Zelfsturing, blijf bij de les

In een wereld die complex is en waarin we een groot aanbod hebben aan opties en mogelijkheden is het moeilijk om keuzes te maken. Het is verleidelijk om het maken van die keuzes aan een expert over te laten. Uit onderzoek blijkt echter dat experts het vaak niet bij het rechte eind hebben en dat experts ons er toe brengen ons kritisch denken uit te schakelen. Dat uitschakelen gaat onbewust. Het is van essentieel belang om het bewust weer in te schakelen.

Noreena Herz
In de Sunday Times van 19 october 2013 deelt Noreena Herz een verhaal over haar ervaringen met medisch specialisten. Haar ervaringen brachten haar ertoe zich te verdiepen in de vraag hoe mensen tot besluiten komen en de rol die experts daarin spelen.
Noreena Herz  doceert economie aan het University College in Londen en ze schreef het boek “Eyes Wide Open: How to Make Smart Decisions in a Confusing World.” Het boek is een antwoord op de vraag die ze zichzelf stelde na die ervaringen met medisch specialisten.
In het artikel beschrijft ze hoe haar zes jaar geleden in 2007 een ziekte trof. Ze werd snel mager en de artsen konden er geen verklaring voor vinden. Ze liep specialisten af in Londen, New York, Minnesota en Chigago en ze werd geconfronteerd met een enorme variëteit aan diagnoses. Gelukkig werd de diagnose kanker snel uitgesloten, maar er bleven nog veel te veel diagnoses over. Teveel diagnoses betekent ook teveel therapieën en de voorgestelde therapieën varieerden ook sterk van een vijf uur durende risicovolle operatie, waarbij een stuk van de maag zou worden weggenomen, via injecties in de zenuwknooppunten tot het slikken van antidepressiva.

Kiezen
Ze stond voor de vraag welke keuze ze moest maken. Met welke specialist moest ze in zee gaan. Welke adviseur kon ze vertrouwen? Ze werd zich bewust van de parallel met haar eigen werk, waarin ze ook veel als adviseur optreedt. Ze adviseerde ministers, staatshoofden en CEO’s bij grote en belangrijke beslissingen die zij moesten nemen. Ze werd zich door de ervaring met de medisch specialisten en hun totaal verschillende adviezen pijnlijk bewust van de parallellen met haar eigen werk. Het bracht haar er toe zich te verdiepen in de vraag hoe mensen tot keuzes komen, ze deed dat door er vanuit verschillende wetenschappelijke invalshoeken naar te kijken en ze schrijft: “Dit is wat ik leerde”:

• Dokters hebben het vaak bij het verkeerde eind, uit onderzoek blijkt dat bij 1 op de 5 patiënten de verkeerde diagnose wordt gesteld
• Mensen laten het graag aan een expert over. Uit onderzoek waarbij een MRI scanner werd gebruikt bleek dat bij veel mensen, zodra ze met een expert geconfronteerd worden, de bij besluitvorming betrokken delen van de hersenen inactief worden. Ze leggen de macht in handen van de expert.

Naar gevoelens luisteren
Herz ziet dat als erg gevaarlijk. Als we zelf de regie in handen willen hebben dan moeten we dat deel van de hersenen juist opschakelen. Als je regie wilt hebben moet je je actief verdiepen en als je iets niet begrijpt versterk je dan met iemand die je vertrouwt, die het wel begrijpt.
Angst en stress werken verstorend op ons besluitvormingsproces, ze leiden tot tunnelvisie, het negeren van belangrijke informatie, het uit de weg gaan van risico’s.
Een belangrijk middel wat we hebben om wel bij de les te blijven, om wel de regie te houden is aandacht hebben voor onze gevoelens. Zij noemt gevoelens onze thermostaat, die thermostaat geeft aan dat er iets aan de hand is. Angst moet je niet ontkennen maar serieus nemen en er iets mee doen. Het is ook belangrijk om onszelf kritische vragen te stellen of mensen om ons heen te verzamelen die ons kritische vragen stellen. We hebben namelijk de neiging om alleen die informatie waar te nemen, die de door ons gewenste uitkomst bevestigt. We zoeken naar informatie die bevestigt wat wij hopen. Dat is echter niet noodzakelijkerwijs de beste informatie om je beslissingen op te baseren.

Super confident
Uiteindelijk was voor Herz een kleine operatie voldoende om haar probleem op te lossen. En het was niet een dokter of een andere expert maar haar partner die, door zijn betrokkenheid en zijn alerte waarneming en feedback, de basis voor het goede inzicht legde.
Ze constateerde nog iets opmerkelijks tijdens haar zoektocht en dat leidde ertoe dat ze niet koos voor een chirurg, die blaakte van het zelfvertrouwen en die het varkentje wel even zou wassen. Ze koos voor een chirurg die haar serieus nam en duidelijk was over zijn beperkingen. Dat deed ze omdat uit een onderzoek naar radiologen bleek dat de wat zij noemt, super confident, doctor-as -god types, vaker minder goed blijken te presteren. Uit het onderzoek blijkt dat de slechtste diagnoses gesteld worden door deze van zelfvertrouwen overlopende types.
De les van Herz is: schakel je eigen denken niet uit. Houd zelf de regie in handen. Geef niet net zoals ik je hele hebben en houden in handen van een adviseur, hoe knap die ook lijkt en hoe groot zijn naam ook is. Verdiep je erin, blijf betrokken, stel vragen en laat anderen vragen aan jou stellen. Zo blijf je in control, houdt je de regie in handen en ben je zelfsturend