Wij helpen je graag verder! +31 492386063

Aandacht en zinvol werk

28 september 2016, gepubliceerd door Dirk Boersma

Als de resultaten bij een bedrijf of in een sector niet goed zijn wordt het probleem vaak bij de medewerkers gelegd. Ze zijn dom, begrijpen het niet of zijn niet gemotiveerd. Uit onderzoek blijkt echter iets heel anders. En kleine verandering in het leidinggeven kan al grote gevolgen hebben. Dat geldt trouwens ook voor de grote gevolgen die vaak het resultaat zijn van slecht leiderschap

 Bagger
Een tijdje geleden hoorde ik in een training die ik gaf een leidinggevende iets zeggen over “bagger”. Het woord bleef haken in mijn hoofd en toen er gelegenheid voor was even later vroeg ik hem of ik het goed verstaan had en wat hij ermee bedoelde. En tot mijn schrik bleek dat hij er een deel van zijn medewerkers mee bedoelde. Het waren medewerkers waarmee hij niet kon werken, die de kont tegen de krib gooiden en die een zeer geringe bereidheid tot meewerken hadden, meedenken was er al helemaal niet bij. Ik bedankt hem voor zijn toelichting en stelde hem voor er in de toekomst nog eens samen over te praten. Dat vond hij een goed idee.

“Slechte” medewerkers
De opvatting dat medewerkers niet goed of niet goed genoeg zijn kom je regelmatig tegen. Enkele dagen geleden kwam er in het nieuws nog een bericht voorbij over gebrek aan deskundigheid bij winkelpersoneel. En als ondernemers onderzoek laten doen naar klanttevredenheid dan gaat het ook vaak over medewerkers, die het niet begrijpen of die het niet willen begrijpen. Regelmatig is dat het onderwerp van gesprek als we ergens de resultaten van zo’n onderzoek met het management van een bedrijf bespreken.

Robert Rosenthal
Een onderzoek dat een bijzonder licht werpt op hoe leidinggevenden tegen medewerkers aankijken en het effect daarvan op hoe ze met medewerkers omgaan, komen we tegen in het onderzoek van de psycholoog Robert Rosenthal. Hij deed het onderzoek aan Harvard in 1966. Hij verdeelde een groep ratten willekeurig in twee groepen. Op de groep ratten in de ene kooi plakte hij vervolgens het etiket “slimme ratten” en op de kooi met de andere ratten plakte hij het etiket “domme ratten”. Vervolgens liet hij studenten met de ratten werken. Ze moesten moeilijke opdrachten in een doolhof uitvoeren. En toen hij keek naar de resultaten bleken de zogenaamd slimme ratten  het een stuk beter gedaan te hebben dan de domme ratten. De conclusie van Rosenthal was dat het resultaat iets te maken had met de behandeling die de ratten kregen van de student, met wie ze het onderzoek uitvoerden. En toen hij beter ging kijken en ook het gedrag van die studenten beter bekeek, zag hij die verschillen inderdaad. Meer aandacht, meer aanmoediging, aardiger en ga zo maar door. Het kostte Rosenthal veel moeite zijn onderzoeksresultaten gepubliceerd te krijgen omdat niemand het wilde geloven. Het voordeel daarvan was dat hij daardoor het experiment vaak moest herhalen en elke keer waren de uitkomsten hetzelfde.

“Slimme” kinderen
Vervolgens zette Rosenthal samen met schoolleider Lenore Jacobson een soortgelijk experiment op met jonge kinderen. Ook nu werden de kinderen willekeurig ingedeeld in een groep “slimme” en een groep “minder slimme” kinderen en het effect was hetzelfde. De IQ’s van de kinderen werden voor en na het experiment gemeten en de IQ’s van de “slimme” kinderen waren significant meer ontwikkeld dan die van de “minder slimme” kinderen. Toen ze hetzelfde experiment overigens bij oudere kinderen deden bleek dat verschil minder aantoonbaar te zijn. Uit onderzoek van Carol Dweck weten we echter inmiddels dat ook bij oudere kinderen en ook bij volwassenen het effect van de behandeling, die ze krijgen van een leraar of een leidinggevende erg belangrijk en vaak zelfs doorslaggevend is.

“Zinvol” werk en erkenning
Onderzoeken waardoor dat nog een keer bevestigd wordt zijn de onderzoeken van professor Dan Ariely. Uit zijn onderzoek komt naar voren dat mensen het fijn vinden om werk te doen wat zinvol is, maar dat het ook erg belangrijk is dat het werk wat ze doen gezien wordt door een leidinggevende. Als een simpel werkje wordt aangenomen en op een stapel gelegd, motiveert dat niet. Wat wel motiveert is dat de ontvanger even naar het resultaat kijkt en daarbij even aha zegt om aan te geven dat het gezien is. Onder die condities presteren mensen aanzienlijk beter.

Geen tijd
Die positieve aandacht van een leidinggevende is dus van groot belang. Uit medewerker betrokkenheid onderzoek blijkt steeds weer dat leidinggevenden daarvoor de moeite niet nemen. Het kost ze teveel tijd. Het lijkt of ze die tijd liever besteden aan het afscheid nemen van mensen en het werven van nieuwe mensen, die wel “deugen”. Om daar vervolgens ook weer afscheid van te nemen. Of ze zetten uitzendkrachten en ZZP’ers in. Om daar vervolgens weer net zo mee om te gaan.
Ariely vertelt over een groot softwarebedrijf waar een groep mensen lang gewerkt had aan een nieuw project om, toen ze het net afgerond hadden te horen dat het niet door zou gaan. Het leverde bij die mensen ongelooflijk veel teleurstelling en frustratie op. Ze  gingen te laat komen, gingen vroeger naar huis en gingen slordiger met bedrijfsmiddelen om. Ze werden “bagger” om in termen van de man uit het begin van deze blog te spreken.

Resultaat delen
Op de vraag van Ariely wat geholpen zou hebben, antwoordden ze dat ze het resultaat van hun werk toch graag hadden willen delen, al was het maar met collega’s. Dat ze hadden willen onderzoeken met diezelfde collega’s wat van hun ideeën op een andere manier bruikbaar was in het bedrijf. Maar omdat hun baas zich daar niet bewust van was gebeurde het niet.
Ariely is nergens tegengekomen dat geld motiveert, nee wat motiveert is positieve aandacht, erkenning en het gevoel iets te doen wat betekenis heeft.  Dat los je trouwens niet op door zelfsturing, daar is altijd iemand anders voor nodig, en vaak is dat een leidinggevende. Een leidinggevende die niet controleert ,maar die aandacht heeft en geeft, die mensen helpt om beter te worden door uit te dagen en te prikkelen. En dat doe je in een relatie. Zonder relatie gaat je dat niet lukken.
Wil je hierover of over iets anders doorpraten bel dan geheel vrijblijvend 0622995926 of mail dirkboersma@excellentleiderschap.nl

Stel je vraag via ons contactformulier

Neem contact met ons op!
Voor al je vragen kun je bellen met

+31 492386063