Een manager bij een zelfsturend team?

Zelfsturing is een boeiend onderwerp. Sommigen zijn er enthousiast over, anderen zeggen dat het niet werkt. Trouwens, de discussie over het nut van managers is er nauw aan verwant. In de ogen van de één heb je er niks aan en lopen ze alleen maar in de weg, maar in de ogen van de ander zijn ze onontbeerlijk. Hoe zorg je voor een goede combinatie van zelfsturing en managers

Hoe zit het nou?
Hoe zit dat nou? Aan de ene kant lees je over de Semler-way, organiseren zonder managers. Er zijn op diverse plaatsen experimenten met zelfsturende teams, daar lees je bijvoorbeeld over in de NRC van 8 mei 2015, Managers zijn volstrekt overbodig zo begint dat artikel en in de MT van  29 oktober 2013 lees je dat het zonder managers vaak beter werkt. Maar als  ik terugdenk aan onze relatiemiddag van 24 februari jl. over het creëren van publieke waarde dan kom je in het model, gepresenteerd door Robert Borkes, leiderschap als een heel belangrijke variabel tegen. Je zou kunnen zeggen dat het model instort als je er de pijler leiderschap uit trekt.

Zelfsturende teams
Ja, hoe zit het nou, heb je nu wel of geen managers nodig en is zelfsturing nou wel of niet een oplossing? Zoals hierboven al was opgeschreven hebben we het bij zelfsturing vaak over zelfsturende teams. En daarmee kom je terecht op de effectiviteit van teams. Veel diensten en producten die de output zijn van organisaties zijn het resultaat van het werk van veel handen en veel hoofden. Vaak wordt er samengewerkt in teams. Het is een hele tour een goed team samen te stellen. Sportcoaches weten daarover mee te praten. Soms lukt het wel en soms lukt het ondanks alle sterren helemaal niet. Het zal geen verbazing wekken dat wetenschappers zich verdiepen in wat een team nou succesvol maakt. We hebben al allerlei instrumenten om naar de samenstelling van een team te kijken, welke eigenschappen, competenties, persoonlijkheden passen nou het beste bij elkaar. Anita Williams Woolley en anderen van MIT deden daar uitgebreid onderzoek naar.

Wat helpt?
Ze ontdekten dat je geen echt verschil ontdekt tussen teams, die zijn samengesteld door te kijken naar het type mensen wat je bij elkaar zet. Ze ontdekten in een zeer omvangrijke studie maar één factor, die wel een rol speelt en dat is de factor in hoeverre mensen in staat zijn waar te nemen, hoe de anderen in hun team erbij zitten en die daar dan ook nog aandacht aan kunnen geven. Naarmate je meer mensen, die dat kunnen, in je team hebt, is het team effectiever. In de New Yorker van gisteren 25 februari wordt uitgebreid geschreven over onderzoek gedaan bij Google en, om een lang verhaal kort te maken, in dat onderzoek komen ze tot dezelfde conclusie. Als mensen zich veilig voelen, hun zegje kunnen doen en zich dan gehoord voelen, gaat een team beter functioneren. En bij Google hebben ze nog naar iets anders gekeken.Ze keken naar de rol van managers.  Ze waren er al vroeg bij om te gaan werken zonder managers. Daar besloten Larry Page en Sergey Bin  al in  2002  toe

Niet micromanagen
Ze ontdekten echter dat managers wel degelijk nodig zijn. Niet om de baas te spelen echter en ook niet om te micro managen maar om barrières op te ruimen, vooral barrières in de communicatie.
In een artikel van Monique Valcour, als hoogleraar verbonden aan Harvard wordt dat bevestigd. Zij schrijft dat managers veel aan effectiviteit kunnen winnen door te coachen.  Ze noemt een aantal zaken die daarbij belangrijk zijn.

• Het is belangrijk om echt goed te luisteren, echt diep te luisteren. Je ontdekt dan wat je mensen echt beweeg. Helaas zijn veel managers beter in praten dan in luisteren en oefenen ze ook niet echt in luisteren.
• Stel vragen, verkoop niet. Toch zie ik de ene PowerPoint of Prezi na de andere voorbij komen.
• Zorg voor verbinding waarin ontwikkeling centraal staat. Omdat de ontwikkeling van je medewerkers belangrijk is, is het ook belangrijk daar aandacht voor te hebben en er regelmatig samen over te praten.
• Richt je op de toekomst en niet op de fouten, praat samen over wat je gaat bereiken en niet over wat er allemaal mis is gegaan en hoe dat komt.
• Ontwikkel eigenaarschap en gevoel van verantwoordelijkheid, geef mensen de kans om die verantwoordelijkheid te nemen en zich eigenaar te voelen, maak daar afspraken over.

Valcour heeft het in haar artikel echter over het leiden van individuele medewerkers.

Zelfsturende teams en managers
Hoe zit het dan met teams? In een team is het belangrijk dat de leider zorgt voor een klimaat waarin dit mogelijk is. De leider zorgt voor ruimte, voor veiligheid en heeft aandacht voor de leden van het team. Hij coacht ze bij het vinden van een passende plaats en een passende rol.
Zo kunnen zelfsturing en leiderschap erg goed met elkaar samen gaan. Leiderschap kan zelfsturing versterken, moet zelfsturing versterken, zo krijg je een excellente organisatie.