De scheidsrechter

Train een leidinggevende zoals je een scheidsrechter traint

Afschuwelijk incident
De scheidsrechter en de grensrechter staan ineens weer in het middelpunt van de belangstelling. Na het afschuwelijke incident bij een voetbalwedstrijd in Almere kom je overal de commentaren tegen. De jonge scheidsrechter, die gisteren bij een voetbalwedstrijd, de trainer van FC Groningen een blauw kaartje of doekje met de tekst “respect”voorhield was gisteren onderwerp van gesprek. Voor en tegenstanders van zijn handelswijze lieten van zich horen. Overigens schaar ik mijzelf onder de voorstanders. Ik ben een groot voorstander van feedback, als dat maar gericht en op het goede moment gegeven wordt.

De opleiding
In een radio interview kwamen er ook mensen aan het woord die zich bezig houden met de opleiding en training van scheidsrechters en ik was best onder de indruk. De opleiding van scheidsrechters is gericht op het gedrag van de scheidsrechter en de effecten van zijn gedrag op de spelers en de toeschouwers. Het gaat niet om het in je hoofd stampen van de spelregels. Dat is natuurlijk ook van belang maar dat kost je de minste moeite. Het moeilijkst en meest belangrijke om je in te trainen zijn je reacties op wat er gebeurt in het veld.

Overeenkomsten
Het is een klein kunstje scheidsrechter te vergelijken met de manager of de leidinggevende, Het is wel een hele mooie vergelijking eigenlijk. De scheidrechter moet ervoor zorgen dat er een mooie wedstrijd aan het publiek wordt voorgeschoteld, spelers en publiek moeten ervan kunnen genieten. Dat bereikt de scheidsrechter alleen als hij op het juiste moment en op de juiste wijze ingrijpt. Niet te vroeg, niet te laat, niet te zwaar, niet te licht. Nee, het moet precies passend. Hij moet het spel aanvoelen, zijn eigen gedrag en de invloed daarvan kennen en ook zijn eigen gedrag en eigen reacties goed aanvoelen. De scheidsrechter moet zijn emoties goed en die van anderen goed aan aan kunnen voelen Een scheidrechter die verkeerd ingrijpt fluit de wedstrijd dood of veroorzaakt chaos in het veld. Kennelijk hebben ze dat bij de Koninklijke Nederlandse Voetbal Bond goed begrepen want scheidrechters worden getraind en gecoacht om daar beter in te worden.

Leidinggeven en trainen
Hoe zit dat dan met leidinggevenden? Leidinggevenden hebben dezelfde invloed op de processen in hun afdeling als de scheidsrechter op het voetbalveld. Misschien is de invloed van de leidinggevende nog wel groter. Het is van belang dat de medewerkers goed hun werk kunnen doen. De leidinggevende moet ze niet voor de voeten lopen maar ook niet de zaak maar wat laten geworden. Wanneer grijpt de leidinggevende in? Wanneer zit de leidinggevende op zijn handen? En daarmee komen we op de vraag hoe goed voelt de leiding gevende de sfeer aan, hoe goed kent de leidinggevende zijn eigen gedrag. Wat weet zij van de effecten van haar gedrag op anderen?
Ik denk dat het nuttig is voor een scheidsrechter om boeken over voetbal te lezen. Het is ook niet onbelangrijk om een uiteenzetting over de wedstrijd te volgen in een klaslokaal. De impact is echter het grootst als je kunt experimenteren met je eigen gedrag in voor jou gebruikelijke situaties en als je daar dan feedback op krijgt. En bij de KNVB doen ze dat.
Het geldt ook voor leidinggevenden. Een boek en een tip zijn leuk maar hoe ontdek je wie jij bent als leidinggevende? Wat de effecten van jouw gedrag op anderen is en hoe anderen op jou reageren?
Voor leidinggevenden is dat net zo belangrijk als voor scheidsrechters. Trainers en coaches, die er de vaardigheden voor hebben, kunnen leidinggevenden helpen veel effectiever te worden in hun leidinggeven. Dat leidt tot een prettiger en effectiever uitvoeren van de primaire processen in de organisatie, minder kosten, lager verzuim en ga zo maar door.
Wanneer ga jij ermee beginnen?