Wat zorgt voor werkgeluk?

Populair
Laatst typte ik op Google de term ‘happiness at work’ in. Binnen een seconde kwamen er 736 miljoen resultaten tevoorschijn. De zoek term vital organizations’’ leverde binnen een seconde 367 miljoen resultaten op  en de term chief happiness officer mag rekenen op ruim 26 miljoen resultaten.
Werkgeluk en vitaliteit mogen zich zo te zien in een grote populariteit verheugen.
Als je er zo over leest dan lijkt het of werkgeluk en vitaliteit zaken zijn, die je als apart ingrediënt aan het werk kunt toevoegen. Zoiets als een regenpak als het nat is buiten of een paar fijne wanten in de winter als je moet fietsen.

Internationale dag van geluk
Gelukkige werknemers zijn goed voor de resultaten van je organisatie en de Verenigde Naties hebben zelfs een internationale dag van geluk, die wordt op 20 maart gehouden.  Er wordt onderscheid gemaakt tussen werkgeluk en levensgeluk en levensgeluk zou bepalender zijn voor  de productiviteit dan werkgeluk volgens professor Veenman van de Erasmus Universiteit

Flow
Die belangstelling voor geluk is niet nieuw al zo’n 50 jaar geleden zette Mihaly Csikzentmihaly een enorm groot onderzoek op  naar wat mensen gelukkig maakt. Het is één van de grootste en uitgebreidste prsychologische onderzoeken die ooit gedaan is.Csikzentmihaly, hoogleraar  aan Claremont graduate University. Hij had als kind de tweede wereldoorlog meegemaakt en de verschrikkingen van die oorlog brachten hem ertoe op zoek te gaan naar wat mensen nu eigenlijk gelukkig maakt. Tot zijn eigen verrassing ontdekte hij op die manier iets wat hij ‘flow’noemde. Zijn vooronderstelling bij het begin van zijn onderzoek was dat mensen zich gelukkig zouden voelen tijdens een goed verzorgde vakantie naar een tropisch eiland. Maar niets bleek minder waar. Mensen voelen zich juist gelukkig als ze werk doen wat bij ze past en als ze bij de uitvoering daarvan niet voor de voeten worden gelopen. Hij ontdekte dat in professionele sportteams maar ook bij arme Koreaanse boerinnen of bij mensen die in het oerwoud van Nieuw Guinea  leven. Hij vond ook 17 belangrijke factoren die zo’n situatie van ‘flow’mogelijk maken. 3 Omgevingsfactoren, 3 psychologische, 1 creatieve en maar liefst 10 sociale.

Belangrijke factoren
Belangrijke factoren voor flow zijn een helder doel, weten wat je wilt  bereiken.Let wel, het gaat hier om willen niet om moeten. Onmiddellijke feedback op het handelen. Uitdagingen en capaciteiten passen bij elkaar. Handelen en bewustzijn sluiten op elkaar aan. Verstoringen van buiten worden genegeerd. Er is geen angst om fouten te maken. Bewustzijn van het zelf verdwijnt. Gevoel voor tijd verdwijnt. Het handelen wordt doel op zich. Je wordt als het ware één met wat je aan het doen bent.

Regelcapaciteit
In Nederland kwamen we in de jaren tachtig het werk van professor Ulbo de Sitter tegen. Hij hield zich bezig met het inrichten van organisaties. In 1994 verscheen zijn laatste boek over dat onderwerp ‘Synergetisch produceren’ De Sitter  gebruikt de begrippen regelbehoefte en regelcapaciteit. Het is belangrijk dat die met elkaar in overeenstemming zijn. Is dat niet het geval dan ontstaat stress, mensen raken vervreemd, ze worden ziek of opstandig. Bij toenemende werkdruk wordt de regelbehoefte groter en hebben mensen meer regelcapaciteit nodig. Het probleem is niet de toegenomen werkdruk maar het geen antwoord  vinden op de regelbehoefte en het daardoor niet kunnen ontwikkelen van de noodzakelijke regelcapaciteit. Je zou kunnen zeggen dat het goed op elkaar afgestemd zijn van werkdruk, regelbehoefte en regelcapaciteit  belangrijk zijn voor het optreden van ‘flow’. Het leidt volgens de Sitter tot betrokken medewerkers. Hier wordt goed zichtbaar dat er een relatie is met de organisatie van het werk en met de ruimte die mensen ervaren.

Ruimte voor afstemmen
Het is volgens De Sitter belangrijk dat er voldoende ruimte is om ervoor te zorgen dat regelbehoefte en regelcapaciteit bij elkaar passen. Dat gebeurt in een proces waarin interactie centraal staat. Dat kunnen mensen individueel niet regelen. Het steeds weer op elkaar laten aansluiten van regelbehofte en regelcapaciteit is het resultaat van op een goede manier met elkaar in gesprek zijn. Als mensen in staat zijn steeds opnieuw voor die afstemming te zorgen voelen ze zich prettig in hun werk, dan  beperk je het ziekteverzuim aanzienlijk.

Teresa Amabile
Er is nog een andere wetenschapper, die zich de afgelopen jaren intensief heeft bezig gehouden met wat ervoor nodig is om ervoor te zorgen dat mensen zich blij en betrokken voelen op hun werk. Dat is Harvard hoogleraar Teresa Amabile. Ook zij deed zeer uitgebreid onderzoek naar bij welk soort werk mensen zich gemotiveerd en betrokken voelen. Uit haar onderzoek blijkt dat mensen zich het prettigst voelen als ze zelf hun doelen kunne stellen en ze ook zelf kunnen vast stellen of ze die behalen. Het behalen van resultaten geeft mensen een bijzonder positief gevoel. Het is dus belangrijk mensen daar de kans voor te geven.

Leidinggevenden
Amabile geeft vervolgens ook aan  hoe leidinggevenden daar invloed op hebben. Ze zorgen ervoor dat er voldoende materialen en hulpmiddelen beschikbaar zijn. Ze geven mensen positieve aandacht geven. Ze behandelen mensen op een evenwaardige manier en met respect.  Ze ruimen zaken op die het werk belemmeren en voorkomen het ontstaan van negativisme en pakken dat aan zodra ze er signalen van waarnemen.
Het is nuttig om als leidinggevende te zorgen voor heldere doelen en je medewerkers te betrekken bij het vast stellen daarvan.

The progress principle
Zowel  Csikzentmihaly , als De Sitter als Amabile laten duidelijk de relatie zien tussen de inrichting van het werk en je gelukkig voelen. Ze laten ook zien dat leidinggevenden daar een belangrijke rol in te spelen hebben. Zij scheppen de voorwaarden waardoor mensen zich op het werk gelukkig en vitaal kunnen voelen. Teresa Amabile, schreef het boek de ‘Progress Principle’. In dat boek laat ze zien hoe kleine oplossingen een zeer positief effect op mensen kan hebben. Mensen leren daar ook van , worden beter in hun werk, ontdekken nieuwe dingen, die belangrijk voor ze zijn. Het zorgt ervoor dat ze hun regelcapaciteit vergroten en dat ze een leven lang blijven leren.
Helaas is het omgekeerde ook het geval zegt Amabile, kleine mislukkingen of kleine frustraties kunnen een grote impact hebben, kunnen mensen zeer gefrustreerd maken , en kunnen leiden tot grote stress.

Dit onderwerp komt ook aan de orde in onze trainingen Coachend Leiderschap en Excellent Leiderschap. Van beide trainingen begint binnenkort weer een nieuwe editie. Misschien ken je iemand voor wie deze trainingen interessant kunnen zijn. Voor meer informatie en aanvangsdata kun je terecht op onze website https://www.excellentleiderschap.nl/opleiding-en-training/

Wil je hierover of over iets anders verder praten bel me 0622995926 of mail dirkboersma@excellentleiderschap