Er is geen geheim

We laten ons vaak in de verleiding brengen dat er een geheim en dat we succesvol zullen zijn als we dat geheim maar kennen. Dus zijn we op zoek naar dat geheim. We zijn op zoek naar best practices. maar onze praktijk is anders. In plaats van zoeken is het praktischer om aan de slag te gaan.

Excellente ondernemingen
Ik heb gisteren mijn boekenkast afgespeurd naar het boek Excellente Ondernemingen van Peters en Waterman. Ik zocht het boek omdat ik een stukje wilde schrijven over iets wat ik in 1984 of zoiets in dat boek las en wat me altijd bezig heeft gehouden. Peters en Waterman schrijven over succescolle ondernemers, die expres hun prototype of hun ontwerptekening laten rondslingeren, zodat andere mensen er kennis van kunnen nemen. Dat is geheel het tegenovergestelde van er geheimzinnig overdoen en iets met code’s, pasjes en allerlei andere vormen van beveiliging voor onbevoegde ogen afschermen. Die ondernemers waar Peters en Waterman het over hadden vonden het juist helemaal niet erg als iemand anders hun geheimen zag. Ze vonden het  prima als erover gepraat werd. Dat leidde vaak tot nieuwe inzichten, waardoor het product nog beter werd. Voor mij was dat een verrassend inzicht. Ik dacht juist dat je ervoor moest zorgen dat niemand iets van je af kon kijken. Ik vond het ook mooi dat je als ondernemer zo open kon zijn. Maar ik kon me er concreet niet zoveel bij voor stellen.

Worstjes
Ruim 10 jaar later leerde ik in Jakarta, ondernemer Bob Sadino kennen.Hij had een prachtige supermarkt  en produceerde levensmiddelen. Hij kwam vaak in mijn trainingen voor de managers van Telkomsel(mobiele telecomoperator) om met de jonge managers in gesprek te gaan over entrepreneuren. Op een dag vertelde hij me dat zijn medewerkers boos op hem waren. Ze waren boos omdat hij een kennis, die in dezelfde business zat toestemming had gegeven om in zijn worstfabriek te komen kijken hoe Sadino zijn worstjes maakte. Nu waren zijn blikken met worstjes erg populair en zijn medewerkers dachten dat dat de reden was dat zijn concullega graag wilde komen kijken. Sadino’s medewerkers zagen dat meekijken als de kunst afkijken en waren bang dat ze marktaandeel kwijt zouden raken als de worstjes ergens anders nagemaakt werden, Bob Sadino deelde hun zorg echter niet. Hij zei, die man kan wel het recept namaken maar hij kan niet werken op de manier waarop wij werken. Daar heeft hij zelfs geen aandacht voor.

Het echte verschil
Het echte verschil met anderen zit echter in de manier waarop wij samenwerken. Ik vond het een mooi verhaal toen Bob Sadino het me vertelde maar nu ik Teresa Amabila gelezen heb begrijp ik pas goed wat Bob Sadino bedoelde en ook wat Peters en Waterman bedoelden in hun boek. Je maakt het verschil door je mensen het beste uit zichzelf te laten halen. En als namaken je aanpak is, dan is de kans klein dat je echte belangstelling voor mensen hebt. Dan kijk je naar de verkeerde dingen. Dat is net zoals in het oude sprookje van vrouw Holle, de eerste dochter heeft oog voor de noden van de mensen en de natuur om haar één. De tweede dochter heeft alleen maar oog voor het geheim wat haar rijk zal maken. Dat is de vergissing, die mensen keer op keer maken, we denken dat er een geheim is, een geheime oplossing, een geheime aanpak. En als we die maar te pakken hebben zullen we succesvol zijn. We laten ons steeds weer verleiden op zoek te gaan naar dat geheim. “In search of excellence”, “Best practices” en ga zo maar door.

Het geheim bestat niet
Bill Barnett, hoogleraar aan Stanford schreef er een artikel over. En hij schrijft, “het geheim” bestaat niet. Het is gewoon hard werken, aan de goede dingen aandacht besteden, vallen en weer opstaan. De ondernemers, beschreven door Peters en Waterman waren zich daar bewust van en ook Bob Sadino was zich daar bewust van. Daarom vonden ze het niet moeilijk om hun “geheim” met anderen te delen. Ze wisten dat anderen naar de verkeerde dingen zouden kijken. Dat ze die gewone kleine interventies en kleine gebaren over het hoofd zouden zien en er dus nooit in zouden slagen echt te leveren wat zij zelf konden leveren. De worstjes in blik van Bob Sadino zijn nog steeds bijzonder populair in Jakarta. Teresa Amabila zegt dat het gaat om wat er in medewerkers gebeurt, zij spreekt over het progress principle, het vooruitgangsprincipe. Als iets goed gaat als het lukt dan zorgt dat voor motivatie, je krijgt zin en energie om door te gaan. Dat is de uitdaging voor hen die leiding geven, ervoor te zorgen dat mensen dat kunnen ervaren. In mijn blog van gisteren heb ik daar iets over geschreven. Het boek van Peters en Waterman heb ik nog niet terug gevonden, ik denk dat iemand het geleend heeft. Ik heb voor deze blog daarom uit mijn herinnering geput. Ik hoop dat niemand mij dat euvel duidt