Leiderschap, het komt aan op wat je doet

Bij leiderschap gaat het om wat je doet, je gedrag bepaalt het resultaat. Gedrag wordt effectiever naarmate je er meer in oefent

Veel theorieën
Dominique Haijtema, de hoofdredacteur van het blad Managementteam beschrijft in haar boek “Leiderschap in de 21 e eeuw” de opvattingen van 10 toonaangevende managementgoeroes over leiderschap en in haar boek  “Leiderschap een keuze” doet ze dat nog eens dunnetjes over. Er zijn heel wat opvattingen over leiderschap. Tal van hoogleraren schrijven over dit onderwerp. We praten over nieuwe leiders, dienende leiders, coachende leiders, authentieke leiders, charismatische leiders en situationele leiders.
Kortom, er is een breed palet aan concepten die vaak min of meer een recept bieden voor het behalen van de beste resultaten met een bedrijf.
In de MBA in één dag van Ben Tiggelaar krijg je ze in zeer gecomprimeerde vorm aangeboden, zodat je niet veel tijd kwijt bent met het bestuderen ervan. Je kunt er dan sneller mee aan de slag.

Wat werkt?
Tja, en hoe gaat het dan? Je denkt erover, je probeert eens iets uit en je medewerkers snappen het niet of reageren verkeerd. Zo kom je op een gegeven moment tot de ontdekking dat het concept toch niet zo goed is als je eerst gedacht had. Gelukkig is er dan altijd weer een ander concept om uit te proberen. Een handig concept is dat van Hersey en Blanchard, situationeel leidinggeven. Afhankelijk van de situatie kun je kiezen voor instrueren, coachen, motiveren of delegeren. Het is een kwestie van kijken wat je medewerker nodig heeft.

Gedrag
Gisteravond bracht de voetbalclub Bayern München de voetbalclub Barcelona een forse nederlaag toe. Beide clubs spelen op het allerhoogste niveau en wat is nu het verschil tussen de twee. Het verschil zit hem in wat ze doen. Het verschil zit in gedrag en alles wat daarbij hoort. In de vaardigheid die getoond wordt, in de instelling waarover de speler en de coach beschikken, in de manier waarop er op elkaar gereageerd wordt. Het zijn allemaal aspecten van gedrag. Concepten zijn goed om inzicht te krijgen, maar uiteindelijk gaat het om gedrag en het gaat vooral om je eigen gedrag. De coach of de trainer beïnvloedt met zijn eigen gedrag het gedrag van de andere mensen in het veld. Welk effect heeft jouw gedrag op anderen en wat is het effect van het gedrag van anderen op jouw eigen gedrag? Word je boos en luister je niet meer, luister je juist beter en probeer je te begrijpen? Sluit je aan of creëer je afstand. Dat zijn de zaken waar het om gaat in leidinggeven. En maar weinig leidinggevenden hebben zichzelf daar goed in geoefend.

Liefde en zweet
Tijdens het symposium over Servant Leadership werd vastgesteld hoe belangrijk luisteren is maar vervolgens zijn we in de discussie over wat dan goed luisteren is bijzonder onbeholpen. We krijgen het niet echt te pakken.
Dat komt omdat gedrag geen kwestie is van weten, maar een kwestie is van kunnen. En kunnen vraagt oefening. Een enkeling is een geboren talent, maar de meeste mensen moeten het gewoon vaak doen. Feedback krijgen op hun gedrag, opnieuw proberen en dan op een dag lukt het ineens. En de crux is oefenen, “liefde en zweet” . Enige tijd geleden was het op de school van mijn dochter eenwieler-tijd. Het plein lag bezaaid met eenwielers als de kinderen naar binnen waren gegaan. Nu liggen er nog drie. Die zijn van de kinderen die doorgezet hebben. Die niet na twee keer vallen zeiden dat de eenwieler niet deugde. Die weer opstapten en het weer probeerden. Die fietsen inmiddels als volleerde circusartiesten over het plein. De andere eenwielers zijn door de ouders weer op marktplaats gezet.

Oefenen, oefenen, oefenen
Ik fietste jarenlang elke dag heen en weer naar kantoor. ’s Morgens 25 kilometer en ’s avonds opnieuw 25 kilometer. Elke dag 50 kilometer. Heerlijk voor de reflectie en het plannen maken. Vrienden vroegen of ik meeging de Elfstedentocht fietsen. Ik zei aarzelend ja, en aan de start was ik boos op mezelf. Ik op mijn oude aftandse Mercier racefiets, slechts vier versnellingen en gewonde banden. Ik vergaapte me aan het mooie materiaal en de prachtige kostuums van anderen. Toen ik lang voor alle anderen de finish had bereikt begreep ik dat het om het oefenen ging en niet om de kwaliteit van de fiets.
Als je goed wilt leidinggeven ben je er niet met een MBA in één dag. Nee, je moet oefenen en nog eens oefenen, je moet op zoek naar feedback, je moet nieuw gedrag uitproberen. Ook het concept van situationeel leidinggeven helpt daar niet bij. Je kijkt dan naar het gedrag van je medewerkers in plaats van naar je eigen gedrag. Je kunt met je eigen gedrag aan de slag in sommige trainingen, een coachtraject. Intervisie, supervisie en collegiale gesprekken kunnen je daarbij helpen.
Je kunt daarvoor ook terecht bij ons Centrum.