Hoe zorg je dat bullshit waarde krijgt?

Korte metten
In de Guardian van donderdag 23 november 2017 staat een artikel waarin korte metten wordt gemaakt met de ‘business bullshit’die de plaats heeft ingenomen van het gezonde verstand. In het artikel wordt aan de hand van een voorbeeld  van Telefoonbedrijf Pacific Bell, een bedrijf dat na decennia in een monopoliepositie te zijn geweest, in 1984 een periode van deregulatie en privatisering in het vooruitzicht kreeg, toegelicht hoe allerlei onduidelijke programma’s op de organisatie los werden gelaten om ervoor te zorgen dat het bedrijf klaar zou zijn voor de nieuwe tijd.

Cultuur verandering
Dat waren programma’s gericht op cultuurverandering, medewerkers leren wat gericht zijn op profit en ondernemerschap betekende en nog veel meer van dat moois. De top besloot dat dat belangrijk was voor de 23.000 medewerkers. Ze moesten in beweging komen. Er werd een erkende organisatieontwikkelingsspecialist ingevlogen Charles Krone. Die zou een programma uitrollen waardoor de manier waarop de mensen dachten zou veranderen. Een onverwacht effect was dat medewerkers een taal gingen spreken, die door niemand meer begrepen werd. Bovendien waren er veel meer vergaderingen nodig om tot conclusies te komen.

Conformeren
Alles ging twee keer zo lang duren. En hoewel het hele programma werd uitgevoerd in een tijd en onder een gesternte van minder autoritair leiderschap en meer vrijheid, voelden medewerkers zich gedwongen aan het programma deel te nemen en de in de training geleerde taal te gebruiken. Zoals Francesca Gino schrijft we conformeren ons meestal gemakkelijk. En zo gingen de medewerkers voor de vorm mee in de verandering. Men werd handig in het gebruik van nieuwe termen en begrippen maar echt veranderd of getransformeerd werd er niet. Het programma werd trouwens nooit afgemaakt. Halverwege besloot de directie ermee te stoppen maar niet nadat 40 miljoen dollar waren uitgegeven.

Business Bullshit
Het voorbeeld van dit programma bij Bell wordt gebruikt om te laten zien hoe in allerlei organisaties over de hele wereld de leiding van bedrijven naar dit soort programma’s grijpt om de concurrentie voor te blijven. Dat begon eigenlijk al aan het einde van de 20^e eeuw met het scientific management en het gaat door tot op de dag van vandaag. De schrijver, Andre Spicer, hoogleraar organisatiegedrag, pleit ervoor om afscheid te nemen van al die ‘business bullshit’. Het probleem is namelijk dat lege woorden ons verhinderen om te komen tot redelijke reflectie en doordachte actie.

Doordachte actie
In onze dagelijkse praktijk hebben we namelijk die redelijke reflectie en doordachte actie heel hard nodig. Freek Vermeulen schrijft in zijn laatste boek ‘Breaking bad habits’dat we al dat denken over innovatie en disruptie niet nodig hebben dat het al heel veel helpt als we de gewone zaken die voor liggen goed oppakken, uitvoeren en afronden. Als we de gewone dingen gewoon goed doen zorgen we al voor substantieel lagere kosten waardoor de resultaten van een bedrijf omhoog schieten.

Goed luisteren
Ook Disruptie guru Hal Gregersen pleit ervoor dat goed luisteren naar je medewerkers een heel positieve uitwerking op je resultaten kan hebben. Dat levert meestal genoeg goede ideeën op om tot innovatie te komen. Gregersen waarschuwt voor de nieuwe bubbel die leidinggevenden creëren en waar ze niet of allen met grote moeite uit kunnen komen. De business bullshit vormt een prachtig bouwmateriaal voor het maken van zo’n bubbel.

Trots
Zo zat ik enige tijd geleden aan tafel bij de directie van een fast food keten.Ze waren heel trots op de visie en de kernwaarden, die het bedrijf nu had. Ze waren gemaakt door een consultant en stonden ook nog eens op mooie kaartjes. Maar verder dan de kaartjes aan elkaar laten zien kwam men niet. In het gedrag van medewerkers waren visie en kernwaarden niet zichtbaar. Zoiets is ook het geval bij een organisatie waarvoor wij nu aan het werk zijn. De top van de organisatie wil coachend leiderschap invoeren in de hele organisatie met het doel vergroten van de medewerkersbetrokkenheid.

Concrete stappen
De grote kunst is nu om van business bullshit de stap te maken naar concrete stappen in de organisatie, stappen waarbij de business bullshit omgezet wordt in concrete stappen, die mensen in gewone taal kunnen begrijpen. Daar richten wij ons als trainers op, een lastig punt daarbij is dat de top van de organisatie het, in dat opzicht, nog wat laat afweten, daar is het beeld dat de trainers het gedrag van de medewerkers wel kunnen veranderen.

Corporate values
Dat zelfde hoorde ik zeer recent  van academisch geschoolde teamleiders, die bij mij een training volgden. Ze vertelden over de corporate values, die met behulp van de consultant waren opgesteld. Ze waren verspreid in een brochure, stonden op de website van het bedrijf en er waren kaartjes verspreid onder het personeel. Ze stelden echter vast dat de top van het bedrijf in haar gedrag stelselmatig de eigen waarden aan haar laars lapte. Daarmee werden die corporate values business bullshit.

In gesprek
Om te zorgen dat het coachend leiderschap in de organisatie waarvoor wij een programma uitvoeren echt vorm krijgt gaan wij nu in gesprek met de mensen, we gaan ook heel concrete afspraken met hen maken. Daarbij richten we ons op wat zij gaan doen, op hun handelen. We gaan ook samen met hen in hun praktijk kijken hoe dat gaat. En vervolgens met ze evalueren hoe het beter kan. Daarbij gaan we eveneens met ze in gesprek over de afspraken, die zij met hun leidinggevende kunnen maken om te zorgen dat de voorwaarden ontwikkeld worden om tot de gewenste verandering te komen.

Hard werken
Dat is geen toveren maar hard werken en met elkaar in gesprek blijven. Business bullshit kan bruikbaar materiaal worden als je er echt concreet mee aan de slag gaat, als je een relatie weet te leggen tussen de praktijk van het werk en al die abstracte begrippen  die over de organisatie worden uitgestort. Dat geldt voor lean, dat geldt voor scrum, dat geldt voor zelfsturing, voor disruptie en ga zo maar door. Je kunt er pas wat mee als je samen met de mensen in je organisatie een praktische invulling aan kunt geven, die bij de mensen en je business past. Als je de dialoog aangaat, als je luistert als je vraagt en echte afspraken maakt.Als je dat niet doet wordt het business bullshit. De keus is aan jou!

Dit onderwerp komt ook aan de orde in onze trainingen Coachend Leiderschap en Excellent Leiderschap. Van beide trainingen begint binnenkort weer een nieuwe editie. Misschien ken je iemand voor wie deze trainingen interessant kunnen zijn. Voor meer informatie en aanvangsdata kun je terecht op onze website https://www.excellentleiderschap.nl/opleiding-en-training/”