Wij helpen je graag verder! +31 492386063

Welke sleutels gebruik jij?

09 februari 2018, gepubliceerd door Dirk Boersma

Schakelklas
Mijn jongste dochter, die in de vierde klas van het gymnasium zit is buiten haar normale schooluren betrokken bij de begeleiding van kinderen die uit een ander land komen en die op haar school haar in de schakelklas zitten. Dat is de klas waarin kinderen die geen Nederlands spreken en die van een school in het buitenland komen kunnen wennen aan het Nederlandse onderwijs en het leven in Nederland. Recent was er een bijeenkomst met de buitenlandse kinderen en hun buddy’s waaronder mijn dochter. Er waren ook gasten, die kwamen kijken hoe zo’n aanpak met buddy’s nu werkt en hoe het de leerlingen bevalt.

Een mevrouw
Eén van die gasten, een mevrouw, begon een gesprek met mijn dochter en het meisje wat door mijn dochter begeleid wordt. Mijn dochter vertelde erover toen ze thuis kwam en ze was erg verbaasd. Na afloop van het gesprek met deze mevrouw had deze ze aan mijn dochter gevraagd, wat ze wilde gaan doen na de schakelklas. Ze vroeg dat niet aan het meisje wat de schakelklas volgde. Nu wil het geval dat het om een blond meisje uit één van de voormalige Oostbloklanden gaat, ze spreekt gebrekkig Nederlands. Mijn dochter heeft daarentegen een getinte huid en zwart haar omdat haar moeder, mijn vrouw, uit een land ergens onder de evenaar afkomstig is. Het Nederlands van mijn dochter is uitstekend maar toch had de mevrouw met wie ze spraken de conclusie getrokken dat mijn dochter het meisje uit het buitenland was die zich moet aanpassen aan het Nederlandse onderwijs en het leven in Nederland.

Sleutel
Kennelijk was het uiterlijk de sleutel geweest waarmee die mevrouw de situatie waarin ze zich begeven had betekenis gaf. In dit geval was uiterlijk geen passende sleutel geweest.
Professor Hendrik Greve van Insead schreef eind vorig jaar een artikel waarin zichtbaar wordt hoeveel er fout gaat in organisaties doordat de verkeerde sleutel wordt gebruikt en hoe lastig het is om je daar bewust van te zijn zodat je op zoek kunt naar een nieuwe sleutel. Hij beschrijft de fouten die in operatiekamers gemaakt worden en het aantal doden daardoor veroorzaakt.

Experiment
Hij refereert aan een experiment beschreven in de ‘Administrative Quarterly’ Bij dat experiment werd niet met een echte patiënt gewerkt. In de operatiekamer gaan de artsen en verpleegkundigen ervan uit dat de apparatuur goed werkt. Als er iets niet goed gaat tijdens een operatie moet het probleem bij de patiënt gezocht worden. Het blijkt dat het heel lang duurt voordat artsen en verpleegkundigen naar andere oorzaken gaan kijken. Ze blijven maar vasthouden aan de sleutel dat het probleem bij de patiënt moet liggen. Onder normale omstandigheden is dat een prima sleutel maar zodra de omstandigheden anders zijn is het ineens niet meer effectief om aan de vertrouwde sleutel vast te houden. Greve had zelf het geluk dat de mensen die hem opereerden na en ernstig auto ongeluk wel in staat waren de sleutel waarin ze getraind waren los te laten zodat ze toch het gesprongen bloedvat ontdekten waardoor zijn leven werd gered.

Eén perspectief
Professor Herman van der Bosch schrijft in een blog van 29 januari over hetzelfde fenomeen  als Greve. Hij laat zien dat de manier waarop in onze samenleving het werk georganiseerd is  veroorzaakt dat mensen in die organisaties leren om vanuit slechts één perspectief naar de processen in die organisatie ( Hij gebruikt de hier de term sens making zoals we die kennen van Karl Weick) Men wordt getraind in het gebruik van één sleutel. Dat is vaak heel efficiënt maar het nadeel is dat zaken over het hoofd gezien worden. In zijn blog wordt echter ook  duidelijk hoe je nieuwe sleutels kunt vinden.
Soft signals
Dat doe je zegt Van der Bosch door open te staan voor de zogenaamde ‘soft signals’.Ons vermogen om soft signals op te pikken is helaas vaak onderdrukt. Het is het zien van een gezichtsuitdrukking het horen van een terloopse opmerking, het opmerken van een emotie. Het is het vermogen waar Anita Woolley cs het over hebben als ze omschrijven welke competenties mensen nodig hebben om team functioneren effectief te maken. Je moet signalen oppikken en er vervolgens ook iets mee doen, er aandacht voor vragen. Dat is een effectieve manier om andere sleutels te ontdekken om een probleem mee op te lossen.
Dienend of coachend
Uit het voorbeeld waarmee ik deze blog begon blijkt dat dat vak niet meevalt. Vandaag zag ik een tweet van Rijk Binnenkamp over het misverstand dat bestaat oven dienend leiderschap, dat zou volgens veel mensen onvoldoende doelgericht en te weinig daadkrachtig zijn. Dat komt ook door een sleutel, zodra mensen het woord dienend horen. Kunnen ze alleen nog maar aan softe, tijdrovende , pamperende aanpakken denken. Ze hebben onmiddellijk een beeld en kunnen niet zien  hoe het echt zit. Ten aanzien van coachend leiderschap gebeurt precies hetzelfde ook daarbij is er onmiddellijk het beeld van pamperen en zachte heelmeesters.

Tekort doen
Net als de mevrouw uit het begin van dit stuk wist dat mijn dochter omdat ze getint was wel het kind in de schakelklas moest zijn zo denken mensen als ze het woord dienend of coachend horen dat het niet geschikt is om er echt serieuze zaken mee aan te pakken. Daarmee doen ze zichzelf en anderen ernstig tekort .

Verder praten bel 0622995926 of mail dirkboersma@excellentleiderschap.nl

Stel je vraag via ons contactformulier

Neem contact met ons op!
Voor al je vragen kun je bellen met

+31 492386063