Wij helpen je graag verder! +31 492386063

Zelfleiderschap waar is dat voor?

05 december 2017, gepubliceerd door Dirk Boersma

Instrumenten
Vorige week nam ik deel aan een bijeenkomst waarbij een aantal mensen kennis kon maken met een instrument waarmee gebruik makend van een vragenlijst een profielschets van jezelf in handen krijgt. Een profielschets waarin je persoonlijkheidsvoorkeuren zicht baar worden. Een profielschets, die je kunt gebruiken als input voor een betekenisvolle dialoog met jezelf en met de mensen waarmee je samenwerkt. Net als bij sommige andere instrumenten met een soortgelijk doel is er bij dit instrument sprake van een gemeenschappelijke kleurentaal.

Lens
Het was voor mij de zoveelste keer dat ik een vragenlijst invulde en de zoveelste keer dat ik een profiel van mijzelf onder ogen kreeg. En net als in  vorige gevallen herkende ik best iets van mezelf maar ook net als in vorige gevallen viel het me ook op dat het op tal van nuances  toch net iets anders was dan wat ik echt bij mezelf herkende. Het profiel hielp me niet om beter naar mezelf te kijken. Het vormde de bril of de lens, waarmee ik naar mezelf ging kijken, waardoor ik de nuances uit het oog verloor. Dat deden andere profielen ook. Bepaalde aspecten blijven hangen  en beïnvloeden de manier waarop ik naar mezelf kijk en hoe ik mezelf begrijp of wil begrijpen. Ze versimpelen de werkelijkheid en nodigen mij uit om te denken dat ik nu eenmaal zo ben.

Risisco
Dat risico wordt helder verwoord door Gerri Inamura in wat hij schrijft over de MBTI. Het eerste risico is dat mensen gaan denken dat de theorie echt eenvoudig is. Dat ze verzuimen zich echt te verdiepen in de achtergronden van de test en dat ze denken met de categorieën die de test beschrijft verstandige, valide en betrouwbare  dingen over mensen te kunnen zeggen. De psychiater Jung maakte in zijn big five onderscheid tussen 36 elementen.

Vereenvoudiging
De vereenvoudigingen, die gebruikt worden in tests als de MBTI en die je ook in andere profielen tegenkomt leiden gemakkelijk tot het ontstaan van onnauwkeurige stereotypen. En de eenvoud van de profielen brengt mensen ertoe te denken dat de werkelijkheid net zo eenvoudig is als het profiel. Het grote risico is daarbij dat mensen zichzelf en anderen aan het profiel gaan aanpassen. Je komt dan al gauw tegen dat er wat meer blauw of rood bij moet of teveel geel in zit.

Mindreading
Een groep onderzoekers  Anita Woolley, Thomas W. Malone en Christopher f. Chabris, publiceerden in de New York Times een artikel  met daarin de conclusie van hun onderzoek dat teams waarbij de teamleden goed zijn in het herkennen van de toestand waarin mede teamleden zich bevinden effectiever zijn dan teams waarvan de leden daar minder goed in zijn. Het is dus belangrijk om in staat te zijn hoe je buurman of buurvrouw erbij zit. Daarvoor is het niet belangrijk om te weten wat hij of zij voor type is maar wel belangrijk om te zien of er sprake is van betrokkenheid, twijfel, zorg, blijdschap en ga zo maar door. Een type of een kleur kennen verleiden je dan gemakkelijk tot het snel conclusies trekken en denken dat je weet hoe het komt. Vragen stellen in zo’n situatie is veel belangrijker  dan denken dat je weet hoe het zit op basis van een typologie die je in je hoofd hebt. Door vragen te stellen help je de ander zich bewust te worden van wat er aan de hand is en help je de ander daar uiting aan te geven.

Mozaïek
In zijn boek ‘The body keeps the score’ schrijft psychiater en trauma specialist Dr. Bessel van der kolk dat de ‘mind’ van de mens een mozaïek is. We bestaan allemaal uit heel veel kanten en afhankelijk van wat ons prikkelt in een situatie neemt een van die delen de leiding over ons gedrag. Hoe goed het met ons gaat hangt nauw samen met onze interne leiderschapskwaliteiten. Dat wordt volgens Van der klok bevestigt door neurowetenschappelijk onderzoek. Michael  Gazzaniga stelt op basis van zijn hersenonderzoek vast dat onze geest een soort samenleving is van allerlei delen die vaak autonoom of semi autonoom opereren. Hij schrijft daarover in zijn boek’The social brain’.

‘Zelven’
We bestaan uit een verscheidenheid aan ‘zelven’.  MIT wetenschapper Marvin  Minsky verwijst het idee van één uniek zelf een fabel is( zie ook Herminia Ibarra) , die ons alleen maar afhoudt van het goed onderzoeken hoe we in elkaar zitten. Overigens ervaren we onszelf over het algemeen wel als één geheel. We hebben daarvoor zelfleiderschap nodig. Dat betekent dat we bewust met al die verschillende zelven om kunnen gaan en daarvoor moeten we ze leren kennen en ontdekken welke rol ze spelen in ons leven. Dat zijn processen, die bij normale mensen plaats vinden zonder dat we er iets van merken. Veel daarvan gebeurt tijdens onze slaap. Daarom is het ook belangrijk daar voldoende tijd voor te nemen.

Zelfleiderschap
Dat idee van zelf leiderschap waarover we lezen bij Van der Kolk heeft een relatie met de zelfsturing, die populair is in organisatie en leiderschapsland. Neurowetenschappelijk onderzoek laat ook zien dat voor zelfsturing zelfleiderschap belangrijk is. Bij mensen met een trauma gaat het niet goed met dat zelfleiderschap. Volgens van der Kolk is het  de rol van een therapeut om mensen te helpen dat zelfleiderschap weer op orde te brengen. Dat moeten ze zelf doen maar de therapeut helpt daarbij. Zo kun je het ook zien met zelfsturing in organisaties. Ook daar is leiderschap bij nodig.

Helpen ontdekken
Niet in de zin van mensen vertellen hoe het moet maar in de zin van mensen helpen te ontdekken hoe het bij hen zit en hoe het bij hen werkt. Vanmorgen las ik in een tweet van executive coach Ed Batista een uitspraak van management professor Doug McGregor(1954)  die zei: ’De moeilijkheid met de traditionele management filosofie ligt in de notie dat mensen gehoorzaam moeten zijn. Dat het goed gaat als ze nu maar doen wat ze wordt opgedragen. Ik ben ervan overtuigd dat mensen dat nooit zullen doen .

Coachend leiderschap
Een coachende leiderschapsstijl help mensen het beste uit zichzelf naar boven halen om daar mee te werken voor zichzelf en voor de organisatie waar ze onderdeel van zijn. Coachend leiding geven betekent luisteren, kijken, vragen stellen confronteren, afspraken maken en samen bewust voor een toekomstbeeld kiezen. Typologieën zijn daar maar zeer beperkt voor te gebruiken

Verder praten bel 0622995926 of mail dirkboersma@excellentleiderschap.com

Stel je vraag via ons contactformulier

Neem contact met ons op!
Voor al je vragen kun je bellen met

+31 492386063