Het ei van Columbus

Bij innovatie is vooral snelle toepasbaarheid van belang

Patenten
In 2012 is Nederland  gestegen op de innovatieranglijst van de VN, de lijst van de Wipo, de VN organisatie, die zich bezig houdt met de bescherming van intellectueel eigendom. In de lijst, die in maart 2014 werd gepubliceerd bleek dat Nederland weer een paar plaatsen was gezakt. Luxemburg was Nederland gepasseerd op de ranglijst en staat nu boven Nederland in de top tien. Er wordt bij de positie van Nederland de kanttekening geplaatst dat er in Nederland wel erg weinig studenten afstuderen in de bèta vakken.

Als je dit leest zou je kunnen stellen dat er niets aan de hand is voor Nederland. We scoren bijzonder hoog en behoeven ons niet ongerust te maken. Als je echter ziet dat een land als China in de hele lijst niet voorkomt en dat Luxemburg boven ons staat, is dat een reden om nog eens beter te gaan kijken.

Publicaties
Thomson Reuters, de grootste verstrekker van business informatie in de wereld houdt er een andere manier van tellen op na. Zij kijken niet alleen naar de registreerde patenten omdat het registreren van een patent erg duur is. Veel mensen en bedrijven laten daarom die registratie achterwege. Thomson Reuters rekent met het aantal gepubliceerde uitvindingen en komen zo op een andere volgorde. Ook in de lijst van Thomson Reuters is China slecht vertegenwoordigd. Japan daarentegen het land waarvan we lang gezegd hebben dat ze niet konden innoveren en wat alleen westerse producten kon namaken staat hoog op de lijst van landen met veel gepubliceerde innovaties.

Innovatie maar geen patent of publicatie
Uit mijn tijd in Indonesië kan ik mij diverse innovaties herinneren, geen ervan is ooit gepubliceerd laat staan dat er een patent geregistreerd is, toch zijn het wel degelijk vernieuwingen in een product, een dienst of een proces. Ik kan mij voorstellen dat de gang van zaken in China daarmee te vergelijken is. Als we ons bij innovaties dus beperken tot het aantal geregistreerde patenten of het aantal gepubliceerde vindingen dan krijgen we een verkeerd beeld van de vernieuwingskracht van een bedrijf of een samenleving. Die gedachte wordt onderschreven door een recente publicatie van het CBS (15 juni 2012), het CBS meldt daarin dat bijna de helft van de Nederlandse bedrijven op de één of andere manier innovatief is. In een reactie daarop in de Managementteam (18 juni 2012) wordt dat positieve beeld weer te niet gedaan. Kortom er wordt nogal verschillend gedacht en gesproken over innovatie. Het enige waarover men het eens lijk,t is dat het belangrijk is.

Snelheid
Of het nu wel of niet om patenten gaat, belangrijk is in elk geval dat er iets nieuws bedacht wordt en daarnaast is al even belangrijk dat het bedachte in iets praktisch toepasbaars wordt omgezet. Dat laatste gaat in een land als China een stuk sneller dan bij ons in Nederland. Als je geen patent aanvraagt en je publiceert niet dan kun je direct gaan toepassen. Een leuk voorbeeld daarvan was het verhaal van een vriend van mij. Hij reist de hele wereld over om voor de wereldbank te onderzoeken hoe de infrastructuur op het gebied van telecommunicatie kan worden verbeterd. In Nederland heeft bijna elk huishouden een internet aansluiting maar volgens officiële statistieken zijn er ook grote gebieden in de wereld waarin er nog niet getelefoneerd kan worden. Zo kwam hij op een dag op een afgelegen eiland in Indonesië om te onderzoeken hoe daar een eenvoudige voorziening voor telecommunicatie kon worden opgezet. Tot zijn grote verbazing bleken de mensen op het eiland al in ruime mate van mobiele telefoons voorzien. Hij begreep er niets van want volgens de officiële gegevens was het nog niet mogelijk om vanaf dat eiland te bellen. Hij ging op onderzoek uit en ontdekte wat er aan de hand was. Bovenop de enige berg die het eiland rijk was had de bevolking een hoge bamboetoren gebouwd. In die bamboetoren was een antenne aangebracht en met die antenne werd het signaal van een naburig eiland opgevangen. Bewoners konden hun mobiele telefoon nu onder aan die toren gebruiken. Een en ander had nog tot wat extra business geleid want een paar mannen met kleine motorfietsen hadden zich onder aan de berg opgesteld. Tegen een kleine betaling kon je naar boven gebracht worden. Zo leidde deze innovatie ook nog eens tot extra economische bedrijvigheid. Dit soort innovaties komt mij heel bekend voor. Niet in Nederland maar wel in Indonesië. Men maakt van de nood een deugd, bedenkt een oplossing en voert die uit. De mensen worden niet gehinderd door regels en voorschriften en zo zijn ze bijzonder zelfsturend als het om dit soort zaken gaat. Het leiderschap is gedeeld, men neemt met elkaar verantwoordelijkheid voor het invullen van de eigen communicatiebehoefte. Het is zelfs nog maar de vraag of een wereldbankoplossing geholpen zou hebben.

Patent vs creativiteit
Die zelfbedachte oplossing zal nooit tot een patent leiden en ook niet tot een publicatie. Indonesië en China komen dus ook niet voor in de lijstjes van innovatieve landen. De vraag blijft echter wel hoe lang we de competitie met deze landen zonder patenten en publicaties nog aankunnen. Het gaat uiteindelijk niet om het patent maar elke keer weer om het antwoord op de vraag hoe je dingen praktisch beter, sneller, handiger, en effectiever kunt doen. Het gaat erom dat wij de creativiteit van mensen, die daarop gericht is weer kunnen aanspreken.