Even naar je vriendjes zwaaien….

Wat is daar nou mis mee? Niks toch zeker?

Weet je het nog?  Anderhalf jaar geleden voer in Italie een luxe cruiseschip op de rotsen met als dramatisch gevolg 32 doden. De kapitein wordt inmiddels vervolgd voor dood door schuld. Hij is wel ontslagen en dat ontslag vecht hij aan. Het was alleen maar een arbeidsongeval. Ja, even van de route afwijken om naar je vriendjes te zwaaien, wat is daar nou mis mee?

Daar is alles mis mee als je daarbij vergeet dat je de verantwoordelijkheid hebt voor het welzijn van meer dan 4000 mensen en een boot van honderden miljoenen euro’s. Als de verhalen in de krant toch waar zijn, dat die kapitein van de Costa Concordia inderdaad om zijn hoofdkelner een plezier te doen de regels (2,5 km afstand van de kust houden) ernstig heeft overtreden. Ik kan me daar kwaad om maken. Hoe haal je het in je bolle hoofd, dat doe je toch niet! En dan ook nog eens de benen nemen als het mis is gegaan en weigeren terug te gaan naar de plek waar je volgens je wettelijke en je morele plicht moet zijn.

Verantwoordelijkheid.  Daar gaat het om. Nadenken over waar het echt om gaat, wat er echt moet worden gerealiseerd. Als je je daarvan bewust bent en je vervolgens die verantwoordelijkheid ook daadwerkelijk neemt heb je geen garantie dat altijd alles goed afloopt. Je weet wel dat je keuzes maakt waarin belangen, mogelijkheden en risico’s bewust zijn afgewogen. Ook die van algemeen belang en eigen belang. Dat je weet waar je ja op zegt en dus ook waar je nee tegen zegt.
Toch sta ik er af en toe van te kijken hoe gemakkelijk dit soort principes worden geschonden. Hoe in mijn ogen verstandige en kundige mensen kunnen miskleunen. En dat zijn echt niet alleen maar kapiteins van luxe cruiseschepen. Zo zijn er meer organisaties op de klippen gelopen.

Macht corrumpeert, macht maakt blind. Terwijl het zo hard nodig is om helder te blijven, ook kritisch te durven kijken naar je eigen afwegingen en handelen. Ook als je verantwoordelijkheid slechts enkelen aangaat, het niet om mensenlevens om minder geld gaat. Verantwoordelijkheid laat zich zo niet meten, die is er wel of die is er niet. Dit vraagt om evenwaardigheid, om integriteit, om moed. Om je kwetsbaar te durven opstellen. Je open te durven stellen voor de dialoog en je niet verschuilen achter je positie. Je medewerkers uitnodigen om feedback te geven in plaats van hen op afstand te houden of zelfs bang te maken, daarbij al dan niet geholpen door strepen, petten of andere parafernalia van rangen en daarmee van macht.

En als het dan toch mis gaat blijf je aan boord. Om te redden wat er te redden valt, maar vooral omdat het nemen van verantwoordelijkheid ook inhoudt dat je de consequenties van jouw keuzes aanvaardt en daarnaar handelt. Dat tekent de echte leider.