Wij helpen je graag verder! +31 492386063

Het gaat altijd anders

01 mei 2014, gepubliceerd door Dirk Boersma

De snel veranderende samenleving, die toeneemt in complexiteit, zorgt ervoor dat we steeds weer voor verrassingen staan. Hoe ga je met die verrassingen om? Zelfsturing biedt een krachtige manier om met die verrassingen om te gaan op alle niveaus van de organisatie.

Altijd anders
Het gaat altijd anders. Hoe goed je ook gepland hebt zaken lopen niet zoals je ze hebt voorzien> De voetbal trainer denkt na over een strategie, hij zet zijn spelers op posities geeft ze taken en opdrachten, maar de tegenstander, die dat ook gedaan heeft, plaatst zijn spelers op andere positie. Resultaat het elftal in de was, chaos op het veld en de trainer schreeuwend aan de kant. Ik ken een tekenlerares. Ze had goed opgelet tijdens de opleiding, ze wist hoe ze haar lessen moest inrichten en deed dat vol overgave. Ze kwam beslagen ten eis, maar op de grappige opmerking van die ene leerling had ze niet gerekend. De hele klas lag in een deuk en de stemming sloeg van serieus om naar een stemming van laten we er een lolletje van maken. Daar voorzag het lesplan niet in, daarin was de “kleine machtsstrijd” die ontstond niet voorbereid.

Gewondenredder
Bij de Bescherming bevolking kreeg  ik met anderen les in het “redden van gewonden”. Het zou onze taak zijn om bij een rampsituatie, een atoombom, een aardbeving of een overstroming als eerste het terrein in te gaan om slachtoffers te zoeken en daar de eerste hulp aan te verlenen. We kregen heldere instructies over drukpunten, het vast stellen van de graad van verbranding ( de regel van 9) en de stabiele zijligging. Er werd ons ook verteld dat we na de eerste maatregelen het slachtoffer achter moesten laten om op zoek te gaan naar het volgende slachtoffer. Om ervoor te zorgen dat de hulpverleners, die achter ons aankwamen, niet opnieuw zouden beginnen, moesten we aan het slachtoffer een gewondenkaart bevestigen. De instructeur, haalde een kaartje uit de kist, dat wij ook mee zouden krijgen in geval van een ramp. Het was een klein kartonnen kaartje met daarop stippellijntjes om je aantekeningen op te maken. De lessen hingen mij allang de keel uit. De instructies, die wij kregen deden geen enkel beroep op mijn denkvermogen en mijn creativiteit. Dus vroeg ik hoe het kaartje aan het slachtoffer bevestigd moest worden. Zat er een touwtje in de kist? Of moesten we een veiligheidsspeld gebruiken? De instructeur raakte in de war, in zijn lesboek was hierover niets opgeschreven, mijn medecursisten begonnen te grinniken. De instructeur werd boos en ik moest me melden bij de commandant van de lokale afdeling bescherming bevolking. Wat daar gebeurde laat ik hier maar achterwege. Wat ik erover kan zeggen is dat dat ook anders ging.

Bedrijven
Het gaat altijd anders. Dat merk ik ook bij de bedrijven waar ik over de vloer kom. De bouwtekening blijkt niet te kloppen, er ontbreken materialen, die nodig zijn. Iemand heeft vergeten de installateur te waarschuwen. Als ik thuis kom blijkt mijn vrouw mijn bureau te hebben opgeruimd en dat terwijl ik net een stukje wilde gaan schrijven. Mijn vrouw is trots dat het er zo mooi uitziet, ze verwacht een compliment. Ik ben boos omdat ik nu niets meer kan vinden. Het gaat altijd anders.
Daar hebben we in de moderne samenleving steeds meer mee te maken. De wijze waarop dingen met elkaar samenhangen en de haast die we hebben met het op orde brengen van alles leidt ertoe dat we steeds weer zaken aantreffen waarop we niet gerekend hadden. In die situaties is er geen handboek waarop we terug kunnen grijpen er wordt dan iets verwacht van onze eigen beeldvorming, oordeelvorming en besluitvorming. Dan wordt er zelfsturing van ons gevraagd. Want slechts met zelfsturing is het probleem nog op te lossen. Zelfsturing verandert het probleem in een uitdaging.

Zelfsturing
Het is belangrijk om de mensen in onze organisaties zelfsturend te maken om de mensen te helpen zelfsturend te zijn. Als de mensen zelfsturend zijn wordt er een oplossing bedacht als het weer anders is. Dan betekent effectiever en efficiënter handelen. Het betekent tijdwinst en beperking van kosten en tevredener klanten. Instructies helpen niet om mensen zelfsturend te maken. Je kunt het mensen niet opdragen. Het lukt alleen als je mensen uitdaagt en prikkelt om zelfsturend te zijn. Het betekent betrekken bij wat er gebeurt, mee laten denken, om ideeën vragen. Dat lukt niet van de ene dag op de andere dat kost tijd. Het kost ook tijd van de leidinggevende want het is niet zomaar van alles over de schutting gooien en hopen dat het goed komt. Maar het betekent erbij staan kijken, er samen op reflecteren. Mijn vader stak toen mijn kinderen klein waren veel tijd in het hen leren traplopen. Hij vond de hekjes, die wij plaatsten maar niks.” Dirk”, zei hij ”hekjes zijn schijnveiligheid. Je vergeet in de haast een keer het hekje dicht te doen en je dochter duikt alsnog de trap af. Leer ze maar zo vroeg mogelijk traplopen”. En, hij voegde de daad bij het woord en leerde mijn dochter om altijd met het gezicht naar de treden om laag te gaan. Hij zelf liep erachter, moedigde aan en corrigeerde als dat nodig was. Nog lang wierp mijn dochter zich automatisch op haar buik als ze van de trap naar beneden ging. Ook toen het al niet meer echt nodig was.

Tijd en aandacht
Mensen steunen in het proces van zelfsturen worden vraagt tijd en aandacht van de leiding gevende. Vaak vinden leidinggevenden dat ze daar geen tijd voor hebben. Ze hebben het dan veel te druk met allerhande andere werkzaamheden. Je krijgt het ook vanzelf druk als je medewerkers niet zelfsturen zijn. We noemen dat een vicieuze cirkel. Als je eruit wil ga dan coachend leiding geven. Als je coachend leiding geeft kom je in de situatie dat de mensen met wie je werkt ervoor gaan zorgen dat je hun problemen niet langer op hoeft te lossen. Dit is waar Hermania Ibarra het over heeft in haar artikel in de Wallstreet Journal van 27 april (zie mijn blog van 30 april 2014). Laat organisaties haar managers steunen in een coachende stijl van leiding geven, die ervoor zorgt dat de kracht, die in de organisatie verscholen is echt gebruikt wordt. Wees je er echter van bewust dat je er tijd in moet steken. In gesprek zijn een dialoog voeren, luisteren, vragen stellen zijn de vaardigheden, die je verder helpen. En het zijn geen trucjes. Het lukt alleen als je het met je hart doet. Het is grappig dat het ook omgekeerd werkt. Als je echt naar mensen luistert ga je meer belangstelling voor ze krijgen en zie je beter wat hun talenten zijn

Stel je vraag via ons contactformulier

Neem contact met ons op!
Voor al je vragen kun je bellen met

+31 492386063