Aandacht voor mensen

Er wordt vaak veel aandacht besteed aan de arbeidsomstandigheden. Arbeidsomstandigheden slokken hele budgetten op. Gewoon aandacht hebben voor mensen, coachend leidinggeven, is een stuk voordeliger en leidt tot zeker zulke goede resultaten.

Een mooi kantoor
In de Globe & Mail van maandag 24 juni schrijft Lucy Kellaway over een ontmoeting met een hoogleraar die zich bezig houdt met het ontwerpen van kantoorinrichting. De professor verteld haar enthousiast over zijn ideeën. Over hoe je met licht, kleuren en geuren een kantoor kan inrichten waar mensen met plezier werken. Mevrouw Kellaway laat zich niet meeslepen door zijn enthousiasme, ze relativeert zijn nadruk op het belang van de werkomgeving op kantoor. Zijn reactie daarop is, ja, jij vindt je werk leuk maar bij de meeste mensen is dat niet het geval. Voor de mensen die met tegenzin naar hun werk gaan scheelt het een stuk als ze tenminste in een mooi kantoor mogen werken. Mevrouw Kellaway bevestigt dat veel mensen niet van hun werk houden en verwijst naar onderzoeksresultaten waaruit blijkt dat 77% van de Britse werknemers vinden dat ze de verkeerde baan gekozen hebben en dat slechts 19% van de Amerikanen zegt tevreden te zijn met zijn met hun werk.

Ervaringen
Ook in Nederland wordt er veel aandacht besteedt aan de inrichting van kantoren en dat gebeurt ongetwijfeld met de beste bedoelingen. Flexibele werkplekken, open space, kantoortuinen, bushokjes als rookruimte. Je ziet het allemaal voorbij komen. Zelf ben ik al vaker in zo’n geheel op de mens afgestemd kantoor terecht gekomen. De eerste keer was de overgang van kantoren, geïmproviseerd in een oude kledingfabriek, naar een voor die tijd modern gebouw voorzien van klimaatbeheersing. Dat was fijn voor de medewerkers, zeiden de architecten en in hun kielzog de directie. Toch hielden wij heimwee naar de ramen die we zelf konden openzetten en de verwarming met een knop die je open en dicht kon draaien. Een andere keer maakte ik de overstap van een gewoon kantoor naar een kantoor met grote open ruimtes en flexibele werkplekken. Een architect van naam met een vooruitziende blik had het gebouw ontworpen. Heel soms kom ik er nog wel eens. Dan zie ik dat waar vroeger ruimte was nu allemaal hokjes en kamertjes zijn ingericht.

De ruimte of de mensen?
Natuurlijk is het prettig om in een goed kantoor te kunnen werken. Om een werkplek te hebben waar je rustig je werk kunt doen, waar je creativiteit niet beperkt wordt, waar je concentratie niet verstoord wordt en je de gelegenheid hebt om met collega’s te overleggen. Veel belangrijker echter dan al die fysieke voorwaarden zijn de sociaal-psychologische voorwaarden. Voel je erkenning, waardering, wordt er naar je geluisterd, hoor je erbij, wordt je aangesproken op je talenten. Bij een bedrijfsovername schrok ik van de verschillen in ziekteverzuim. In het ene bedrijf meer dan 10%, in het andere bedrijf slecht 1,5%. En warempel, in het bedrijf met een hoog ziekteverzuim was alles volgens arbo-criteria ingericht: een verwarmde en goed verlichte overslag, goede praktische werkkleding en ga zo maar door. Ook zaken als functieomschrijvingen waren goed in orde. De werknemer wist waar hij aan toe was. De werknemer werd echter alleen maar ingezet als “handjes”. Nadenken was niet nodig en als het je niet beviel was er voor jou een ander. In het andere bedrijf waren de arbeidsomstandigheden primitief. Koud, slecht licht en veel werd aan de medewerkers overgelaten. Die moesten het zelf met elkaar uitzoeken en zowaar, dat deden ze nog met plezier ook. En ziek worden, nee, daar hadden ze geen tijd voor. Dan lieten ze hun collega in de steek.

Effectiever en efficiënter
Ik herinner mij ook de eindeloze discussies over tocht in een werkruimte, over alle voorzieningen die dan getroffen werden: strips, deuren, een tussenmuur, een bodywarmer en niets hielp. Of ja, er hielp wel iets en dat was een baas die luisterde, die de betrokkenen serieus nam en ze zelf een oplossing liet bedenken. Toen viel het ineens wel mee.
Ik denk dat er veel geld wordt uitgegeven aan het  ontwerpen, bouwen en verbouwen van de fysieke werkomgeving. Alles met de beste bedoelingen maar het gewoon aandacht geven aan medewerkers, naar ze luisteren, ze betrekken, ze een echte plek geven in de organisatie zou een stuk effectiever en efficiënter zijn. Het is de moeite waard om je als leidinggevende de houding en de vaardigheden, die passen bij coachend leidinggeven eigen te maken. De investering valt in het niet bij een nieuw kantoor en het resultaat is medewerkers die het naar hun zin hebben en die het beste uit zichzelf halen. Dat is goed voor iedereen.