En wat doe ik?

Overal kun je lezen over wat anderen anders of beter moeten doen. En we verbazen ons erover dat ondanks al het overtuigende bewijs, ondanks alle evidence er maar zo weinig verandert. Kijk maar de banken, de politiek, de politie, het onderwijs en die lijst is nog veel langer te maken. Hoe komt het dat die anderen niet veranderen en hoe zit het eigenlijk met ons, met jou en met mij?

Veranderen
Uit allerlei onderzoek komt naar voren dat iets veranderen begint met zelf iets veranderen. Cultuurverandering begint aan de top van de organisatie. Als de CEO een andere cultuur wil dan lukt dat alleen als hij zijn eigen gedrag verandert. Ik schreef daar onder andere over in mijn blog van 26 augustus 2015. Toch blijven we hardnekkig benadrukken dat anderen moeten veranderen.

De bankencrisis
Dat was toen we in de bankencrisis terecht kwamen, toen moesten de bankiers veranderen en we verbazen ons er vervolgens over dat er maar zo weinig verandert. In allerlei onderzoek wordt zichtbaar gemaakt dat er nog veel is wat niet deugt en we roepen vanuit de politiek de minister op er wat aan te doen. Wetenschappers verdiepen zich in bedrijfscultuur en laten zien wat er daar allemaal verkeerd gaat, kijk maar naar het boek Business Exposed van professor Freek Vermeulen. Een boek als dat van Freek Vermeulen is niet nieuw. Eduard Douwes Dekker schreef al heel lang geleden de Max Havelaar. Een boek wat in mijn middelbare school tijd nog op de lijst van verplichte boeken voor Nederlands stond.

Wat leren we ervan?
En wat leren we ervan of wat leer ik ervan. Ik leer ervan dat anderen het fout doen. Dat is een gevolg van het werk wat ik doe, me verdiepen in leiderschap. Ik lees dan allerlei onderzoeken, waarin wordt aangetoond wat de missers zijn, die aan de top van het bedrijfsleven en in de politiek gemaakt worden. Het gaat altijd over anderen. Zo begon ik gisteren aan een artikel in de Harvard Business Review over misbruik van macht. Dat vraagstuk houdt me al langer bezig. Hoe komt het nou dat uit onderzoek steeds weer blijkt dat begrip tonen, aandacht hebben, goed luisteren, bescheiden zijn en ga zo maar door de kenmerken zijn van leiders, die goede resultaten bereiken. Maar dat leiders in de praktijk het toch vaak anders blijken te doen. Ik las er boeken over en was blij met dit artikel.

De machtsparadox
In het artikel wordt begonnen met het feit dat mensen, die op een leidinggevende positie terecht komen vaak op die positie terecht komen omdat ze precies dat gedrag laten zien waardoor leiders succesvol worden. Dus mensen die aandacht hebben, goed luisteren, bescheiden zijn, zijn vaak de mensen die in een leidinggevende positie terecht komen. Maar dan als ze daar terecht gekomen zijn verandert hun gedrag, zegt Dacher Keltner, hoogleraar psychologie aan Berkeley. We noemen dat de machtsparadox.  Hij deed onderzoek naar gedrag bij mensen, die in een positie terecht gekomen zijn die hen meer macht geeft of die hen het gevoel geeft dat ze meer macht hebben.

Een zelf assessment
Het aardige van het artikel van Keltner is dat er direct aan het begin een link naar een zelfassessment is toegevoegd. Je kunt dus kijken hoe het er met jouzelf voorstaat. In eerste instantie las ik erover heen. Ik dacht onbewust dat is niks voor mij. Toch ging ik terug naar de link en ik heb even geaarzeld of ik erop zou klikken. Wat nou als eruit zou komen dat ik een echte machtsmisbruiker was? Dat zou een hele schrik zijn. Zo zou ik mezelf liever niet kennen. Maar na die korte aarzeling heb ik de stoute schoenen aangetrokken en ik heb de link aangeklikt. Ik heb het assessment gedaan. Het waren wel gewetensvragen en vragen over gewone dagelijkse dingen. Of ik wel eens mensen interrumpeer, of ik wel eens tijdens een gesprek op mijn mobiele telefoon zit, of ik makkelijker geld ben uit gaan geven. Het waren vragen die mij dwongen om na te denken, ook na te denken over eerlijk of gewenst antwoorden. Ik heb eerlijk geantwoord en wat kwam eruit?

De weg omhoog
Ik scoorde 3 uit 10 en als commentaar stond erbij dat ik me aan het begin van een hellend vlak bevond. Ik moest daar aandacht aan besteden. Nu biedt het artikel daar gelukkig aanknopingspunten voor. Alleen het invullen van de vragenlijst al heeft me laten nadenken en doen besluiten bewuster te zijn ten aanzien van de situaties waarin ik interrumpeer en me beter te beheersen als het om mijn mobiele telefoon gaat. Ook neem ik me voor de vragen met enige regelmaat nog eens voor me te pakken. Keltner schrijft verder dat hij aan drie deugden aandacht besteedt: de deugd empathie, de deugd dankbaarheid en de deugd generosity, je kunt dat in het Nederlands vertalen met gulheid maar ook met mildheid en ik vind dat het om beiden gaat. Bij elke deugd noemt Keltner een aantal aandachtspunten, die je kunnen helpen er bewust mee bezig te zijn. Als je dat bewust doet, kun je uit de machtsparadox blijven of eruit komen volgens Keltner en ik denk dat hij gelijk heeft. Voor mij geldt dat in elk geval wel.