Een muis wordt olifant

Een bespreking
Kort geleden was ik in bespreking met een paar mensen met wie ik dat wel vaker doe. De besprekingen zijn informeel. We gaan gemakkelijk met elkaar om.
Ergens halverwege de bespreking ging ik voor mezelf nog een kopje koffie pakken. Eén van de anderen zei: ‘ik dacht al dat er wat met je was’. Ik keek hem verbaasd aan. ‘Ja ’zei hij, ’anders drink je veel meer koffie en nu neem je pas halverwege de ochtend je tweede’. Ik werd me er onmiddellijk bewust van dat hij gelijk had. Het klopte ik gedroeg me anders dan anders.

Bedankt voor de koffie
In een flits wist ik ook hoe dat kwam. In de bespreking die we hiervoor met elkaar hadden, zei één van de andere aanwezigen, nadat ik mijn misschien wel vierde kopje had gepakt en net weer was gaan zitten; ‘bedankt voor de koffie’. Ik had me toen ik dat hoorde geoordeeld gevoeld. Ik had nog iets gezegd over aanspreken en de theorie die wij daar over uitdragen. Mijn reactie werd niet opgepakt en we waren over gegaan tot de orde van de dag. En nu, een paar weken later merkte ik dat die gebeurtenis mij ervan weerhield om koffie te gaan pakken.

Openheid
Ik besloot dat te delen met de andere aanwezigen. Dus ik vertelde wat mij er tot dan toe die ochtend van weerhouden had om koffie te pakken. Ik wilde ermee laten zien wat het effect is van oordelen op mensen, die zich geoordeeld voelen. En hoe dat effect ook nog eens langere tijd kan doorwerken. De reacties, die ik kreeg spoken nu nog door mij hoofd. De ene was dat ze mij zo kenden, als iemand, die erg gevoelig was op dit punt. Makkelijk geraakt en makkelijk van slag. Een andere reactie was een uitleg over wat de reden was dat hij op deze manier gereageerd had. Het had niets met mij te maken maar alles met de verhuftering van de samenleving waarin mensen alleen nog maar aan zich zelf dachten.

Vuvven
Beide reacties sloten niet aan bij het punt wat ik wilde maken. Met de eerste reactie kwam er nog een extra oordeel over mij overheen  en de tweede hoorde bij de categorie VUV, verontschuldigen, uitleggen of verdedigen alle drie reacties, die je volgens onze theorie beter kunt vermijden als je aangesproken wordt of je je aangesproken voelt. In het gesprek ben ik vervolgens over gegaan tot de orde van de dag. Ik nam nog een bakje koffie maar het blijft wel hangen. Niet meer vanwege het kopje koffie maar vanwege de impact die een oordeel op iemand kan hebben en hoe dat ook het geval is als het niet de intentie is van degene die het oordeel overbracht.

Beelden
Er viel mij nog wat op de afgelopen periode. Mijn jongste dochter is begonnen aan de vierde klas van het VWO. Ze had een prachtig overgangsrapport. Geen cijfer lager dan een acht. En nu zit ze de afgelopen dagen regelmatig te zuchten en te steunen. Ze is onzeker en weet niet hoe ze dingen aan moet pakken. Dat geldt gek genoeg niet voor de moeilijke vakken, dat is zo gelukt maar het gaat bijvoorbeeld om het vak maatschappijleer. Haar docent heeft de klas gewaarschuwd dat het vak zwaar meetelt bij het eindexamen en dat ze het niet te makkelijk moeten opvatten. Ze is er daarmee in geslaagd mij dochter het gevoel te geven dat ze het wel niet zal kunnen.. Ik heb gisteren even meegekeken met het huiswerk wat ze had op gekregen.

Zo makkelijk kan niet
En ze zoekt het veel te ver, ze maakt het zich veel te moeilijk. Ze zoekt naar dingen die er niet zijn in teksten. En als ik een antwoord voor haar opzoek zegt ze ‘nee dat kan niet’. ’Zo makkelijk kan het niet zijn’. Ik ben ervan overtuigd dat haar leraar niet de bedoeling heeft om de leerlingen in deze ‘toestand’ van ‘ik kan het niet’ te brengen. Maar het is wel het effect van hoe zei met en tegen de kinderen praat. De boodschap die zei waarschijnlijk onbedoeld overbrengt is, het is moeilijk voor jullie, je moet op je tenen lopen. En dat terwijl de boodschap die ze echt wil overbrengen waarschijnlijk is ’neem het wel serieus’.

Grote gevolgen
Het zijn maar kleine dingen, een paar woorden, die grote gevolgen hebben. Veel groter dan de gevolgen die we voor ogen hebben als we ze uitspreken
Een oordeel leidt gemakkelijk tot iets wat een eigen leven gaat leiden. Ga er daarom bewust mee om,let op de gevolgen en ga erover in gesprek. Doe dat ook als je je geoordeeld voelt. Geef een oordeel niet de kans om ongecontroleerd onderhuids schade aan te richten in de vorm van negatieve zelfbeelden en dergelijke.

Wil je hierover of over iets anders doorpraten bel dan 0622995926 of mail dirkboersma@excellentleiderschap.nl