Goed leidinggeven stimuleert samen

In veel organisaties werken veel mensen hard aan hun eigen ding. Niet alleen medewerkers maar ook leidinggevenden worden niet graag gestoord. Toch zijn de resultaten van een organisatie het gevolg van samen. Hoe belangrijk vind jij samen in je leiderschap en hoe ben jij bezig met de ontwikkeling en groei ervan?

Breuken
In de tweede helft van de vierde klas, van wat toen nog de lagere school heette, verhuisden mijn broertjes en ik van Veenhuizen, op het platte land van Drenthe, naar Amsterdam. We kwamen terecht in Osdorp, een tuinstad, die toen net in aanbouw was. Ineens zat ik in de vierde klas van een Amsterdamse lagere school. Ik was al niet zo’n goede leerling. Van de school in Veenhuizen herinner ik mij een zorgelijk kijkende meester en veel rode strepen, gemaakt met zo’n bekende Bic balpen. Op de school in Amsterdam voelde ik me heel klein en tot overmaat van ramp rekenden ze daar met cijfertjes waar streepjes tussen zaten. Ik ontdekte al snel dat ze dat breuken noemden. Helaas hadden ze het daar op de school in Veenhuizen nog nooit over gehad. Ik snapte dus niet wat de andere kinderen in mijn klas aan het doen waren. Mijn mond durfde ik niet open te doen, bang voor de negatieve aandacht die dat zou opleveren.

Afkijken, observen en immiteren
En ik ben gaan afkijken, gaan overschrijven en gaan piekeren om erachter te komen wat ze nu precies aan het doen waren. Ik probeerde me zo klein mogelijk te maken, gluurde uit mijn ooghoeken naar links of rechts of keek onder de oksel van het jongetje wat voor mij zat mee in diens schrift. De rode strepen in mijn rekenschriftje werden snel minder. Het duurde gelukkig niet zo heel erg lang voordat ik me had aangepast en de sommen zelfstandig net zo kon maken als de andere kinderen in mijn klas. Dat ik breuken kon maken interesseerde me niet zoveel, geloof ik. Ik was wel blij dat ik niet meer negatief opviel. En achteraf realiseer ik me dat ik vooral geleerd had om nog beter af te kijken, scherper waar te nemen en te imiteren. Het zijn vaardigheden waaraan ik in mijn latere leven veel meer gehad heb dan aan het onder de knie hebben van sommen met breuken.
Dat leren, waarover ik het hier heb, is leren wat niet in het curriculum van de school of in het jaarplan van de juffrouw van klas 4 was opgenomen. Toch was dat leren essentieel voor mijn verdere ontwikkeling.

Samen
Wat wij in organisaties bereiken is bijna altijd het resultaat van dingen samen doen. De tijd dat een smid, een bakker, een timmerman en boekhouder alleen werkten ligt al lang achter ons.  Arbeidsdeling is er de oorzaak van dat vrijwel elk resultaat het gevolg is van de bemoeienis van veel handen en veel hoofden. Samen brengen we iets tot stand of het gebrek aan samenwerken zorgt ervoor dat er uiteindelijk niets tot stand komt. Samen betekent dat je moet weten wat je zelf kunt, wat je eigen kwaliteiten, competenties en talenten zijn. Maar het betekent ook dat je die van anderen moet kunnen ontdekken en dat je beschikt over de vaardigheden en de instelling om met de ander uit te zoeken hoe ze het beste bij elkaar gepast kunnen worden. En leidinggeven betekent dat je er goed in bent om andere mensen dat met elkaar te laten doen.

Het beste uit mensen
Leiding geven betekent dan het beste uit andere mensen naar boven laten komen, maar ook mensen stimuleren om steeds weer te ontdekken hoe het geheel meer dan de som der delen kan zijn.
Als je een proefwerk maakt, als je een examen doet, als je promoveert op een belangrijk onderwerp. Dan wordt er meestal getoetst wat je ergens van weet. Bij technische vakken kijken we ook naar wat je weet. Naar de vaardigheid en de instelling die nodig zijn om samen dingen tot stand te brengen wordt vaak niet zo goed gekeken. Laat staan naar de vaardigheid en de instelling die nodig zijn om anderen in staat te stellen effectief samen te werken en die samenwerking dan ook nog eens weer verder te ontwikkelen. Intervisie is, mits goed toegepast, een krachtig middel om het samenwerken en het samen leren op een hoger plan te brengen. Kortgeleden hoorde ik van een leidinggevende dat de intervisiegroepen die wij enkele jaren geleden in zijn organisatie hadden getraind nog steeds actief en betrokken aan intervisie deden. Het was een bericht waar ik blij van werd. Het komt nog veel te vaak voor dat intervisie een zachte dood sterft. Het is hard werken om open te staan voor anderen, om geïnteresseerd te zijn in anderen, om te luisteren en door te vragen. Om anderen de kans te geven zelf iets te ontdekken. Bij intervisie staat het zelf ontdekken en het elkaar daarbij helpen en er in stimuleren centraal. Een leidinggevende die daar op een passende manier afstand van weet te nemen, er wel belangstelling voor toont maar zich er niet voortdurend mee bemoeit, kan een intervisiegroep en de mensen die eraan meedoen laten groeien.

Een goede leidinggevende
Intervisie is maar één model om mensen in staat te stellen om te leren, om de organisatie in staat te stellen om te leren. Andere werkvormen waarin visie, vragen, luisteren en afspreken centraal staan kunnen daar ook een mooie bijdrage aan leveren. Een goede leidinggevende stimuleert het ontstaan ervan. Voor veel leidinggevenden start het leren van deze vaardigheid pas als ze in een organisatie aan de slag gaan. Op school waren ze goed, ze haalden hun examens en tentamens, zonder af te kijken. Ze konden het wel zelf en alleen. In een organisatie gaat het om samen en aan dat samen valt een hoop te leren als je een goede leidinggevende wilt worden.