Wij helpen je graag verder! +31 492386063

Hoe kom je tot zelfdeterminatie en zelfsturing?

06 december 2017, gepubliceerd door Dirk Boersma

XpertHR Actueel
In de XpertHR Actueel  van vandaag worden in een artikel van Marloes Oelen de resultaten gepubliceerd van een poll gehouden door deze periodiek. In een poll onder HR professionals is 97 % het eens met de stelling dat je medewerkers liever vertrouwen en verantwoordelijkheid moet geven als je wilt dat ze beter presteren. Het is een stelling die past bij de trend waarin zelfsturing populair is  en een stelling die ook past bij ons gedachtegoed met betrekking tot coachend leiderschap. Wij werken inmiddels al ruim dertig jaar vanuit de gedachte dat je mensen de ruimte moet geven en moet uitdagen het beste uit zichzelf te halen en dat dat veel beter werkt dan het beste van jou in een ander stoppen.

Praktijk
In de praktijk komen we echter nog voortdurend de opvatting tegen dat mensen die ruimte niet aankunnen en dat er regels voorschriften en kaders nodig zijn, die door een hiërarchisch hogere worden opgelegd, voorgeschreven en gecontroleerd. En tegelijkertijd komen we ook tegen dat leidinggevenden zich verzetten tegen het volgen van een training omdat ze naar eigen zeggen alles al weten.

Weten we al
Ze hebben al zo vaak gehoord hoe ze moeten leidinggeven en ook een coachende stijl lijken ze al in de vingers te hebben. Althans ze hebben er mensen over horen praten, hebben er een seminar over gevolgd of een boek over gelezen. Bijvoorbeeld een boek van Mathieu Weggemans. De grote vraag blijft echter hoe vertaal je wat je weet of wat je overtuiging is in je handelen. Op de één of andere manier zijn we daar vaak minder goed in. We blijven roken, eten te vet, telefoneren in de auto en ga zo maar door en dat is niet omdat we niet weten dat het niet goed is. Maar omdat het moeilijk is die wetenschap ook in handelen om te zetten.

Leren
Harold Bekkering hoogleraar cognitieve psychologie aan de Radboud universiteit van Nijmegen zegt in een artikel van Jasmin Sharif, dat wij op een verouderde manier tegen onderwijs aankijken. Dat de gedachte dat iedereen hetzelfde moet weten, dat je dat kunt toetsen en dat je er dan ook nog wat aan hebt in het geheel niet klopt. Dat is een verouderde gedachte. Op de site van de universiteit schrijft Bekkering dat kennis bedoeld is om in de toekomst mee te handelen en dat het handelen van nu de voedingsbodem is voor onze toekomstige kennis en in de processen speelt sociale interactie een belangrijke rol. Dat is een opvatting over kennis die sterk afwijkt van het onthouden en reproduceren van feiten, die in boeken op sheets of beeldschermen staan.

Onze hersenen
Bekkering richt zich daarop in zijn onderzoek en kijkt met name wat er daarbij in onze hersenen gebeurt. Een belangrijke stelling van Bekkering is dat leren binnen in ons plaats vindt en dat leren veel meer is dan onthouden om te kunnen reproduceren. Daarbij blijkt erg belangrijk te zijn wat jij kan en wil leren. De leerprocessen die binnen in iemand plaats vinden staan centraal in dat leren. Daar kan alleen degene die wil leren bij en aan komen en er ook iets mee doen.

Zelfdeterminatie
Bekkering wijst daarom ook op het belang van de  zelf determinatie theorie. Die theorie houdt globaal het volgende in: ‘Een mens raakt gemotiveerd als hij zelf kan besluiten waar hij zich in gaat verdiepen, daarbij rekening houdend met zijn eigen doelen.’ Het is mooi om te zien dat we daarmee ook op een belangrijk uitgangspunt van coachend leiderschap terecht komen.

Wetenschappelijke basis
Het belang van zelfdeterminatie of zelfsturing of zelfleiderschap is van een grondig wetenschappelijke basis voorzien door onderzoek van de psychologen Richard Ryan, PhD, en Edward Deci, PhD Ze publiceerden er in 2004 over ze schrijven dat intrinsieke motivatie en dus ook leren krachtiger worden in een omgeving waar mensen zich competent, autonoom en verbonden voelen.

Competent
Studenten ervaren competentie als ze zich uitgedaagd voelen en als ze onmiddellijke feedback krijgen. Dat is iets waar we het in ons werk vaak moeilijk mee hebben. Positieve feedback vergeten we voor het gemak en negatieve feedback stellen we uit omdat we het moeilijk vinden.

Automomie
Studenten ervaren autonomie als ze gestimuleerd worden om te onderzoeken en te experimenteren en als ze zelf oplossingen mogen bedenken voor de vragen die ze tegen komen.

Verbondenheid
En verbondenheid ervaren ze als er anderen zijn die naar hen luisteren en op hen reageren.

Externe beloning
Tal van studies laten zien dat betrokkenheid bij het vaststellen van doelen ertoe leidt dat die doelen makkelijker gehaald en zelfs overtroffen worden. Het is ook belangrijk om te weten dat externe beloning, in tegenstelling tot wat wij vaak denken, een negatieve uitwerking op de prestatie heeft. De motivatie neemt erdoor af en het werkt vaker verlammend dan motiverend. Externe beloning neemt bij mensen het gevoel van zelf verantwoordelijk zijn weg. Ik kan mij mijn eigen boosheid en verontwaardiging nog goed herinneren toen er bij de organisatie waar ik werkte prestatiebeloning werd ingevoerd.

Troa
Net als bij het volgen van de TROA pijl leidt het samen vaststellen van een toekomstbeeld tot toename van bewustzijn en daardoor ook tot toename vaan verantwoordelijkheid gevoel. Die verantwoordelijkheid krijg je niet in zo’n proces, die neem je. Wat helpt in zo’n situatie is helpen bij het nemen van besluiten en het maken van keuzes, het vieren van successen en het reflecteren op het eigen handelen stimuleren de ontwikkeling van zelfdeterminatie of de zelfsturing  stellen de onderzoekers vast.

Winst
Het zou best eens kunnen dat de groot deel van de HR professionals zelf dit soort processen hebben ervaren en daarom tot de conclusie kunnen komen dat vertrouwen en verantwoordelijkheid geven beter werkt als het gaat om resultaten bereiken. De opstelling van de leidinggevenden in veel van de organisaties waar wij komen laten echter zien dat er nog veel winst te behalen is.

Doorpraten bel dan 0622995926 of mail dirkboersma@excellentleiderschap.nl

Stel je vraag via ons contactformulier

Neem contact met ons op!
Voor al je vragen kun je bellen met

+31 492386063