Leiderschap afgestemd op de organisatie

Leiderschap kan alleen goed vervuld worden als er afstemming is met de behoeften van de organisatie. Goed leiderschap is gedeeld leiderschap. Zorg ervoor dat je zichtbaar bent en oefen je om jouw leiderschap in de organisatie zichtbaar te maken

Geen geboren leider
Om maar met de deur in huis te vallen, ik fantaseerde vroeger graag over leider zijn. Eigenlijk zeg ik dat liever niet en schaam ik me een beetje over die fantasie. Mijn ouders hebben hun best gedaan mij bescheidenheid bij te brengen en steeds vooraan staan was niet het gedrag waarvoor ik beloond werd. Rustig je beurt afwachten, daar kreeg ik complimenten voor. Zo kwam het dat ik meestal volger was, bij het riddertje spelen, bij het voetballen, in de projectgroep en in het managementteam. Aan de andere kant kon ik ook een mokkende volger zijn. Het was dan duidelijk dat ik het met de koers niet eens was en dat mijn bijdrage met tegenzin geleverd werd. Bij de keuring voor militaire dienst werd ik er niet uitgepikt om mijn leiderschapskwaliteiten. Ik was voorbestemd om gewoon soldaat te worden en uiteindelijk wilde het leger mij niet eens inlijven. Ik werd aangewezen als gewondenredder bij de dienst Bescherming Bevolking. Ik ben zeker geen geboren leider. Niet degene die onmiddellijk het voortouw neemt, organiseert, lijnen uitzet en anderen voor zich laat rennen.

Dr Janice Presser
Dr Janice Presser gaat in een blogartikel in Switch&Shift in op het vraagstuk van het geboren leiderschap. Headhunters en HR managers zijn altijd op zoek naar de geboren leiders. Ze hanteren lijstjes met competenties en vaardigheden om vast te stellen wie er aan de top van een bedrijf moeten zitten. Krachtig, doortastend, besluitvaardig, coöperatief en zo kan je nog veel meer kenmerken noemen waarin de leider zich van anderen onderscheid. Hoewel er goed gezocht wordt leidt dat niet altijd tot een succesvolle keuze, gezien het grote aantal leiders dat ook snel weer wordt vervangen.
Presser betoogt dat dat komt omdat er niet vanuit de organisatie wordt gedacht. Er wordt moet goed gekeken naar wat de organisatie nou echt nodig heeft. Er wordt teveel gedacht vanuit boodschappenlijstjes, zoals zij ze noemt, die los van de organisatie worden samengesteld. Volgens Presser is het nodig om een antwoord te zoeken op de diepere behoeften van de organisatie en die zijn zelden in één persoon verenigd.

Gedeeld leiderschap
Om verschillende rollen in de organisatie te vervullen zijn er verschillende soorten leiders nodig. Overigens pleiten ook Belbin, Kolb, Jelle Dijkstra en anderen daarvoor.  Volgens Presser zijn er founders nodig, mensen met ideeën, die die ideeën krachtig neerzetten. Er zijn wat zij noemt vison movers nodig. Leiders die het idee verder de organisatie in brengen. Er zijn vision formers nodig mensen die het idee kunnen uitwerken in processen en systemen en dan zijn er ook action movers nodig, mensen die de zaak in beweging houden. Tenslotte zijn er de action formers, de mensen die ervoor zorgen dat alles op z’n plek is dat de details geregeld zijn zodat een organisatie haar taken kan uitvoeren. Het is noodzakelijk dat in een organisatie al die leiderschap rollen vervuld worden. Presser benadrukt dat het deze vorm van diversiteit is die belangrijk is in een organisatie. Dat is een heel andere benadering dan de benadering, die uitgaat van een quotum voor vrouwen of allochtonen. De kernvraag is wat heeft de organisatie nodig. En als je je aangesproken voelt, pak dan één van die rollen op want ze zijn allemaal nodig in een organisatie.

Beter worden
Presser benoemt ook een aantal manieren om beter te worden in één van die rollen.
Ze geeft aan dat het werken als vrijwilliger je kan helpen jouw kracht te ontdekken en ook helpt er beter in te worden. Daarnaast is het belangrijk te werken aan hoe je overkomt. Zorg dat je ambitie en je uitstraling met elkaar overeenkomen. Je wordt beoordeeld op wat mensen van je zien en niet op wat je bedoelingen zijn. Zorg er verder voor dat je gezien en gehoord wordt. Niet door hard te schreeuwen maar door een bijdrage te leveren als je die hebt. Zeg niet: ik sluit me aan bij de vorige spreker. Heel belangrijk is het vervolgens jezelf de vraag te stellen waarom je de leiding wil nemen. Als het is omdat je rijk wil worden zijn er betere wegen volgens Presser. Maar als je de wereld wilt veranderen (tenminste een stukje ervan)  steek je nek dan uit. En tenslotte, geef niet op als het nu niet lukt, dan lukt het morgen of over 10 jaar.

En, concludeert Presser, uiteindelijk is het heel eenvoudig. Het gaat er niet om of je als leider geboren bent. Het gaat er niet om of je over al die competenties beschikt. Het gaat er alleen maar om of mensen jou de moeite waard vinden om te volgen.