wat is het geheim?

Een training vragen stellen roept altijd ook weer vragen op bij de trainer. Hoe help je mensen te begrijpen dat het bij vragen stellen vooral om luisteren gaat en dat het bij luisteren gaat om oprechte belangstelling voor de ander? Het is die oprechte belangstelling voor de ander die ervoor zorgt dat je blijft oefenen.

Training
De afgelopen dagen ben ik met mensen, die een training bij mij volgden weer intensief met de “kunst van het vragenstellen” bezig geweest. Met twee verschillende groepen heb ik eraan gewerkt. En ik moet zeggen dat twee deze dagen werken met vragen stellen mij opnieuw vragen heeft opgeleverd.

Reflectie
Deze blog wil ik gebruiken om nog eens op mijn eigen vragen te reflecteren. Op de één of andere manier zijn de deelnemers bijna allemaal geïnteresseerd in het beter vragen leren stellen en ze zijn vooral met de “hoe” vraag bezig. Met de vraag: “hoe krijg ik dat nu beter onder de knie?” Ze lijken op zoek naar techniek. Ze zeggen, zoals jij het doet wil ik het ook kunnen. Wat is nu je geheim?

Hooghouden
En meestal vertel ik dan het verhaal van mijn dochter van 13 jaar. Zij kan heel goed een voetbal hooghouden. De bal een stukje omhoog schoppen, weer opvangen op haar voet en opnieuw omhoog schoppen. Ze kan dat misschien wel 100 keer achter elkaar, zonder dat de bal op de grond valt. Ik zie er vaak mensen met bewondering naar kijken. Ze vragen dan ook “hoe doe je dat?” En mijn dochter antwoord dan: “nou gewoon” en dan weten de toeschouwers nog niks. Ik denk dat ik het wel weet. Ik heb het begin van haar leerproces meegemaakt. Ik herinner mij dat ze zo’n vijf jaar geleden om een bal vroeg. Ze wilde er graag een hebben en toen ze die had begon ze het te proberen. Buiten, maar ook in huis. Eerst verbood ik haar dat, maar toen ik merkte hoe intensief ze ermee bezig was zei ik er niets meer van en vloog de bal regelmatig door de kamer. Dat had tot gevolg dat er wel eens een kopje of een bord sneuvelde en op een dag slaagde ze er ook in om een poot onder een bijzettafeltje uit te schieten. Maar de boosheid daarover viel weg door de vorderingen, die ik haar zag maken. “Ik kan het al vier keer” en vier keer werden tien keer, werden dertig keer en nu tellen we al lang niet meer. Nu worden er nieuwe trucs aan toegevoegd. En wat zeg ik dan tegen de deelnemers in mijn training? Ik wijs ze op het oefenen, oefenen, oefenen en nog eens oefenen. Maar als ik er nu zo over nadenk realiseer ik me nog een paar dingen. De kracht van haar wens, het was niet zomaar even een bevlieging, ze wilde het echt diep van binnen en dat kwam onder andere omdat ze graag goed wilde presteren in haar voetbalteam. Door de kracht van haar wens wilde ze overal en altijd oefenen, niet alleen op de plaatsen die daar geschikt voor waren. Maar ze probeerde het altijd en overal met alle soorten ballen of wat daar voor door kon gaan. En het feit dat ze het ook probeerde als het lastig was bevorderde haar handigheid. Dan was haar wens zo sterk dat ze de confrontatie met haar ouders aanging, keer op keer. Ze vroeg ons zelfs elke keer weer om te tellen hoeveel keer ze het al kon. Ze betrok ons dus steeds weer bij haar oefenen. Die wens, de wil om het te leren was dus verschrikkelijk belangrijk om het oefenproces op gang te houden.

Liften
En daarmee kom ik op wat ik zelf zie als het begin van mijn eigen leren. In de tijd dat ik studeerde en mijn financiële middelen uiterst beperkt waren liftte ik heel veel. Ik heb wel eens uitgerekend dat het 20.000 km per jaar was. Het duurde niet lang voor ik ontdekte dat mensen met wie ik meereed het prettig vonden als ik luisterde naar wat ze te vertellen hadden. Ze bedankten me dan als ze me uit de auto zetten voor het fijne gesprek. Dan bedacht ik me dat ik niets gezegd had, dat ik alleen maar een paar vragen had gesteld.

Fijn gesprek
Het bracht mij tot de conclusie dat mensen een gesprek fijn vinden als er naar ze geluisterd werd. Ik ging mijn best doen om meer en beter te luisteren en ontdekte zo dat het vooral ging om het stellen van de goede vragen. Die zorgden ervoor dat mensen bleven vertellen. Ze reden zelfs voor me om omdat ze nog niet uitverteld waren. Het was vooral het luisteren wat belangrijk was en de vragen hielpen om ervoor te zorgen dat ze bleven praten zodat ze me bij het adres brachten waar ik moest zijn.

Hun verhaal
Het moest om hun verhaal gaan, niet om mijn verhaal. Mijn vragen moesten gaan over hoe zij in dat verhaal zaten en daarvoor moest ik vooral goed luisteren. Het gaat bij de kunst van het vragen stellen dus vooral om goed luisteren, daarbij mogen best stiltes vallen, die helpen zelfs. Helaas gaat het bij onze opvoeding en in onze opleidingen vooral om goed kunnen praten, om je kunnen presenteren, om te kunnen pitchen en ja, dan willen we ook nog even leren vragen stellen. Maar als je niet geïnteresseerd ben in de ander, als je niet echt wilt weten wat die ander bezig houdt, dan wordt oefenen erg lastig, dan stop je er vanzelf mee.

Het geheim
Van alle voetbalvriendinnen van mijn dochter zijn er nog 1 of 2 die de bal ook goed hoog kunnen houden. De anderen blijven steken in het met open mond staan kijken en vragen naar wat het geheim is. Het geheim van vragen stellen is oprechte belangstelling voor de ander.