Beter waarnemen

Kijken naar kunst laat je vele kanten zien

Eindelijk open
Een jaar of wat geleden waren verschillende grote musea in Nederland gesloten. Maar in het najaar van 2012 was het zover.Het Stedelijk Museum in Amsterdam ging weer open. Het voelde als een opluchting. Wat was het een martelgang geweest , Stedelijk dicht, Rijksmuseum dicht, Scheepvaartmuseum dicht, Noord Brabants museum dicht. En ze bleven maar dicht, eindeloos. Zo nu en dan kwam er op de TV of voor de radio of in de krant een museum directeur ons uitleggen hoe het kwam dat deze musea zo lang bleven. Het had geloof ik iets te maken met een andere presentatie van de collectie en ook met het herhaaldelijk stopzetten van de verbouwing omdat er iets tegenviet, de aannemer failliet ging of er was iets dat niet aan één of andere eis voldeed.
Als burger en liefhebber van museumbezoek moesten wij geduld hebben en genoegen nemen met de andere musea die gelukkig nog wel open waren.

Systeemproblemen
Maar, het Stedelijk museum was gelukkig weer open. Ik was blij er weer binnen te mogen komen, hoewel dat op die dag zo midden in de herfstvakantie, ook nog heel wat voeten in de aarde had. Het systeem, waarmee je een kaartje kan kopen en waarmee je toegang tot het museum wordt verleend, werkte niet. De dames en heren achter de kassa’s zaten werkeloos achter hun beeldschermen en bij de toegangspoortjes waar je net als bij de Metro eerst je kaartje ergens in moet steken voor het poortje opengaat werden door één medewerker mondjesmaat mensen toegelaten. Er werd ook regelmatig door het ene iemand aan het andere iemand gevraagd of iets nu wel of niet mocht. Er was bij weinig van de aanwezige medewerkers zekerheid met betrekking tot het handelen in zo’n situatie, die anders is dan normaal. Het verbaasde mij dat er niemand boos werd. Lange rijen mensen stonden wat ongemakkelijk maar geduldig te wachten tot ze uiteindelijk naar binnen konden. Men voegde zich in de gebeurtenissen, anders dan op een station, bij een voetbalwedstrijd of in Haren het geval was.

Feest der herkenning
Eindelijk binnen was het een feest der herkenning. Ik was weer terug op de Johannes school in Osdorp. Ik was weer terug bij de museumlessen, die wij in de vijfde of de zesde klas van de lagere school kregen. De middagen met de hele klas in het museum, zittend op de grond en met een aardige mevrouw in gesprek over wat we zagen. Natuurlijk vonden veel kinderen dat hun broertje of zusje van 3 hetzelfde kon als Karel Appel maar ik heb er leren waarnemen. Ik heb geleerd dat er vele manieren zijn om naar een object te kijken. Ik betrapte me erop dat ik verlangde naar het weerzien met de kunstwerken van Willem de Kooning, Montana en Kienholz en het was een mooi weerzien.
Mijn dochter van 9 en haar vriendin hebben ook genoten, met een koptelefoon op en een kastje in de hand volgden ze de audiotour van het museum. Ik stel me voor dat het net zo iets is als mijn museumles van vroeger.

In verhouding tot
Wat is nu de reden dat ik dit hier opschrijf op een website, die vooral over coachend leiderschap gaat. De reden is dat ik zou wensen dat anderen ook de kans kregen om hun waarneming te oefenen in confrontaties met objecten, die ze mooi, lelijk, moeilijk of gemakkelijk vinden. Het is zoiets als de vragen van een coach of een coachend leidinggevende binnen te krijgen. Dat zijn vragen die je dwingen om nu eens echt goed te kijken of echt goed na te denken. Vragen die je uitdagen om eens even onder die laag van het allereerste oordeel te kijken. Hoe individualistisch onze samenleving ook is, je blijft je verhouden tot andere objecten en subjecten. En het is steeds die verhouding waar het om draait. Coachend leiderschap helpt je uit te zoeken wat voor jou en je bedrijf een bruikbare verhouding is. Dat kan alleen maar door zelf die confrontatie aan te gaan en daar de gelegenheid voor te krijgen. Het is jammer dat onze grote musea zo vaak dicht zijn, dat hele generaties kinderen niet de kans krijgen, die ik ooit kreeg. Voor mij is dit een confrontatie en ik ben op zoek naar antwoorden, oordelen heb ik wel maar het zijn oordelen, die me vast zetten. Niet deugende directies, gemeentebesturen, verlammende procedures. Het zijn oordelen, die niets oplossen.
Ik denk nog wat langer na over mijn vraag.