Laat de doos van Pandorra dicht

Schuldgevoel wordt gemakkelijk de start van een negatieve spriraal

Schuldgevoel
”Papa, dat vind ik helemaal niet leuk”, mijn dochter kwam gisteravond, in de auto, op weg naar huis van de voetbaltraining nog even terug, op iets wat de vorige dag gebeurd was. “Ik vind het helemaal niet fijn als je zo doet”. Ik schrok, complimenten krijg ik graag van mijn dochter maar horen dat ze iets wat ik doe niet fijn vind, hoor ik liever niet. Op mijn vraag legde ze uit waar het om ging. De vorige avond was ze voor het naar bed gaan nog even in mijn armen gesprongen en daarbij tegen mijn onderkaak geknald. Dat was behoorlijk pijnlijk en behalve dat ik “au”gezegd had, had ik ook nog even zuur gekeken. Haar reactie was ook onmiddellijk een somber gezicht. Ik haastte me om uit te leggen dat ik niet boos op haar was maar dat het wel pijn deed. “Maar toch vind ik het niet leuk” antwoordde ze. Dat het haar bezig hield bleek wel uit het feit dat ze er de daaropvolgende dag nog weer op terug kwam. Ik heb nog getracht uit te leggen dat ik zuur kan kijken, ook als ik niet boos ben maar gewoon omdat iets pijn doet. “En toch vind ik het niet leuk want dan voel ik me schuldig.””En, dat is niet fijn.” Ik werd me ervan bewust dat ik me inmiddels ook schuldig voelde en puzzelde in mij hoofd met de vraag, hoe ik duidelijk kon maken dat het gedrag van de ander pijn veroorzaakt maar dat zoiets er niet toe leidt dat ik boos ben op de ander. Het spontane in mijn armen springen zou ik niet graag missen en ja, daar kan wel eens een ongelukje bij gebeuren.

Feedback
Ook in leiding geven en leiding ontvangen is het je schuldig voelen of de angst voor het je schuldig voelen vaak aan de orde. Soms weet je dat je iemand pijn gaat doen. Je moet iemand ergens mee confronteren, je moet iemand aanspreken. Je moet het wel doen want het is voor de goede zaak en straks krijg je van die andere partij een negatieve reactie. Die partij reageert met boosheid, een somber gezicht of met teleurstelling. Het is niet leuk om die reactie te krijgen. Je wilt dat die andere partij je begrijpt. Regelmatig krijgen wij de vraag van leidinggevenden of wij hun medewerkers kunnen trainen in het ontvangen van feedback. Ze bedoelen dan dat medewerkers geen negatieve gevoelens moeten tonen als ze feedback krijgen. Eigenlijk zouden ze dank je wel moeten zeggen want de feedback is goed bedoeld. De pijn die zo’n medewerker voelt mag niet getoond worden want dan voelt de brenger van de feedback zich schuldig en het is niet fijn om je schuldig te voelen.
Als je leiding geeft is het onvermijdelijk dat je soms de schuld hebt. Dat jij de veroorzaker bent van het feit dat een medewerker zich schaamt, pijn heeft, teleurgesteld is.

Doos van Pandorra
Een grote valkuil is dan dat je verklaringen gaat geven. Dat je gaat ping pongen met het schuldgevoel. De bal wordt steeds zwaarder als je dat doet. Beide partijen hebben steeds meer argumenten nodig om de schuldvraag terug te slaan. Voor je het weet is de doos van Pandorra geopend en zie alle ellende er dan maar weer in te krijgen. Een kracht van leidinggeven is dat je kunt omgaan met dat schuldgevoel. Niet door het te ontkennen of het uit de weg te gaan. Je mag je er bewust van zijn maar in je handelen, moet je het even niet betrekken. Probeer eerst de ander te begrijpen en dring bij de ander niet direct aan om begrip voor jezelf. Als je toch begrip nodig hebt, praat dan met een collega leiding gevende of met een personeelsadviseur. En als je geen begrip kunt tonen voor de partij, die is geraakt, vraag dan een personeeladviseur daarin om ondersteuning.
Schuldgevoel leidt gemakkelijk tot het ingaan van een negatieve spiraal, zorg dat je daar uit blijft.
In onze trainingen helpen we je het gedrag te ontwikkelen om daar effectief mee om te gaan.