Wij helpen je graag verder! +31 492386063

Vertrouwen en verantwoordelijkheid

07 april 2014, gepubliceerd door Dirk Boersma

Als het om ketensamenwerking gaat, ligt al snel het begrip vertrouwen op tafel. Zijn de anderen in de keten betrouwbare partners. Hoe kom ik erachter of ze te vertrouwen zijn. Vertrouwen is essentieel. het zorgt ervoor dat zaken beter lopen. maar wat als het ontbreekt? Vertrouwen gaat te paard, hoe zorg je ervoor dat het terugkeert ook al is het te voet?

Bijeenkomst
Zo’n tien jaar geleden  organiseerde mijn collega Alwin Nieuwenstein samen met Bouwketens .nl een bijeenkomst rond het thema ketensamenwerking in de bouw. Bijeenkomsten als deze worden door heel Nederland georganiseerd onder de noemer keten A-B-C. In de bijeenkomst van 4 april stond leiderschap in ketensamenwerking centraal. Aan de hand van een concreet project, werd er met elkaar gesproken over het belang van leiderschap in ketensamenwerking. Vertegenwoordigers van woningcorporatie Portaal, Hagemans Vastgoedonderhoud en Weijers Eijkhout vertelden over hun ervaringen met het samenwerkingsverband Groot Onderhoud 2.1 in het Nijmeegse Willemskwartier, waar zeven partijen samen ruim 400 woningen renoveren. De centrale vraag, die door deze partijen aan de zaal gesteld werd was, hoe kan je in je leiderschap tegelijkertijd loslaten en toch nauwkeurig greep houden op de gewenste eindresultaten. Zo op het oog twee zaken, die bij een traditionele aanpak van bouwprojecten slecht met elkaar samengaan.

Vertrouwen
In de gesprekken kwam steeds opnieuw het begrip vertrouwen weer aan de orde. Het vertrouwen van partijen in elkaar maar ook het vertrouwen binnen organisaties, die als partij bij ketensamenwerking betrokken zijn. Vertrouw je je medewerkers, je partners in een project en in hoe betrouwbaar is je management of je opdrachtgever. Vertrouwen werd door de deelnemers aan de discussies genoemd als het belangrijkste element als het om leiderschap in ketensamenwerking gaat. Daarop ontstaat onmiddellijk de vraag, maar hoe zorg je daar dan voor. Vertrouwen is er toch niet zomaar. De bekende stelling ”Vertrouwen komt te voet en gaat te paard”, kwam natuurlijk ook aan de orde en er was een deelnemer, die refereerde aan een hoogleraar, die het belang van wantrouwen onderstreept zou hebben. Kortom het is moeilijk om handen en voeten te geven aan begrip vertrouwen. Het is de moeite waard om hier nog wat verder op dat vertrouwen in te gaan.

Vertrouwen als basis
De beroemde psycholoog Erikson noemt vertrouwen als de eerste stap in de ontwikkeling van een kind. In de allereerste levensfase moet het kind vertrouwen ontwikkelen. Vertrouwen dat nodig is om open en nieuwsgierig de wereld in te stappen en om te kunnen leren  en ontwikkelen in die wereld. Dat vertrouwen ontstaat in de relatie tussen het kind en de ouders. De ouders stimuleren de ontwikkeling van dat vertrouwen door het kind vol liefde en begrip tegemoet te treden. Vertrouwen is dus een essentieel begrip als het gaat om ons omgaan met de wereld om ons heen. Maar wat nu als dat vertrouwen wordt beschaamd? De deelnemers aan de gesprekken vonden vertrouwen erg belangrijk maar zagen ook risico’s. Hoe weet je nu of je een ander kunt vertrouwen?

Te voet
In het kader van deze blog vind ik het wel leuk een relatie te leggen tussen de stelling dat vertrouwen te voet komt en te paard gaat en wat Willem Verhoeven schrijft over afspreken en aanspreken. Vertrouwen dat te voet komt, dat komt met kleine stapjes. Stapjes betekent niet alleen dat het langzaam gaat  en te paard niet alleen dat het snel gaat. Het zegt ook iets over de afmetingen van de stappen. Kleine stappen betekent dat je niet begint met het geven van alles, dat je je niet gelijk helemaal uitlevert aan de andere partij. Kleine stappen betekent dat je het in kleine stukjes doet. Het is belangrijk dat die stappen begrensd zijn. Die kleine stappen zijn afspraken, die je met elkaar maakt. En, die afspraken maak je zo helder en concreet mogelijk. Het moeten wel echte afspraken zijn, geen als afspraak vermomde opdrachten. Vertrouwen ontstaat in het maken van de afspraak, daar is namelijk een echt gesprek voor nodig. Daar is voor nodig dat je eerst samen de ins en outs bespreekt alvorens tot die afspraak te kunnen komen. In het maken van de afspraak leer je elkaar kennen daar kan het vertrouwen groeien. Dan is het vervolgens ook belangrijk dat je samen overeenkomt hoe je het resultaat van de afspraak vast stelt. En tenslotte moet je daar uitvoering aan geven. Als je dat doet kan het vertrouwen groter worden en kun je de afspraken over grotere zaken en langere termijnen gaan maken. Het vertrouwen kan dan verder groeien. In onze dagelijkse praktijk en samenwerking doen wij vaak iets anders. Wij maken geen afspraken. Wij geven een opdracht en zeggen dan hardop tegen onszelf ; ”zo, dat is dan afgesproken”. Een bevestiging van de andere partij wachten we niet af en voor een ontkenning is geen ruimte. Het gevolg is dat de andere partij het heel gemakkelijk, niet zo nauw neemt met deze eenzijdige afspraak, die voelt zich er niet aan verplicht. Vaak zijn afspraken niet meer dan intenties, we gaan ons best doe, het heeft de hoogste prioriteit en alle aandacht en ziehier de ruimte waarlangs het paard er in galop  vandoor kan gaan. Weg is dan het vertrouwen en vanuit wantrouwen gaan we elkaar controleren en ingewikkelde managementsystemen invoeren, die veel managementtijd vragen en die op de keeper beschouwd de samenwerking bemoeilijken.

Doen
Als je wilt zorgen voor vertrouwen in de samenwerking doe dan het volgende.

  • Zorg voor overzichtelijke behapbare afspraken.
  • Maak echte afspraken.
  • Spreek af hoe je samen het resultaat vaststelt.
  • Neem de verantwoordelijkheid om ervoor te zorgen dat dit ook gebeurt.
  • Maak desgewenst als het goed gaat, de scope van de afspraak groter.

Geven en nemen
Er is met vertrouwen en verantwoordelijkheid iets bijzonders aan de hand. Vertrouwen kan je alleen maar geven. Je kunt het niet nemen en ook niet afdwingen. Alleen geven is mogelijk. Als je het geeft kan in reactie erop vertrouwen bij de ander groeien.
Verantwoordelijkheid kun je juist niet geven. Dat  kun je alleen maar nemen. Pas als je het pakt gebeurt er iets. Daar draait het om bij leiderschap in ketensamenwerking. Het gaat om vertrouwen geven, maar doe het zo dat je met afspraken voor kaders en houvast zorgt, voor beide partijen, en het gaat om verantwoordelijkheid nemen met name als het gaat om het ontwikkelen van vertrouwen. Leiderschap is ervoor zorgen dat er vertrouwen gegeven kan worden en dat er ruimte is voor het nemen van verantwoordelijkheid.

Dit onderwerp komt ook aan de orde in onze trainingen Coachend Leiderschap en Excellent Leiderschap. Van beide trainingen begint binnenkort weer een nieuwe editie. Misschien ken je iemand voor wie deze trainingen interessant kunnen zijn. Voor meer informatie en aanvangsdata kun je terecht op onze website https://www.excellentleiderschap.nl/opleiding-en-training/

 

Stel je vraag via ons contactformulier

Neem contact met ons op!
Voor al je vragen kun je bellen met

+31 492386063