Leiderschap en vergeven

Je plaats kennen en kunnen vergeven maken een betere leider van je

Suikerfeest
Eén deze dagen vieren gelovige Islamieten het Suikerfeest of Id Oel Fitr. In Indonesië is dat al volop merkbaar. Aan het einde van de vastenperiode komt er een ware volksverhuizing op gang. Mensen gaan als het even kan naar de plaats waar ze oorspronkelijk vandaan komen om met hun ouders, hun grootouders, hun schoonouders en andere familie het einde van de vastenperiode te vieren. In dat vieren aan het einde van de vastenperiode zitten twee prachtige dimensies, die wij in onze moderne samenleving soms node missen.

Twee aspecten
Ik heb het hier over het terug gaan naar je wortels, terug gaan naar waar je vandaan komt het opnieuw contact daarmee maken en het tweede,  het elkaar om vergeving kunnen vragen. In haar proefschrift over dienend leiderschap beschrijft Dr. Inge Nuijten (2012) vergeven als één van de elementen van de dienende dimensie dimensie van leiderschap. Deze dienende dimensie onderscheidt ze van de leidende dimensie.

Vergeven
Over het algemeen hebben we het niet zoveel over vergeven als het om leiderschap gaat. Als we het over de praktijk van leiderschap gaat is vergeten een veel vaker voorkomend fenomeen. Mensen kunnen grote fouten maken, hun collega’s pijn doen maar omdat het lastig is om deze mensen aan te spreken en omdat ze een belangrijke bijdrage leveren aan de bedrijfsprocessen. Laten we deze mensen hun gang gaan. We vergeten of we doen of we het vergeten hebben en plaatsten de pijn ergens op onze onzichtbare emotionele bankrekening. Die onzichtbare emotionele bankrekening heeft ondertussen wel invloed op ons gedrag en bepaald mede ons handelen.
Bij vergeven is dat anders. Vergeven is een bewuste handeling waardoor emotioneel schoon schip gemaakt wordt tussen partijen. Het is belangrijk voor degene die benadeelt is door het gedrag van een ander maar ook voor degene die benadeeld heeft. Bij vergeven zijn beide partijen zich bewust van hetgeen vergeven wordt. Dat is wat anders dan er niet meer over praten of zogenaamd vergeten. Bewust vergeven leidt tot gezondere verhoudingen tussen mensen in de organisatie en tot een gezondere relatie tussen leiding gevende en leiding ontvangende. Het spreekt vanzelf dat je bij spreadsheet management of leiding geven vanuit een ivoren toren zelden tot vergeven wordt uitgedaagd.
Vergeven leidt ertoe dat beide partijen weer met een schone lei kunnen beginnen dat alle aandacht weer op het werk gericht kan worden en dat onze hoofden zich niet meer bezig houden met gevoelens van wraak, schuld, angst en ga zo maar door. De Arabische benaming van het feest Id Oel Fitr, betekent ook de dag van het opnieuw beginnen. Ik hoef niet uit te leggen dat de effectiviteit en de efficiëncy daarbij gebaat zijn.

Terug naar je wortels
Het weer even terug gaan naar je wortels, naar de plaats waar je vandaan komt, zet je weer even op je plaats. Laat je ervaren dat je maar een onderdeeltje bent. Dat niet alles het resultaat is van je eigen prestaties en inspanningen. Het houdt je met beide benen op de grond en voorkomt dat je loskomt van die grond en het contact met de werkelijkheid verliest. We hebben is de afgelopen periode kunnen zien hoe slecht het voor organisaties is als leiders wel in die positie terecht komen. Dan worden er beslissingen genomen op basis van grote dromen en wensen en de werkelijkheid is dan volledig uit het zicht verdwenen. Bij banken, bij woningbouwcoöperaties, in de zorg, bij voetbalclubs hebben we daar inmiddels de zure vruchten van geplukt.

Evenwaardigheid
Nu hoor ik u al de vraag stellen of het bij de mensen, die het Suikerfeest vieren nu zoveel beter is? Op die vraag kan ik in algemene zin helaas geen antwoord geven. Ook mensen, die het Suikerfeest vieren zijn gewone mensen, met beperkingen en tekortkomingen. In veel gevallen is de betekenis van de rituelen misschien vervlakt. Dat doet echter niets af aan belang van die betekenis.
Coachend leiderschap, zoals wij dat in onze trainingen en in onze boeken neer zetten heeft “evenwaardigheid” als belangrijke peiler. Vergeven en je bewust zijn van waar je vandaan komt kunnen je helpen vanuit die evenwaardigheid in het leven en in je werk te staan. Je zult zien dat je daarmee zeer effectief kunt zijn.