De kracht van een droom

Het is vandaag 90 jaar geleden dat in Batavia, jonge Indonesiërs hun droom opschreven. Eén land, één volk, één taal. Met die droom is het anders gelopen dan met de droom van Europese eenheid. Wat kunnen wij daarvan leren?

Brexit
In Londen, in Brussel en in allerlei andere Europese hoofdsteden wordt er nagedacht en nagesproken over Brexit. Het in Engeland gehouden referendum wat leidde tot een meerderheid van stemmen voor het uitreden van het Verenigd Koninkrijk uit de Europese Unie. Die uitslag heeft geleid tot veel onduidelijkheid en veel gespeculeer over wat de gevolgen van de uitslag van dit referendum zullen zijn. Welke gevolgen heeft dit voor Europa, is dit het begin van het einde of een wake up call voor de Europeanen? Of nog iets heel anders? Het zijn allemaal vragen waarop ik geen antwoord weet. Het lijkt in alles wat erover gepubliceerd wordt dat vooral de ingewikkeldheid toeneemt. Voor de gewone burgers blijft het koffiedik kijken.

Een eed van eenheid
Wat ik wel weet is dat vandaag 90 jaar geleden in Batavia, de hoofdstad van het toenmalige Nederlands Indië, door een grote groep jonge inwoners uit de diverse delen van dat Nederlands Indië een eed gezworen werd, die gezien kan worden als het begin van de staat Indonesië. Vertegenwoordigers van allerlei studentenorganisaties uit de hele archipel kwamen voor het eerst bij elkaar in 1926, daar luisterden ze naar toespraken van diverse mensen en spraken ze met elkaar over hun idealen. Een eigen land, één land in plaats van een grote hoeveelheid staten, één taal in plaats van een kleine 200 verschillende talen en vooral één volk, dat zeiden islamieten, katholieken, protestanten, boeddhisten, hindoes, mensen van Java, van Bali, van Ambon, van Aceh en de Chinezen in Indië tegen elkaar.

Pottenkijkers
Opvallend is of was dat de enige Nederlanders, aanwezig bij die bijeenkomst, regeringsvertegenwoordigers waren. Die waren er om te kijken of het niet uit de hand zou lopen, of er geen verkeerde dingen gezegd zouden worden. Nu vraag ik me af wat er gebeurd zou zijn, als ook Nederlandse jongeren bij de bijeenkomst aanwezig waren geweest. De tweede bijeenkomst was twee jaar later, ook weer in Batavia en op 29 oktober zworen de aanwezigen een eed, die luidde: één. Wij zullen ons leven geven voor één land, één volk en één taal. Ze zongen daar ook samen het lied wat speciaal voor deze gelegenheid was geschreven en wat nu het Indonesische volkslied is. Dat lied werd overigens onmiddellijk verboden door de regering. Het mocht niet gezongen of verspreid worden.

Snotneuzen
Verder maakte de overheid zich niet zo heel veel zorgen. Echt serieus namen ze deze snotneuzen niet. In nog geen honderd jaar zou het zover kunnen zijn dat de mensen in Indonesië op eigen benen konden staan. Er was daarvoor nog heel veel werk te verrichten door de Nederlandse regering, was het standpunt. De mensen in Indië waren nog volstrekt taakonvolwassen en dus absoluut niet in staat tot zelfsturing. Er was geen infrastructuur, geen wegen, geen telecommunicatienetwerk en maar zeer beperkt radioverbindingen. Het waren ook allemaal verschillende staten, waar Nederland het bewind over voerde. Kortom, het was een mooie droom, die niet uit te voeren was.

De werkelijkheid
Maar de werkelijkheid is totaal anders gebleken. 17 jaar na deze bijeenkomst riep de Soekarno de onafhankelijkheid uit. Toen begon ook de strijd tegen Nederland. Dat toen nog probeerde om met terugwerkende kracht deelnemer te zijn aan de bijeenkomst van 28 oktober 1928. Er kwamen allerlei voorstellen van Nederlandse zijde, die allemaal een slap aftreksel waren van de eed uit 1928. Als ze toen meegedaan hadden was de kans groot geweest dat die voorstellen in goede aarde waren gevallen. Zeker als ze ook gematerialiseerd waren.

Te laat
Nu hadden ze echter geen enkele kans van slagen meer. En ook de militairen, de vliegtuigen, de tanks en de pantservoertuigen konden het vuur van de in 1928 vastgelegde droom niet meer doven. Op blote voeten en met bamboe speren werd de strijd gevoerd. Helaas ook met veel terreur van beide kanten, waardoor veel onschuldige slachtoffers vielen.

90 Jaar later
Maar nu, nog geen honderd jaar later, is Indonesië één land en spreken ze één taal. Er zijn overal scholen en een soort huisartsenposten. En je kunt overal bellen en internetten met je mobiele telefoon of je laptop. En natuurlijk gebeurt er nog wel eens wat, net als in Europa. Het land is ook net zo uitgestrekt als Europa. Maar de geest van de eed, die in 1928 werd gezworen door die jonge studenten is nog steeds levend en geeft steeds weer richting aan wat Indonesiërs doen. En hoe zit het met de geest van Europa, waar dromen wij van? Hoe zit het met onze zelfsturing of laten wij het denken aan onze leiders over?