dat antwoord. Deze analyses hadden nooit tot een ander gedrag geleid en nu leidde die praktische en makkelijke oplossing, waarbij mijn secretaressenieuw gedrag in een bestaand patroon bracht, zomaar tot resultaat.
Meer tijd voor je gezin is één van die typische goede voornemens, die mensen hebben aan het begin van een nieuw jaar staat vaak de werkprivé balans weer op de lijst van zaken waarin mensen verandering willen aanbrengen. Mensen willen ander gedrag laten zien aan hun partner, aan hun kinderen, naar medewerkers of naar klanten.

Reageren op verstoringen
Als je wilt iets wilt veranderen is het belangrijk je te realiseren dat gedrag vaak onderdeel is van een patroon. Niet een patroon wat het gevolg is van een serie bewuste keuzen, die je zelf hebt gemaakt maar een patroon dat ontstaan is als reactie op dingen, die gebeuren, op het gedrag van anderen. Je gaat roken of drinken omdat je denkt er indruk mee te maken op je vrienden en vriendinnen en als je begonnen bent wordt je erin bevestigd als je in een gezelschap bent waar anderen dat ook doen. Het is vaak die omgeving, die niet veranderd, die je ertoe verleid om weer oud gedrag te laten zien. Het is daarom belangrijk om ook iets aan die context of dat patroon te doen als je je gedrag wilt veranderen. Het probleem van patronen is echter dat je er zo gemakkelijk in terugvalt. Daarom is het belangrijk je veranderingsproces zo te organiseren dat je uit je patroon kunt komen en dat je iets regelt om niet terug te vallen.MIntzberg beschrijft in zijn boek “The Nature of managerial work’dat de meeste manager in een patroon zitten wat bestaat uit het reageren op verstoringen en hun best doen daarin te overleven en het hoofd boven water te houden.

Doe hetzelf leiderschap
In een recent artikel in Forbes met de titel “DO it yourself leadership Mintzberg and I” beschrijft professor Karl Moore hoe je het leerproces van je eigen verandering kunt organiseren. Hij verteld hoe het voor hem niet voldoende is om door een inspirerend boek op nieuwe ideeën te worden gebracht. Het toekomstbeeld van hoe de wereld eruit zal zien als je het goede gedrag vertoont is niet voldoende. Het is belangrijk om de weg erheen te banen. Hij gebruikt daarbij het woord carving. Het betekent een nieuw patroon inkerven. Geduldig, volhardend en met aandacht werken aan het nieuwe gedrag. Hij vertelt hoe hij dat leerde van zijn collega Mintzberg. Over hoe ze elke week 90 minuten bij elkaar gaan zitten om met elkaar terug te blikken op hun eigen gedrag in het licht van de verandering of de ontwikkeling waarnaar ze op zoek zijn. Ze kijken dan ook vooruit naar de komende week en spreken af hoe ze in concrete situaties zullen handelen. Moore concludeert dat deze aanpak hem controle gaf over z’n eigen managementgedrag en leiderschapstijl. HIJ zegt,”vermaak jezelf met inspirerende boeken, artikelen en filmpjes maar realiseer je dat er pas iets met je gebeurt als je de tijd neemt om regelmatig te werken aan het proces wat je naar het andere gedrag brengt. Het helpt heel erg om dat met anderen samen te doen. Alleen is maar alleen. Alleen verlies je de moed, ben je niet kritisch genoeg of juist veel te kritisch naar jezelf. De werkwijze door Moore voorgetseld, levert het meeste op als je ze met je team kunt toepassen. Een leider moet ervoor zorgen dat de aanwezigen echt met elkaar in gesprek gaan. Een werkwijze, die Moore en Mintzberg daarbij veel toepassen is een methode waarbij deelnemers starten met een persoonlijke reflectie, die ze opschrijven om daarna met de anderen uit te wisselen. Het is niet voldoende om dit af en toe een keer te doen, je moet er veel en gedisciplineerd mee bezig zijn.

Reflectie
In zijn nieuwe boek “Reflecteren en professionele ontwikkeling” schrijft Willem Verhoeven over de excellente professional “Het gedrag van de excellente professional voltrekt zich zo vloeiend , dat het is alsof het vanzelf gaat en geen enkele inspanning kost. Alles klopt met elkaar. Het is alsof zo iemand nooit hoeft te ploeteren.” “dan lijkt het werk een makkie”.
Mijn jongste dochter ( die heel goed kan tekenen) gaf mij vanmorgen een treffend voorbeeld hiervan. “Pap”zei ze, terwijl ze geconcentreerd een plaat uit de Donald Duck zat na te tekenen, k moet he“weet je wat vervelend is als je goed kan tekenen?” “Andere kinderen komen dan bij me staan en vragen dan aan me hoe ze ook zo kunnen tekenen. Ik zeg dan altijd: “dan moet je goed oefenen” en dan zeggen ze “maar jij doet het toch ook zo”. Ze hebben geen zin in oefenen, ze willen het direct kunnen”. “Maar ik oefen veel pap””Ik moet goed kijken hoe het voorbeeld eruit ziet. En ik zie steeds meer details, elke keer zie ik weer meer dingen.”Een nieuw patroon is en kwestie van nieuw gedrag uitsnijden gedrag dat past bij wat je wilt bereiken. Reflectie is een noodzakelijke stap in het proces wat daartoe leidt organiseer het samen met de menen in je omgeving