Luisteren om te leiden

Er wordt wat afgepraat en geschreven in onze organisaties. Woorden en nog eens woorden om de ander te overtuigen, te instrueren, te overreden. Er zijn veel woorden nodig want de ander luistert slecht, is Oost Indisch doof of begrijpt er echt niets van. Als je gaat luisteren en ontvangen gaat de ander wel begrijpen, dan werk je een stuk effectiever en bereik je resultaten

Praten, praten, praten
Er wordt wat afgepraat in organisaties. We proberen mensen mee te krijgen in onze opvattingen over goed leiding geven, goed organiseren en het meest effectieve management. Ons verhaal is logisch opgebouwd, we hebben er goed over nagedacht en toch krijgen we de andere partij niet over de streep. Vaak wordt de moed niet zomaar opgegeven en proberen we het nog een keer. En sommige mensen zijn onverdroten bezig de ander ervan te overtuigen hoe de wereld in elkaar zit en hoe je daarin het beste kunt handelen. Ja, er zit een verschil tussen gelijk hebben en gelijk krijgen.
Als je geen gelijk krijgt helpt het maar zelden om je boodschap te blijven herhalen. Je boodschap herhalen leidt er zelfs vaak toe dat degene die je boodschap aan moet horen er helemaal niet meer naar luistert. Als je geen gelijk krijgt wordt het tijd eens naar de ander te gaan luisteren. Met luisteren bedoel ik hier echt luisteren. Dat betekent dat je er achter probeert te komen wat de ander beweegt wat de achtergronden van het denken van de ander zijn. Niet zelden kom je dan bij emoties terecht, bij angst, bij teleurstelling, bij schaamte, bij boosheid en verdriet, die ervoor zorgen dat jou mooie, logische en kloppende redenering niet ontvangen wordt.

Schakelen
Het valt niet altijd mee om als zender die beweging te maken. Zelf merk ik dat ik dat ik enthousiast en overtuigd over leiderschap maar ook over iets anders kan praten en dat het wel eens te lang duurt voor ik ontdek dat het aan de andere kant van de tafel of in de zaal toch wel erg stil geworden is. Zodra ik dat merk weet ik gelukkig dat het tijd is om te soppen en van zenden naar ontvangen over te gaan. Gisteren sprak ik met iemand over het moeilijk vinden van een baan. Cum laude afgestudeerd, jong mooi CV en toch telkens nul op rekest. Op mijn vraag hoe hij social media inzette bleek dat hij daar geen gebruik van maakte, hij had er een hekel aan. En, toen ik het belang van social media bij het zoeken van een baan en het uitbouwen van een netwerk begon uit te leggen groeide de weerstand snel. De hekel werd nog sterker benadrukt en het leek wel of ik zelf ook voorwerp van de hekel werd. Ik was me er snel bewust van en kon stoppen.
Op de school waar nare dingen gebeurden, dingen die langzaam manifest werden. Waar partijen ontstonden en mensen voor de één of voor de ander waren. Waar mensen elkaar niet meer vertrouwen, helpt het niet de partij van de verliezer uit te blijven leggen waarom zij het bij het verkeerde eind hadden. Het helpt niet als je doorgaat met het toelichten van jouw juiste keus.
En als iemand in een groep om wat voor reden ook niet het achterste van zijn tong laat zien helpt het niet hem of haar ervan te overtuigen dat het beter is om dat wel te doen. Hoe meer je praat hoe vaster de posities.

Ontvangen
In al die situaties is het essentieel om te gaan ontvangen in plaats van zenden. Om te gaan luisteren naar wat de ander te vertellen heeft. Het is daarbij belangrijk om goed op de ander af te stemmen. Om echt te ontdekken wat de ander op zijn positie houdt is het noodzakelijk om af te stemmen op de emoties van die ander. Niet om ze te ontkrachten of ze te ontkennen maar om ze te erkennen.
Dat valt niet mee. Zeker niet als die emoties ook nog eens op jou betrekking hebben. De verleiding is dan groot om de ander uit te leggen dat de emoties niet kloppen en dat het niet nodig is ze te hebben. “Je hoeft niet bang te zijn” zeggen we tegen het kind wat niet alleen naar boven durft. Maar die mededeling helpt niet de angst kleiner te maken. Het helpt om ernaar te luisteren, het helpt de angst te benoemen. Vaak wordt de angst er wat hanteerbaarder door en lukt het de persoon in kwestie er beter mee om te gaan.

Sterk leiderschap
Je leiderschap wordt sterker als je zo kunt ontvangen. Het helpt als je luistert, het helpt als je de emoties van anderen herkent en erkent. Jouw erkenning geeft de ander ruimte om te bewegen.
Als ik over dit onderwerp met mensen praat hoor ik nog wel eens. “Maar ik hoef ze toch niet overal gelijk in te geven?” Nee, dat hoeft niet. Luisteren is wat anders dan gelijk geven en ook ontvangen is niet hetzelfde als gelijk geven. Zowel luisteren als ontvangen zijn wegen om te ontdekken waar het echt om gaat zodat je beter me elkaar in gesprek kunt komen. Beter luisteren, betekent dat er veel minder woorden gesproken moeten worden, het bekort vergaderingen, voorkomt nota’s en rapporten, voorkomt conflictsituaties en maakt dat je minder geld kwijt bent aan advocaten. Het is de moeite waard je er beter in te oefenen.