Een blokje om

Omlopen om niet te zien of omlopen om moet te verzamelen

Een straatje om
Hoe vaak ben jij al een straatje omgelopen? Ik al een heleboel. Omgelopen omdat ik opzag tegen iets wat ik moeilijk vind. Vertellen dat je zelf iets niet goed gedaan hebt. Toegeven dat je jouw kant van de afspraak niet bent nagekomen. Teveel beloofd hebben en het niet voor elkaar krijgen. En wat ook al heel wat omwegen gekost heeft is zeggen wat je ergens van vindt. Iemand vertellen dat je blij wordt van wat hij doet of vertellen dat je baalt van het feit dat hij of zij z’n afspraken niet nakomt.
Ik ben al heel wat straatjes omgelopen omdat ik het altijd weer moeilijk vind. Ik geef mijn beurt graag aan iemand anders. Die keer in die bespreking, toen ik het helemaal niet eens was met het standpunt van die ene spreker. Ik zag iedereen geïnteresseerd luisteren en overwoog of ik nu wel of niet zou onderbreken. Ik deed het niet en ook achteraf zei ik niets, ja en de volgende bijeenkomst was het mosterd na de maaltijd. Bovendien het voelde toch ook niet prettig om er weer op terug te komen, dus werd het niet gezegd.

Ik was het met je eens hoor
Mijn laatste jaren bij KPN vond ik van alles, er waren veel zaken waarmee ik het niet eens was, waarvan ik dacht, dit komt niet goed. Soms deed ik een verdwaalde poging er iets van te zeggen. Een enkele keer stond ik op in een volle zaal en probeerde zoekend naar woorden mijn standpunt helder te maken. Ik hield het zoveel mogelijk bij mezelf. Ik voelde blikken op me gericht, ik hoopte op bijval. De bijval kwam niet, die kwam een beetje na de bijeenkomst, in de garderobe, als ik mijn jas stond aan te trekken of nog even naar de wc ging. “Ik was het met je eens hoor, je hebt het goed gezegd”, werd er dan wel eens gezegd. Maar in de zaal werd ik bedankt voor mijn vraag of opmerking en werd mij helder uitgelegd dat ik het niet goed begrepen had. Ik had onvoldoende oog voor de toekomst of ik was te lang in het buitenland geweest en begreep de Nederlandse situatie niet meer.
12 jaar geleden trok ik de conclusie dat ik beter weg kon gaan. Het was de enige manier om nog een beetje trouw te blijven aan mezelf. Ik geloofde niet dat ik in staat zou zijn ook maar iets een andere kant op te krijgen bij dat grote bedrijf. Ik voelde me daar niet krachtig genoeg voor.

Andere weg
Soms loop je een straatje om soms zoek je maar een andere weg op.
Deze dingen vertel ik niet omdat ik mezelf zielig vind, helemaal niet. Ik vertel ze om te wijzen op de lastige situatie waarin een toezichthouder zich kan bevinden. Hoe gaat hij of zij vertellen dat het de verkeerde kant op gaat. Hoe breng je een slechte boodschap en hoe moet dat als het lijkt of jij de enige bent die het anders ziet. Als alle anderen zich gedragen of er niets aan de hand is, of alles nog prima gaat. Wie zei er tegen de bestuurders van Amarantis dat ze geen kleren aanhadden? Wie zei er tegen de bestuursvoorzitter van SNS dat hij in zijn nakie liep toen hij in 2007 verkozen werd tot topman van het jaar? Wie is er goed in tegen de wind in spugen?
Dit is de situatie waarin de toezichthouder moet kunnen zeggen dat het niet klopt. Dit is de situatie dat de toezichthouder aan moet spreken op ongewenst gedrag en niet behaalde resultaten. In die situatie moet de toezichthouder luisteren, waarnemen vragen stellen en doorvragen en ervoor zorgen dat hij het naadje van de kous weet. Daarbij is het niet zo essentieel dat hij materie deskundig is maar wel dat hij zich echt laat overtuigen of een beslissing wel verstandig is, ook als iedereen juichend doet over die beslissing.

Moed
Behalve beschikken over de vaardigheden vragen stellen, afspreken en aanspreken en begrijpen wat de visie en de missie zijn van een bedrijf, heeft de toezichthouder moed nodig en het helpt als zijn collega’s dat ook hebben. Moed is één van de vier kardinale deugden, die door Plato, Aristotoles en Ambrosius van Milaan, genoemd en uitgewerkt werden. Ook de ander drie deugden; rechtvaardigheid, wijsheid en matigheid zijn trouwens aan een Toezichthouder welbesteed. Willem Verhoeven noemt ze in zijn boek Managen met Moraal.
Een blokje om, zelfs een groot blok om is begrijpelijk en niet erg. Tijdens het blokje om kan je ook moed verzamelen. Moed die je nodig hebt om je rol als toezichthouder maar ook als bestuurder en ook als gewone werknemer en burger naar behoren te kunnen spelen.