Wij helpen je graag verder! +31 492386063

Leiderschap bestaat alleen in een relatie

04 december 2013, gepubliceerd door Dirk Boersma

Leidinggeven doe je altijd in een relatie met andere mensen. Als die relatie er niet is ben je als een generaal met plastic soldaatjes. Die kunnen in het echt nooit een veldslag winnen. In een relatie spelen naast de ratio vooral gevoelens. Positieve gevoelens geven energie, ze geven mensen vleugels en zorgen voor flow. Er zijn vijf belangrijke zaken in een relatie waarmee je daarop invloed uit kunt oefenen.

Plastic soldaatjes
Het is een open deur dat je als leider altijd met andere mensen te maken hebt. Leidinggeven is iets wat gebeurt in een relatie. Zonder relatie kan je ook geen leiding geven. Je kunt dan denken dat je leiding geeft. Je kunt er over fantaseren. Zoals ik in mijn jeugd fantaseerde over het leiden van een leger in grote veldslagen. Aan het eind van de lagere school had ik een grote hoeveelheid miniatuursoldaatjes verzameld. Ik kreeg ze met Sinterklaas, op verjaardagen of voor een minder slecht rapport. Als ik mij niet vergis was de schaal van de soldaatjes 1:32. Ik speelde er de veldslagen uit de tweede wereldoorlog mee na of de Amerikaanse burgeroorlog. Ik stelde de troepen in slagorde op en omdat ik de opperbevelhebber van alle legers was won ik altijd. Al die soldaatjes deden wat ik zei. Er protesteerde er niet een, er waren geen luie soldaatjes, geen soldaatjes die ongeoorloofd verzuimden of de kantjes er vanaf liepen. Ze volgden trouw hun orders op. Als we moesten eten pauzeerden ze even en na het eten vochten ze gewoon weer door.
Het ging fout zodra mijn broer mee ging doen. Hij hield zich niet aan mijn regels. Zijn troepen vlogen bij een verplaatsing gewoon door de lucht. Ik voelde me niet serieus genomen, ergerde me, werd boos en de echte oorlog begon. Die echte oorlog was gelijk ook het einde van het spel. De soldaatjes moesten opgeruimd en wij mochten aan ons huiswerk, aardappels schillen, afwassen of naar bed.

In de relatie
Met medewerkers, collega’s en superieuren heb je een heel andere relatie dan met plastic soldaatjes. En het is in die relatie dat je leiding geeft. Het is belangrijk om elkaar te vinden zodat je echt samen een klus kan klaren en een resultaat kan neerzetten. Om dat goed voor elkaar te krijgen is het essentieel om te weten waar je heen wilt. Overeenstemming over een te bereiken resultaat is een belangrijke voorwaarde om succesvol te zijn. Gebaseerd op dat gezamenlijk toekomstbeeld maak je vervolgens samen afspraken over de stappen, die je wilt gaan zetten om het toekomstbeeld te realiseren. Je verdeelt taken, rollen, stelt tussenresultaten vast, koppelt er tijden aan, maakt afspraken over budgetten en ga zo maar door. Anders dan bij de plastic soldaatjes moet je daarover in gesprek. En om tot overeenstemming te komen onderhandel je. Met de soldaatjes hoeft dat niet, kan dat niet eens, maar met mensen moet dat wel.

Ratio maar vooral emotie
Als je met mensen in gesprek gaat, als je met mensen onderhandelt, dan speelt naast de inhoud altijd de betrekking een rol. Naast de rationele kant van het verhaal is er ook een emotionele kant. Volgens Watzlawick heeft die emotionele kant zelfs meer impact dan de rationele kant. Het is dus erg belangrijk daar heel bewust aandacht aan te geven. Nou is dat niet gemakkelijk, want anders dan bij de rationele aspecten is het emotionele veel moeilijker te benoemen.
In hun boek “Beyond Reason” geven Roger Fisher en Daniel Shapiro een aantal praktische handvaten om met emoties in een relatie om te gaan. Ze stellen dat emoties, als er goed mee wordt omgegaan, van grote waarde zijn in een relatie. En ze zeggen ook dat het erg dom is om emoties te ontkennen. Je kunt wel zeggen dat ze er niet mogen zijn, maar ze zijn er toch. Ook al heb je ze verboden er te zijn. En als je ze niet erkent doen ze hun werk in de illegaliteit, worden oncontroleerbaar en duiken op de meest ongunstige momenten op.

Vijf zaken
Volgens Fisher en Shapiro treden emoties altijd op rond vijf zaken, die belangrijk zijn voor mensen.

  • De eerste is je geaccepteerd voelen. Je voelt je niet geaccepteerd als je gedachten, gevoelens en acties als onbeduidend worden afgedaan. Dat leidt tot negatieve emoties. Als gedachten, gevoelens en acties echter als zinvol worden gezien en serieus worden genomen ontstaan positieve gevoelens.
  • Het tweede is “erbij mogen horen”. Als je op een afstand wordt gehouden leidt dat tot negatieve gevoelens. Maar als je als collega wordt gezien ontstaan positieve gevoelens
  • De derde is autonomie. Als de ruimte om zelf te kunnen besluiten wordt ingeperkt ontstaan negatieve gevoelens, maar als anderen jouw ruimte om te kunnen beslissen respecteren ontstaan positieve gevoelens.
  • De vierde is status. Als mindere gezien worden leidt tot negatieve gevoelens, maar erkend worden en de plaats krijgen die je verdient leidt tot positieve gevoelens.
  • En de vijfde is je rol. Als je een rol hebt die niet past bij waar je goed in bent dan ontstaan negatieve gevoelens, maar als je een rol hebt waarin je kwaliteiten zichtbaar worden ontstaan positieve gevoelens.

Vleugels
Positieve gevoelens geven mensen in een organisatie vleugels, dan vliegen mensen door een organisatie zoals mijn broer zijn plastic soldaatjes door de lucht verplaatste. Dan is er ruimte voor flow en voor bevlogenheid.
Mensen zijn niet van plastic, die kun je niet zomaar van het ene front naar het andere verplaatsen. Met mensen heb je een relatie en in die relatie spelen emoties een belangrijke rol. Oefen je daarom als je leiding geeft in het aandacht hebben voor deze vijf belangrijke aspecten. Het zal je helpen resultaten te bereiken.

Stel je vraag via ons contactformulier

Neem contact met ons op!
Voor al je vragen kun je bellen met

+31 492386063