Hoe begint geweld?

Jaren geleden ontdekte ik tot mijn schrik dat ik makkelijk mensen in categorieën indeelde en anderen bevonden zich meestal in de categorie van mensen, die “niet deugden”. Gelukkig ontdekte ik als vroeg in mijn loopbaan dat je op die manier geen oplossingen vindt. Je schept er problemen mee en je wordt er blind door voor je eigen aandeel in een situatie.

Supervisie
Eén van de zaken waarvoor ik de PTT dankbaar ben is het feit dat ik de gelegenheid kreeg een  supervisor op te zoeken, die mij coachte in mijn ontwikkeling als trainer en veranderkundige. Eéns in de veertien dagen zocht ik hem op. Meestal vroeg in de ochtend, om 7.00 uur stond ik voor de flat in Groningen, waar hij, Henri Zier, thuis zijn praktijk als supervisor uitoefende. Van mijn werkdag bleef op die manier het grootste deel nog intact. De supervisie bestond uit veel over mijzelf praten, over keuzes, die ik had gemaakt in mijn leven. Over gebeurtenissen die indruk hadden gemaakt, over wat ik moeilijk of makkelijk vond en over nog veel meer.

Vragen
En Henri, stelde vragen. Vragen, die mij aan het denken zetten en soms ook vertelde hij een korte metafoor om mij te helpen beter door te dringen tot een kwestie of een situatie. Een metafoor, die mij hielp om beter te begrijpen.  Tijdens één van die ochtendsessies stelde Henri mij een vraag, die mij trof als een mokerslag. Ik schrok ervan en hapte naar adem door de impact van de vraag. Hij vroeg mij wat de reden was dat ik de mensen, met wie ik te maken had altijd verdeelde in goede en slechte mensen. Hoe zat het met dat verschil. En ik zat met mijn mond vol tanden. Deed ik dat dan? Dat was  toch niet zo? Ik  had juist zoveel bezwaar tegen dat onderscheid maken. Alle mensen waren toch gelijk.

Bewustzijn
Maar daar kwam Henri met de voorbeelden en hij gaf mij alleen maar terug wat ik hem zelf verteld had. Over de goede mensen van het platteland en de mensen uit de stad, die arrogant zijn, zich boven anderen opstellen en anderen klein maken. Over kinderen van ouders uit de bovenlaag, die neerbuigend doen tegen “gewone” kinderen.  Over de import, die het dorpsleven kapot maakte en over de oorspronkelijke dorpsbewoners, die in mijn verhalen een soort heiligen werden. En ja ik rekende mijzelf tot de plattelanders, tot een kind uit de benedenlaag en tot de oorspronkelijke dorpsbewoners. Ik rekende mijzelf tot de goeden, ook al klopte dat feitelijk niet. Ik was geen zoon van een arbeider en ik was ook import.
Ik wilde me verzetten tegen de waarneming die Henri deed maar ik werd me er ook ineens heel erg bewust van dat Henri’s waarneming klopte .

Bokken en schapen
Dat ik inderdaad voortdurend bezig was de bokken van de schapen te scheiden en hoe ik me daarmee begaf op een terrein waarvan ik eigenlijk  vond dat het niet het mijne was. Ik realiseerde me dat de schuld van iets ook altijd bij die anderen lag. De bokken waren slecht de schapen waren goed. Er zat ook iets van een legitimatie in voor het gebruik van geweld tegen die bokken. In het gesprek dat volgde maakte Henri mij duidelijk dat ik deed wat ik anderen verweet en dat de polarisatie, die hiermee werd opgeroepen nergens een oplossing voor was. Het drong tot mij door dat ik afscheid van dit denken moest nemen. Dat ik moest stoppen met indelen. Dat het belangrijk was om te kijken naar wat er echt aan de hand was. Om daar met elkaar over in gesprek te gaan en niet alleen met de schapen maar zeker ook met die bokken. Juist met de bokken, de mensen die we het etiket van “deugt niet” opplakken.

Willem Schinkel
Willem Schinkel noemt het mensen etiketten opplakken zelf een vorm van geweld. Door in woorden verschil te maken maken we ook in onze behandeling van die ander verschil. En daarmee beperken we de ontwikkelingsmogelijkheden van die ander. Geweld begint met benoemen met het maken van onderscheid. Schinkel doet zijn analyse in relatie tot de politiek maarde analyse van Schinkel is ook goed bruikbaar in onze organisaties. Ik deed het als 40 jaar geleden en met mij deden vele anderen het. Nu hoor ik dat het aan de senioren ligt, die zijn zo vaak ziek en kunnen het tempo niet meer bijbenen. Bovendien snappen ze de moderne techniek niet meer. En jonge vrouwen zijn zo lastig want die worden zwanger en blijven te pas en te onpas thuis. En jongeren missen de betrokkenheid en het verantwoordelijkheidsgevoel van de vorige generatie. Schoolverlaters kunnen niet wat ze moeten kunnen om een effectieve rol te spelen in het bedrijfsleven en ga zo maar door. Benoemen van mensen  is een aanslag op de evenwaardigheid. Het benoemen van wat je denkt dat er aan de hand is vormt het begin van een gesprek erover en dus het begin van een oplossing. Ik ben dankbaar dat de PTT mij de gelegenheid bood om tot dat inzicht te komen.
Wil je hierover of over iets anders verder praten, bel dan 0622995926 of mail dirkboersma@excellentleiderschap.nl