Hoe komt het dat er zo vaak een parlementaire enquete nodig is?

de parlementaire enquete rond de Fyra zorgt ervoor dat er snel een compleet beeld ontstaat. Ook bij eerder enquǦtes was dat het geval. Hoe had ervoor gezorgd kunnen worden dat dat beeld al in de hoofden van de beslissers zat aan het begin van het project?

Moddergooien
Het zal u niet ontgaan zijn dat er sinds 18 mei een parlementaire enquête rond het Fyra debacle gestart is. Al op 22 mei stond er in koppen van persberichten ”Het moddergooien is begonnen”. Mensen en organisaties geven elkaar de schuld van wat er fout gegaan is. En, uit de verhoren blijkt dat dat heel veel is. Net als bij eerdere enquêtes, zoals die over de ABN of de woningbouwcorporaties, ontstaat er vrij snel een beeld van wat er allemaal verkeerd gegaan is. Het is het beeld waarvan je zou willen dat het een decennium geleden al bij de mensen, die de leiding hadden, op tafel had gelegen. Nu is het eigenlijk mosterd na de maaltijd. Het kalf is verdronken en het dempen van de put heeft alleen maar zin als je de volgende keer op een andere manier te werk gaat. Toch was veel informatie, die de commissie nu op tafel krijgt ook bij het begin van het Fyra-project al bekend bij mensen. Dat hoor je ze nu vertellen. En de klacht is dat er niet naar ze geluisterd werd. Ze liepen tegen muren aan. De minister president was zelfs boos over de brief van één van zijn ministers en nu horen we dat hij die brief zelfs verscheurd heeft. Daarmee niet alleen de boodschap maar ook de boodschapper een vernietigend oordeel toekennend.

Helder beeld
Hoe kan het nou dat de enquêtecommissie het beeld nu in vrij korte tijd helder boven water krijgt?
Ik denk dat daar twee oorzaken voor zijn. De eerste is dat de commissie een andere opdracht heeft. Ze willen graag weten hoe de vork in de steel zit. Ze voelen niet de druk van in korte tijd, voor te weinig geld een prestigeproject uit de grond stampen. De tweede oorzaak is dat de leden van de commissie vragen stellen, eindeloos veel vragen. Ze vragen ook door, ze zijn niet tevreden met het eerste beste antwoord maar willen graag het naadje van de kous weten. Ze vragen niet alleen ze luisteren ook goed en dat helpt ze om een goed beeld te krijgen. En, niet alleen zij krijgen een goed beeld. Ook al de mensen, die ondervraagd worden krijgen nu een goed beeld. Hun eigen perspectief wordt aangevuld met dat van anderen. Er zijn mensen, die dat voortschrijdend inzicht noemen. Die zeggen dan dat ze met het inzicht van nu andere besluiten zouden hebben genomen.
De vraag is dan hoe zorg je ervoor dat je dat inzicht eerder krijgt?

Luisteren
Het antwoord op die vraag vinden we bij Kevin Sharer, CEO van Amgen, een groot farmaceutisch bedrijf. In een interview gepubliceerd in de McKinsey Quarterly van april 2012, beschrijft hij hoe hij ontdekte dat het voor hem van levensbelang is om goed te luisteren en goed vragen te stellen zodat hij veel informatie krijgt. Hij verteld hoe hij in zijn jonge jaren veel en graag vertelde. Vertelde hoe het moest, hoe hij zijn plannen doordrukte en geen oor had voor wat anderen vonden en dachten. Hij wilde altijd weer bewijzen dat hij het beter wist.
En dat is precies het beeld wat ontstaat bij de enquêtecommissie, niet alleen bij deze trouwens maar ook bij eerdere enquêtes passeert een rij aan sprekers, die het beter wisten. Ze probeerden anderen te overtuigen van hun gelijk. Sharer ontdekte dat het daar bij leiderschap niet om gaat. Integendeel het gaat bij leiderschap om goed kunnen luisteren om het ideeën van mensen bij elkaar brengen. Om zo te komen tot het beste inzicht op basis waarvan de beste keuzes gemaakt kunnen worden. Het interview in de McKinsey Quarterly is gepubliceerd om ook andere leidinggevenden over te halen om hun luistervaardigheden te verbeteren. Volgens Mc Kinsey zijn de meeste leidinggevenden daar niet goed in.

Vragen stellen
Om goed te kunnen luisteren is het belangrijk dat je goed vragen kunt stellen. En, ook daar zijn mensen op een leidinggevende positie vaak niet zo goed in, schrijft Ron Ashkenas in de HBR van augustus 2011.
Wij ontdekten dat vragen stellen ,een essentiële vaardigheid is, als je coachend leiding wil geven. Het helpt je niet alleen aan informatie, het zorgt er ook voor dat degene, die de antwoorden moet bedenken zich bewust wordt.
In zijn bestseller “De kunst van het vragenstellen” legt onze collega Willem Verhoeven uit hoe het zit met dat vragen stellen en we verzorgen er regelmatig trainingen in.
Als leidinggevenden eens beter konden vragen stellen en luisteren, hoeveel minder vaak zou er dan een parlementaire enquête nodig zijn?