Wij helpen je graag verder! +31 492386063

De invloed van relatie op de implementatie van een idee

19 december 2019, gepubliceerd door Dirk Boersma

Een onderwijsconcept
Ruim 25 jaar geleden koos ik voor mijn toen jongste twee dochters voor een Jenaplan school. We waren vanuit Groningen naar het midden van Nederland verhuisd en waren gaan wonen in een dorp met meer dan 250 inwoners. Er waren ook meer scholen en je kon dus kiezen uit verschillende scholen. Wij kozen dus voor een Jenaplan school. Dat was een heel bewuste keuze. Het concept van de Jenaplan school sprak ons aan. Het kind centraal. Leren van verschillen, leren van elkaar. Het leek ons een heel mooi onderwijs concept.

Niet leuk
Na een tijdje merkten wij echter dat onze dochters het niet zo leuk vonden op die school en zelf merkten we hoe moeilijk het was om met de leerkrachten en de directeur van de school een gesprek te hebben over onze dochters. Bij elke ontmoeting ging het over het Jenaplan. Ouderavonden werden gebruikt om experts van elders te laten uitleggen hoe goed het Jenaplan concept was. De oudste vaan de twee heeft de school nog afgemaakt, die moest nog maar een jaar. De jongste echter gaf duidelijk te kennen dat ze naar een andere school wilde en aan die wens zijn we tegemoetgekomen. Dat was een gewone ouderwetse Christelijke school en op die ‘gewone’ school ging het al vrij snel een stuk beter. Ze had weer plezier in het naar school gaan en dat had niets met het onderwijsconcept maar alles met de leerkracht te maken. Ze had een klik met die meester, een klik die ze miste op de Jenaplanschool.

Wat is het beste?
Nog niet zo lang geleden was ik betrokken bij een discussie over het onderwijs. Het ging over identiteit en onderwijsconcepten van scholen. Het ging ook over de kwaliteit van onderwijs en wat nou het beste was. Er kwam ook aan de orde wie er verantwoordelijk was voor die kwaliteit. Mijn suggestie dat dat de schoolleiding was werd niet zomaar overgenomen, de inspectie, de minister en besturen passeerden de revue. Over de invloed van de schoolleiding en de leerkracht op de kwaliteit werd niet gesproken. In mijn ogen draaide het daar juist in zeer belangrijke mate om. Maar ik vond weinig bijval.

De bepalende factor
Uit diverse onderzoeken blijkt echter dat een goede professionalisering van de leraar bepalend is voor de onderwijskwaliteit. Belangrijke kenmerken zijn daarbij: maatwerk en het betrekken van de persoonlijke context van de leraar en de leerling en daarbij moet bovendien het leerproces van de leerlingen centraal staan. Voor leraren geldt ook nog eens dat je beter kunt lesgeven als je je ergens ’senang’ voelt, dan lukt het ook beter om jezelf te ontwikkelen.

Matroeshka poppetje
Het lijkt een beetje op het Matroeshka poppetje. Wat geldt voor de leerling, geldt voor de leraar, geldt voor de leidinggevende en ga zo maar door.
In de zorg wordt hetzelfde duidelijk. De relatie tussen de behandelaar en de behandelde is de meest bepalende factor voor een herstelproces. Professor Jim van Os van UMC Utrecht legt dat in een interview heel duidelijk uit. Als je bereid en in staat bent de verbinding aan te gaan bereik je de beste resultaten.

Medewerkersbetrokkenheid
Daar zit ook de kern van medewerkersbetrokkenheid. Ook daarvoor zijn leidinggevenden, die een relatie met medewerkers aan kunnen gaan essentieel. Een relatie waarin medewerkers zich veilig kunnen voelen, waarin ze merken dat iemand echt aandacht voor ze heeft. Ook voor hun persoonlijke context. Daarmee ontstaat een goede basis voor samenwerking. Niet alleen hulpverleners en leerkrachten maar ook managers en andere leidinggevenden moeten goed zijn in het aangaan van relaties en het werken vanuit die relaties. Daarom is het belangrijk dat iemand die leiding geeft de voorwaarden schept om medewerkers hun werk goed te laten doen.

Competenties
Daarvoor is nodig dat je goed kunt waarnemen, dat je goed kunt luisteren, goed vragen kunt stellen. Dat je iemand helpt met het aanbrengen van structuur en prioriteiten. Dat je goed afspraken kunt maken en feedback kunt geven. En dat je geduldig bent maar ook moedig. Dat je je nek durft uitsteken voor de mensen met wie je werkt. Dat je er bent als ze je nodig hebben.

Transformatief leren
Dat is niet alleen een kwestie van sociale vaardigheden aanleren maar het is vooral ook een kwestie van transformatief leren zoals professor Manon Ruijters dat noemt. Het gaat dan om op een andere manier naar je werkelijkheid kijken, naar de verhouding tussen leidinggevende en medewerker. Het accepteren dat er dingen zijn, die je niet weet en die je ook niet hoeft te weten maar dat het de moeite waard is zaken samen te ontdekken. Dat is leren waar je de tijd voor moet nemen en waarin de vaardigheid om te reflecteren belangrijk is.

Gedragsuitingen
Leidinggevenden moeten vervolgens in staat zijn om hun medewerkers zo te leiden en de ruimte te geven dat ook zij de ruimte nemen om op een andere manier met hun medewerkers om te gaan.
In de Sloan Management Review van december 2019 worden 27 gedragsuitingen genoemd, die de ontwikkeling van een goede samenwerking stimuleren. Daar zijn sociale vaardigheden bij maar ook zaken die te maken hebben met je impliciete vooronderstellingen, zoals hoe je tegen je relatie met anderen aankijkt.

Het beste uit mensen halen
Mijn dochter die 25 jaar gelden van school veranderde werkt nu bij een groot IT bedrijf in een leidinggevende functie. Op de Jenaplan school dachten ze dat ze niet kon rekenen. Ze kon door andere relaties met leerkrachten gelukkig laten zien dat ze er eigenlijk heel goed in is.
Leerkrachten die een goede verbinding hebben met hun leerlingen kunnen die kinderen helpen het beste in zichzelf te ontwikkelen. Behandelaars die een goede verbinding hebben met de mensen die ze behandelen kunnen die mensen helpen  de draad weer zelfstandig op te pakken en managers die een goede verbinding hebben met hun medewerkers kunnen die medewerkers prikkelen het beste uit zichzelf te halen. Wij noemen dat coachend leidinggeven.

Wil je hierover of over iets anders verder praten bel dan 0622995926 of mail dirkboersma@excellentleiderschap.nl

Stel je vraag via ons contactformulier

Neem contact met ons op!
Voor al je vragen kun je bellen met

+31 492386063