Wij helpen je graag verder! +31 492386063

Knippen en plakken of nieuw ontwerp?

21 maart 2018, gepubliceerd door Dirk Boersma

School verzuim
15 Maart was de dag van de leerplicht en mijn oog viel op een nieuwe folder van de Raad voor de Kinderbescherming de MAS. Het gaat om een folder waarin de integrale aanpak schoolverzuim beschreven is en die volgens het begeleidende artikel vanaf 2017 in gebruik is. Ik vermoed dat het protocol bedoeld is om een handreiking te doen naar de mensen die binnen de verschillende gemeentelijke overheden in Nederland zich bemoeien met de uitvoering van de leerplicht. Of eigenlijk niet met de leerplicht maar met de zorg om kinderen onderwijs te laten volgen.

Decentralisaties
Er is de laatste jaren veel veranderd in de zorg en ook in de jeugd zorg. De zorg inclusief de jeugdzorg werden gedecentraliseerd naar de gemeenten. De gedachte daarbij was dat mensen in gemeenten veel dichter bij de mensen zaten die zorg nodig hebben. Niet alleen om dat ze die zorg willen hebben maar soms ook omdat ze die zorg moeten hebben. De gedachte was, kort door de bocht. Hoe dichter je in de buurt bent van de mensen. Hoe eerder je in de gaten hebt dat er iets aan de hand is, hoe eerder je kunt ingrijpen met naar alle waarschijnlijkheid lichte middelen en hoe eerder de situatie weer ‘normaal’is. En nu hoef je bijvoorbeeld maar even op Linked In de kijken om te zien hoeveel er fout gaat. Hoeveel meningsverschillen er zijn en hoe vaak de rechter er aan te pas moet komen.

Mogelijkheden
In een artikel van 14 maart 2018 staat dat nog veel zaken verbeterd moeten worden. Het gaat niet alleen om meer geld. In het artikel staat ook dat gemeenten alle  mogelijkheden in handen hebben om daar snel werk van te maken. Maar er is in het artikel ook sprake van twijfel of de gemeenten dat wel gaan doen. Zo blijkt bijvoorbeeld dat gemeenten maar weinig gebruik maken van de mogelijkheid om verlengde jeugdhulp te bieden. Je hoeft niet te stoppen met hulp bij 18 jaar. Gemeenten doen dat echter wel en daardoor ontstaan veel problemen met en voor jongeren, die hulp nodig hebben. Daarnaast is de versnippering groot en samenwerken heel erg moeilijk. Er zijn allerlei verschillende budgetten waarop een beroep moet worden gedaan en integraal werken is nog verre van geregeld. Deze week was ik aanwezig bij een bijeenkomst waar mensen uit allerlei organisaties en instanties, actief in een gemeente, bij elkaar waren om met elkaar te praten over het armoedeprobleem.

Goede intenties
Het beeld wat bij mij ontstond was een beeld van allerlei mensen en allerlei organisaties, die het goed bedoelen en die allemaal vanuit hun deskundigheid of hun specialiteit zich richten op wat zich aandient op het grote gebied van armoede. Ze hebben de beschikking over middelen die ze kunnen inzetten om iets te doen voor de mensen die bij hen terecht komen. Die mensen moeten dan wel aan bepaalde voorwaarden voldoen om geholpen te kunnen worden. Het ging in de bijeenkomst ook over vroegsignalering, want hoe eerder je ergens bij bent hoe eenvoudiger het is om een passende aanpak te vinden. Je voorkomt ermee dat een situatie ernstig wordt en moeilijker om op te lossen. Maar wie is daar dan voor? Hoe ontdek je snel dat er iets aan de hand zou kunnen zijn. Een suggestie was het onderwijs. Aan kinderen merk je vaak dat er iets aan de hand is. Bijvoorbeeld als een kind verzuimd. In dat geval zou het protocol ingezet kunnen worden waarmee ik dit stukje begon.

Machteloosheid
Overigens kwam daar ook de privicay wet om de hoek kijken. Wat mag je wel doorgeven en wat niet? De aanwezigen maakten een ietwat machteloze indruk. Daarmee wordt het beeld bevestigt wat geschetst wordt in het artikel in dagblad Trouw.Daarin is te lezen:’ De leefwereld van een kind bestaat niet uit verschillende budgetjes, maar is één geheel. En omdat ieder kind in een gemeente woont, was het logisch dat de gemeente de taken zouden uitvoeren die voorheen bij provincies, zorgverzekeraars en de rijksoverheid waren ondergebracht. Ook de aansluiting van de jeugdhulp op schuldhulpverlening, werk en inkomen, jeugdgezondheidszorg, veiligheidsbeleid, volkshuisvestingsbeleid en onderwijs zou na de decentralisatie een stuk beter geregeld kunnen worden.

Topexperts
Het beeld wat opdoemt is het beeld wat geschetst wordt door Michael Goold en Andrew Campbell, beiden verbonden aan Ashridge en gezien als topexperts op het gebied van strategie en organisatieontwerp. Zij schrijven in de Harvard Business Review van maart 2002 dat in veel organisaties de structuur van de organisatie een lappendeken is, niet het gevolg van systematisch en goed doordacht ontwerp maar vooral het gevolg van politieke spellen. Het resultaat is dat veel mooie ideeën en initiatieven een zachte dood sterven door onvoldoende aandacht van de top en onduidelijke verantwoordelijkheden of in rook opgaan in complexe structuren of in matrix organisaties.

Organisatieontwerp
Het heeft er alle schijn van dat bij de decentralisaties in de zorg iets dergelijks aan de hand is en protocollen helpen daar helaas niet bij. Wat helpt is een goed doordacht organisatieontwerp e een goed manier om te zorgen dat dat er komt is met elkaar werken aan het ontwerp ervan. Het is minder effectief wanneer je als leidinggevende jou ontwerp oplegt of wanneer je een deskundige dat ontwerp laat maken. Het is belangrijk in een dergelijke situatie met elkaar tot een ontwerp te komen en het is belangrijk daarbij te werken vanuit het perspectief van degene voor wie de organisatue bedoeld is. Dus bij de jeugdzorg is het kind het uitgangspunt. Alleen door vanuit het kind te denken en te redeneren kan je tot een goed ontwerp komen.

Toekomstbeeld
Designthinking, een aanpak gebaseert op TROA of Ulabs zijn daar een passende werkwijzen voor het inrichten van processen en structuren die maximaal garanderen dat een kind zich ongestoord met leren en ontwikkelen kan bezighouden. Alle drie de hier gesuggereerde aanpakken starten met een toekomstbeeld. Hoe ziet de toekomst, die we graag zouden willen zien, eruit? Enige tijd geleden heb ik bij een gemeente waar de spraakverwarring ook erg groot was gebruik makend van de TROA een effectief proces kunnen faciliteren waarbij de deelnemerskwamen tot een organisatie ontwerp. Alleen het werken eraan bleek al zeer  inspirerend te werken. Dat zou ook kunnen met designthinking en met Ulabs. Als leidinggevende moet je daarbij de oude indeling, silo’s of verkaveling los kunnen laten. Zolang die nog dominant zijn is het vrijwel onmogelijk om het gedoe en de politieke spellen te ontstijgen.  Volgens Goold en Campbell zitten je belangrijkste tegenstanders en ook de weerstand altijd in de top van je organisatie.  De door Goold en Campbell gesuggereerde aanpak heb ik al eerder in een blog beschreven.
Steek je handen uit de mouwen, pak het aan, wacht niet op anderen en besteedt het ook niet uit aan een interimmanager. Leidinggeven is een ambacht!

Verder praten bel 0622995926 of mail dirkboersma@excellentleiderschap.nl

Stel je vraag via ons contactformulier

Neem contact met ons op!
Voor al je vragen kun je bellen met

+31 492386063