Rommelig management

Recent sprak ik met een operationeel manager, die het steeds weer had over rommelig management. Hij bedoelde daarmee dat een koers leek te ontbreken, dat hij die tenminste niet herkennen kon. Hij zag allerlei zaken die aangepakt moesten worden en hij had ze ook al vaak gemeld, maar er gebeurde niets. Soms vroeg hij zich af of zijn bazen nog wel luisterden. Waar zouden hun gedachten zijn? Het referendum van deze week riep dezelfde beelden bij me op.

Waar gaan we heen?
Waar gaan we nou heen? Wat is nou precies de bedoeling? Enkele dagen geleden kregen we de gelegenheid om aan een referendum deel te nemen. Er waren initiatiefnemers van het referendum die met enige trots vertelden dat ze de overeenkomst waarover het referendum werd gehouden niet gelezen hadden. Zelf werd ik er gaandeweg wat meer ingetrokken. En langzaam begon het tot me door te dringen waarover het nu eigenlijk ging. In de Correspondent van 2 oktober 2015 werden de 5 vijf grootste claims van de initiatiefnemers getoetst door Remmelt de Weerd op juistheid. Dat hielp en het werd steeds duidelijker dat het over hele andere zaken ging dan over het handelsverdrag met Oekraïne.

Andere zaken
Uiteindelijk blijken na het referendum vooral twee zaken. Van de mensen die gestemd hebben heeft een overgrote meerderheid nee gestemd en een nog veel grotere meerderheid heeft helemaal niet gestemd. Dat laatste vermoedelijk ook weer om uiteenlopende redenen. In de analyses hoor je met enige regelmaat dat mensen tegen gestemd hebben omdat ze zich niet gehoord voelen. En ik kom tot de veronderstelling dat ze tegen zijn omdat ze het idee hebben dat de mensen die het voor het zeggen hebben hen niet belangrijk vinden en hun mening niet willen horen.  Ze voelen zich niet betrokken, niet alleen door wat er met het referendum onderwerp gebeurt. Al veel langer hebben ze dat gevoel.

Afstand nemen
Dus ze nemen afstand en laten dat af en toe nog even weten door niet te stemmen of door te stemmen op een partij met extreme standpunten, een partij die compromissen afwijst, die zegt dat ze geen handje klap wil doen en die zegt niet van achterkamertjes te houden. Een van de initiatiefnemers van het referendum heeft inmiddels aangekondigd het kabinet te willen helpen met aanpassingen in het verdrag zodat de nee-stemmers er alsnog mee akkoord kunnen gaan. Maar de minister-president hoorde ik gisteravond nota bene zeggen dat ze zich voorlopig zullen terugtrekken in achterkamertjes om naar een oplossing voor de ontstane situatie te zoeken. Er zijn tal van speculaties en niemand weet precies wat er nu gaat gebeuren. Er is nu ook nog een discussie over het houden van referenda en over Oekraïne wordt al haast niet meer gesproken.

Rommelig
Het hele gebeuren maakt een rommelige indruk en doet me denken aan de uitspraak van een operationele manager waar ik deze week een gesprek mee had. Hij had het voortdurend over het rommelige management bij het bedrijf waarvoor hij werkt. Hij was daar heel moe van geworden en het deed een permanente aanslag op zijn betrokkenheid. Op een papiertje tekende hij met zijn pen een dikke rechte lijn. Zo zou het volgens hem moeten zijn en op die lijn werden vervolgens allemaal slingerlijntjes getrokken. Dat was de werkelijkheid, zei  hij. Vandaag dit, morgen dat. Elke keer kwam er weer een ander konijn uit de hoge hoed. Het was hem niet duidelijk door welke visie de directie werd geleid.

Vergeefs
Hij had al diverse pogingen gedaan om iets in het bedrijf aan te pakken, de verlichting in de showroom, de positie van de wachtruimte, de telefonische toegankelijkheid en meer van dat soort zaken. Hij hoorde nooit iets terug op zijn voorstellen. En op mijn vraag wat hij dan deed om ervoor te zorgen dat er serieus over zijn ideeën werd gepraat vertelde hij hoe vaak hij dat al geprobeerd had. Maar dat elke poging smoorde in een volstrekt gebrek aan aandacht. Niet dat de directie niet druk was, zZe was wel degelijk druk en maakte lange dagen. Er werden voortdurend nieuwe maatregelen uitgevaardigd. Vaak ging het om zaken die al geregeld waren en een nieuwe regel werd eigenlijk nooit gehandhaafd, het bleef bij de afkondiging ervan. Hij en zijn collega’s keken ernaar, ergerden zich eraan, slaakten regelmatig een diepe zucht en lieten zich lijdzaam meevoeren naar de afgrond.

In rook opgaan
Ik werd me er heel erg van bewust hoe je betrokkenheid kunt laten verdwijnen, hoe je die in rook kunt laten opgaan. Niet luisteren en geen aandacht hebben zijn daar zeer effectieve methoden voor. En helaas zijn veel leidinggevenden daar bijzonder effectief in. Ze zijn druk met details uit de primaire processen, zaken die ze eigenlijk aan hun medewerkers moeten overlaten. En de medewerkers wachten af, kijken toe en organiseren uit frustratie en verveling tenslotte maar een referendum. Als je altijd maar voor mensen aan het denken bent en ze vertelt wat ze “moeten” doen, als dat “moeten” dan uiteindelijk ook nog eens niet passend blijkt, dan gaan mensen uit balorigheid rare dingen bedenken. Om toch maar aandacht te krijgen.

Het antwoord?
En het antwoord: je kunt ons toch opzoeken, de deur staat altijd open, je kunt toch stemmen een keer in de vier jaar, er is toch internet. Dat zijn antwoorden waar je niks mee kunt, want er komt niemand, niemand stuurt een mail, niemand belt. Al was het alleen maar omdat allang gebleken is dat er ook dan niet geluisterd wordt.

Zoek ze op en luister
Wat wel helpt is mensen opzoeken, ze aandacht geven en naar ze luisteren, echt luisteren, en vragen stellen om er achter te komen wat mensen denken. En mensen hoeven geen gelijk te krijgen, maar ze willen wel dat je naar ze luistert. Het referendum is ook een oproep om te luisteren, niet om te vertellen en uit te leggen. Dat laatste is de reflex, die je ook nu weer hoort in de politiek. De politiek moet beter uitleggen. Ik denk dat dat niet klopt, dan krijg je rommelig management. In plaats van uitleggen moet er geluisterd worden. Geen cadeautjes maar luisteren. Een luisterend oor is het mooiste cadeau wat je als mens kunt krijgen en je voorkomt er ook nog eens  rommelig management en referenda mee.