Leiderschap en publieke waarde

Publiek waarde
In 2016, nu drie jaar geleden stond het thema publieke aarde centraal bij onze relatiedag. Aanleiding was de kennismaking met onderzoeker Robert Borkes, die onderzoek doet naar publieke waarden en de creatie daarvan. Volgens Borkes heb je daarvoor een excellente organisatie nodigen een belangrijke factor daarbij is excellent leiderschap. Borkes maakt in zijn werk veel gebruik van het gedachtegoed van professor Mark Moore verbonden aan de John F. Kennedy school voor overheidsbestuur van Harvard.

Een college
Woensdag 15 maart was Mark Moore in Nederland waar hij een college verzorgde bij Tias Nimbas van de universiteit van Tilburg. ik had het genoegen dat college te mogen bijwonen.
Moore startte zijn college met een bekentenis. Hij vertelde dat hij in zijn inmiddels tamelijk bekende strategisch raamwerk tot nu toe onvoldoende aandacht bestede aan het publiek. Terwijl het juist  het publiek is voor wie de publieke waarde gemaakt moet worden. In zijn college besteedde Moore veel aandacht aan dat publiek.

Geen transacties
Om te beginnen maakte hij duidelijk dat het bij publieke waarde niet gaat om het effectief en efficiënt uitvoeren van transacties, om de diensten waarvoor de burger betaald. Het gaat niet om de prijs van het paspoort of de waarde van de inspanningen, die voor het verlenen van een vergunning geleverd moeten worden.

Betrokkenheid
Publieke waarde is de waarde die het publiek ervaart bij wat de overheid doet. Dat is niet alleen de prijs van een paspoort, of het aanleggen van een fietspas, maar het gaat ook om de interactie met het publiek, het informeren, het luisteren, het betrokken zijn of het betrokken kunnen zijn.  Moore maakte op een praktische manier duidelijk hoe ingewikkeld het is om vast te stellen wat het publiek wil.

Experiment
Hij deed een klein experiment in de zaal. Hij wees iemand aan en zei, u bent slachtoffer van een misdrijf vervolgens wees hij iemand aan , die zich moest inleven in de rol van pleger van een misdrijf en iemand die de rol van kritische belastingbetaler kreeg. Vervolgens stelde hij alle drie de vraag wat voor politieapparaat ze wilden, groot of klein,  competent of niet competent en omkoopbaar of niet.  De antwoorden waren verschillend en dit was maar een eenvoudig voorbeeld. Een grappig e bijkomstigheid was dat de verschillen in de antwoorden volgens Moore in Amerika veel groter waren. Daar zeggen kritische belasting betalers bijvoorbeeld dat een kleine een goedkope politie genoeg is omdat het beter is om zelf gewapend te zijn. Hem viel het Nederlandse op in de antwoorden. Die lagen inderdaad niet eens zo ver uit elkaar. Volgens Moore zijn de mensen in de USA veel uitgesprokener in hun reacties. Ik had de indruk dat hij wel positief was over de wijze waarop in Nederland makkelijker een gematigde standpunt wordt ingenomen.

Erbij horen
Moore benadrukte dat het erg belangrijk was om de burger het gevoel te geven dat hij of zij onderdeel was van de samenleving. De burger moet zich serieus genomen voelen. Dat is iets totaal anders dan de burger zijn zin geven. Er is veel te lang voor de burger gedacht. Het is zaak om met de burger  te denken. Dat is niet gemakkelijk omdat de verschillen in belangen groot kunnen zijn of lijken. Volgens Moore zijn politieke partijen niet in staat al die verschillende individuen te representeren. Het is de grote uitdaging van leiders het publiek te laten inzien.

Red necks
Moore refereert aan het liedje ‘Red necks’van Randy Newman, een liedje uit 1974, Moore zegt dat het liedje nog nooit zo actueel geweest is. In Red necks  wordt heel scherp duidelijk gemaakt hoe de verschillen het product zijn van onze samenleving en dat het onze uitdaging is met die verschillen een vitale samenleving op te bouwen.

Beschadigen
Moore is bijzonder negatief over hoge ambtenaren en politici, die bewust het publieke belang beschadigen. Dat doet me denken aan wat ik schreef in mijn blog van 4 mei 2016 over het verschil tussen leiders en dictators. Verbinding is van levensbelang en het is voor de overheid belangrijk om  in haar benadering van het publiek die verbinding te stimuleren. Belangrijke waarden zijn daarbij volgens Moore diversiteit, empathie en luisteren naar elkaar. Het zijn waarden die nodig zijn om de verbinding te maken tussen individuele waarde en publieke waarde.

Leiderschap
Leiderschap  speelt daarin een essentiële rol. Leiderschap, gericht op het doen ontwikkelen van verbinding, het kunnen omgaan met verschillen, het vorm geven aan onderlinge afhankelijkheid. Coachend leiderschap is daar een passende stijl van leiding geven voor. Met coachend leiderschap kun je voor die verbinding zorgen. Het gaat dan niet om het beter weten maar het met elkaar zoeken naar antwoorden op de vragen waarvoor we in de samenleving staan.

High performance
Het betekent dat je als overheid de mensen op moet zoeken. Je kunt je niet beperken tot transacties aan een loket of dat loket nu een fysiek loket is of een digitaal loket. Je probeert in gesprek te zijn met de mensen. Zodat ze het gevoel krijgen dat ze erbij horen, dat ze mee mogen doen en dat er naar ze geluisterd wordt. Dat is leiderschap wat je op alle lagen van de organisatie terug moet zien. Daarmee krijg je een high performance organisatie, zoals Robert Borkes uiteenzette tijdens onze relatiedag in 2016.

The art of action
In zijn boek, The art of action laat Stephen Bungay, de directeur van het Ashridge Strategic Management Centre in Londen zien, dat het daarbij niet gaat om de gebruikelijke analyse, ontwerp en implementatie aanpak, die aanpak zorgt ervoor dat mensen zich niet betrokken voelen, het gaat om een veel kortere cyclus, de cyclus die wij coachend leiderschap noemen. Samen een toekomstbeeld ontwikkelen en samen afspraken maken over de implementatie ervan. Op die manier werken leidt tot veel meer betrokkenheid en tot meer flexibiliteit. In mijn blog van 15 januari 2018 ging ik daar dieper op in.

Uitdaging
Het was fijn te merken dat Moore het publiek op de voorgrond plaatste in zijn college en liet zien welke uitdaging dat oplevert voor de overheidsmanager.
Het is een grote uitdaging de afstand tussen publiek en overheid op te heffen. Wij willen daar een bijdrage aan leveren door leidinggevenden te ondersteunen in het ontwikkelen van de houding en de vaardigheden die daarbij effectief zijn

Wil je hierover of over iets anders (geheel vrijblijvend) verder praten bel dan 0622995926 of mail dirkboersma@excellentleiderschap.nl