Wij helpen je graag verder! +31 492386063

Moed als medicijn

09 november 2015, gepubliceerd door Dirk Boersma

Opnieuw wordt er angstcultuur onderzocht. Het blijkt een buitengewoon hardnekkig verschijnsel en dat terwijl de sleutel om dat verschijnsel te voorkomen in de handen van bestuurders en toezichthouders ligt. Je moet dan alleen wel aandacht voor die cultuur hebben. Hoe zit dat?

Angstcultuur
Helaas er is opnieuw een organisatie in het nieuws gekomen omdat er signalen zijn dat er sprake is van een angstcultuur. De inspectie voor de gezondheidszorg is in actie gekomen en er is, als ik het goed begrepen heb, inmiddels een onderzoek gestart. Wordt het dan nooit anders? Hoe kan het toch dat er elke keer opnieuw ergens sprake lijkt te zijn van een angstcultuur?
Voor hen die zich maar een beetje verdiepen in onderzoek naar management, organisatie en leiderschap zal duidelijk zijn dat een angstcultuur geen enkele positieve correlatie heeft met het leveren van kwaliteit, met productiviteit en innovatie, om maar een paar zaken te noemen die belangrijk zijn voor een organisatie.
Het is dus niet alleen voor de medewerkers en de afnemers belangrijk dat ervoor gezorgd wordt dat er geen sprake is van een angstcultuur, maar juist voor de leiding van een organisatie is het van het allergrootste belang dat er geen angstcultuur heerst in een bedrijf. In recente blogs schreef ik over onderzoek naar flow van Csikszentmihalyi. Zijn onderzoek laat zien dat angst en flow elkaar bijten en ook het werk van Teresa Amabile, die onderzoek doet naar “The Progress principle” laat zien dat angst niet zal leiden tot datgene wat je graag wil in een organisatie, namelijk productief zijn, een goede kwaliteit leveren, vernieuwen en afnemers blij maken.

Belemmering van resultaten
Nu wordt uit de onderzoeken van Csiszentmihalyi, Amabile maar ook Senge, Collins en nog heel veel anderen ook duidelijk dat de sleutel tot een cultuur, waarin mensen hun talenten kunnen ontwikkelen en het beste uit zichzelf kunnen halen om een topkwaliteit product of dienst te leveren, in handen is van de top van het bedrijf. Daar zijn  de directie en dan vooral de CEO en  de commissarissen en toezichthouders verantwoordelijk voor. Die moeten opletten of de leiding van het bedrijf daar wel goed mee bezig is. De vraag die rijst is de vraag of CEO’s, commissarissen en toezichthouders wel aandacht hebben voor de cultuur in een organisatie. Of ze niet veel te druk zijn met andere zaken en daardoor geen tijd en aandacht over hebben voor de cultuur van de organisatie.

Cijfers en aandacht
Dit weekend las ik het boeiende boek Business Exposed van de Nederlandse hoogleraar Freek Vermeulen. Vermeulen is hoogleraar strategie en ondernemerschap aan de London Business School. Het boek kwam uit in 2010 en ik ben benieuwd hoeveel CEO’s, commissarissen en toezichthouders het boek al gelezen hebben en, wat nog belangrijker is, iets gedaan hebben met wat Vermeulen in zijn boek schrijft. Vermeulen laat zien dat topbestuurders gewone mensen zijn. Die vooral kijken naar wat anderen doen om hen vervolgens te imiteren. Het is ook voor topbestuurders moeilijk om je mening te geven als die mening afwijkt van wat anderen denken en vinden. We willen wel anders zijn maar niet teveel anders. En als ergens ISO 9000 wordt ingevoerd en er wordt ruchtbaarheid aan gegeven, dan duurt het niet lang of iedere organisatie is ermee bezig.
Vermeulen heeft het ook over de vraag of cijfers en strategie wel samen gaan. Hij zegt dat we veel waarde besteden aan zaken die we kunnen meten, berekenen en objectiveren. Er wordt veel gerekend. Maar, zegt Vermeulen, al dat rekenen brengt ons echt niet dichter bij de vraag wat we nu in de toekomst het beste kunnen aanpakken of  waar we ons als organisatie op moeten richten. Hij noemt als voorbeeld de ontwikkeling van de microprocessor door Intel, daar was geen ondernemingsplan voor en ze hadden ook de netto contante waarde of terugverdientijd niet berekend. Er was zelfs geen idee voor mogelijke toepassingen. Nee, er was ruimte in het bedrijf om te experimenteren. Er was geen angstcultuur. En als die ruimte er niet was geweest hadden we nu misschien nog wel met telramen gerekend. Vermeulen houdt hiermee geen pleidooi tegen cijfers, het is wel degelijk goed om te kwantificeren zegt hij. Maar blijf bewust van het feit dat andere zaken minstens zo belangrijk zijn.

Moed om voor veiligheid te zorgen
In het slot van zijn boek haalt Vermeulen onderzoek aan van Aleksandra Kacperczyk van de universiteit van Michigan, die onderzocht wat er gebeurde toen in de staat Deleware een reeks gerechtelijke besluiten het doen van vijandelijke overnames moeilijker maakte. Het bleek dat daarmee een angst werd weggenomen bij bestuurders en dat de bedrijven daardoor meer aandacht gingen besteden aan de gemeenschap en het milieu. Doordat de angst verdween gingen de bedrijven ook beter presteren.
Hiermee spring ik zelf naar een eigen hypothese. Het is de angst onder bestuurders en toezichthouders, die leidt tot angstcultuur in bedrijven. Alleen als je als bestuurder echt moedig bent of als je kunt opereren in een omgeving, die niet angstig maakt, kun je ervoor zorgen er geen angstcultuur in je bedrijf ontstaat

Stel je vraag via ons contactformulier

Neem contact met ons op!
Voor al je vragen kun je bellen met

+31 492386063