Macht

Als je macht bewaart en verzamelt, bederft het

Machteloos
In een grote organisatie waar ik laatst kwam was het managementteam in een sombere stemming. De nieuwe bezuinigingen zouden de inkomsten van hun organisatie in gevaar brengen. Ze voelden zich moedeloos en machteloos. Machteloos, zonder macht.
Wat is macht eigenlijk? Hoe krijg je macht, hoe houd je het vast, hoe bestrijd je macht? Wat doe je als macht misbruikt wordt?
In de theorie over macht lees je dat macht te maken heeft met het beschikken over middelen. Je beschikt over geld, over kennis, een vaardigheid of over iets anders wat andere mensen graag willen hebben. Als je rijk bent of alles weet over genezing van een dodelijke ziekte. Als je goed kunt voetballen of beslissen over het inkomen van anderen, heb je macht.

Gevaarlijk
Er zit ook nog een andere kant aan macht. Toen ik eens tegen mijn baas zei, dat ik niet geinteresseerd was in zijn oordeel over mij zei hij: ” Je bent een gevaarlijk mannetje”. Achteraf denk ik dat hij dacht geen macht over mij te hebben. Dat had hij trouwens wel, maar dat was niet doordat hij mij een hoger of lager salaris kon bezorgen. Hij had macht omdat ik graag voor hem werkte. Dat was omdat hij integer was, omdat hij een vakman was en hij mij erg serieus nam. Ik voelde mij door hem erkend. Zonder dat hij het zei wist ik al, dat wat ik deed, belangrijk voor hem was.

Loopjongen
Hoe anders was het toen het bedrijf, waar ik later, werkte een bod op een groot pakket aandelen van een aantrekkelijke partij wilde doen. Ineens stond er een legertje experts van één van de grote, internationale, consultants in ons kantoor. Ineens kwam ik van de rol van directeur Human Resources in de rol van loopjongen terecht. Mijn deskundigheid werd volledig genegeerd. Ik voelde me machteloos en boos. Deze experts hadden plotseling macht over mij gekregen. Omdat ik het, op de plek waar ik werkte, erg naar mijn zin had werd ik voorzichtig. Helemaal toen mijn collega, de directeur Finance, plotseling  te horen kreeg dat hij kon vertrekken. Zijn houding werd als obstructief ervaren. Verbijstering en verslagenheid waren het gevolg.

Onzichtbaar
In het door dr. T.B. Simatupang geschreven verslag van de Indonesische vrijheidsstrijd kwam ik recent het verhaal tegen van de onzichtbare opperbevelhebber. Niemand had hem ooit gezien op het hoofdkwartier. Niemand wist of hij nog leefde. Er waren alleen verhalen en die verhalen en de lege kamer, waar hij nooit geweest was en nooit zou komen, gaven hem macht. Men handelde naar het vermoeden wat men had over zijn opvattingen en visie. In hetzelfde boek wordt een gedicht van Kipling geciteerd (p.35). In dat gedicht wordt beschreven hoe je als mens kunt groeien. De eerste strofen gaan over alles wat je mee kunt maken en hoe je daar nooit over hebt geklaagd. Om af te sluiten met: ” If you can walk with the crowds and keep your virtue. Or walk with Kings, nor lose the common touch, Your is the Earth and everything that's in it, And, which is more, you' ll be a Man,…..”.
Macht heeft dus veel, zo niet alles te maken met hoe je er zelf mee omgaat.

Zelfsturing
In coachend leiderschap is zelfsturing een noodzakelijk voorwaarde. Zelfsturing betekent dat mensen zelf kiezen. Zelf een commitment aangaan, daar zelf afspraken over maken. De coachende leider verzamelt geen macht, de coachende leider probeert de balans te bewaren als het om macht gaat. De coachende leider deelt macht. Als medewerker, partner of collega, neem je wat je nodig hebt om jouw deel van de afspraak goed na te komen.
Het gaat dan niet meer om macht die goed of slecht is maar om een goed verantwoord gebruik ervan. Het is met macht als met voedsel. Je moet het nu gebruiken, als je het bewaart en verzamelt gebeuren er verkeerde dingen. Laat het dus los en neem het in alle openheid als je het nodig hebt om het vervolgens weer te laten gaan.