Elkaar begrijpen

In alle discussies over wie er lijsttrekker moet zijn, welke partij de verkiezingen gaat winnen en wie een goede premier zal zijn is de belangrijkste vraag hoe we elkaar gaan begrijpen.

Kort bezoek
Vanmorgen kwam ik terug van een kort bezoek aan de VS. Ik was er precies 7 dagen. Die zeven dagen bracht ik door met een Amerikaanse familie. We werden opgehaald van het vliegveld door iemand, die ons kort nadat we de parkeerplaats van het vliegveld verlieten begon uit te leggen dat ze in Europa ten onrechte zo geschokt waren door het resultaat van de verkiezingen in de VS. Hillary Clinton zou een heel slechte keuze zijn geweest. Die zou een status quo bestendigd hebben waarin allerlei vreemde dingen kunnen gebeuren. Volgens  onze afhaler verdween er veel te veel geld in zakken waar het niet terecht hoorde te komen. Nee, dan Trump, dat was iemand die wel iets voor elkaar kon krijgen. Als voorbeeld noemde hij de ijsbaan in Central Park. Er waren al zoveel pogingen gedaan die aan te leggen maar het was niemand gelukt. Waar het ervoor bestemde geld was gebleven wist niemand volgens de man die het mij vertelde.

Niet handig
Het werd mij zo al snel duidelijk dat Trump niet zo’n handig onderwerp was en ik besloot er voorlopig mijn mond over te houden. Het onderwerp liet me overigens niet los en ik dacht na over een manier om er toch over te praten. Op de avond van Thanksgivingday kwam ik aan tafel naast enkele jonge familieleden terecht. Het waren studenten die een topopleiding volgden. De familie had al de loftrompet over ze gestoken en tijdens het Thanksgivingdiner ontspon zich een leuk gesprek over met name het onderwijs aan de Amerikaanse universiteiten. Maar gaandeweg kwam het gesprek toch op Trump en daar moesten ze niks van hebben. De boosheid spoot ze de ogen uit en in felle bewoordingen spraken ze hun walging uit voor  de president elect.

De vlam in de pan
Dat was het moment waarop de ouderen in het gezelschap ontdekten waar het gesprek over ging en in een oogwenk was de vlam in de pan geslagen. De aanwezigen maakten elkaar voor rotte vis uit en een aantal van de aanwezigen verliet de tafel. Ik ging ze opzoeken om mijn verontschuldigingen aan te bieden voor het aansnijden van dit onderwerp. De jongeren reageerden met zeggen dat het prima was dat ik dat gedaan had. De ouderen daarentegen boden hun verontschuldigingen aan voor het gedrag van de jongeren. Die begrepen er niets van, zeiden ze, die papegaaiden maar wat en hadden niet goed door waar het allemaal om draaide.

The great man
In de dagen die volgden kwam het gesprek met diverse mensen er steeds op terug. Ja, misschien was Trump wel niet zo’n goede keus, maar wat hadden ze dan moeten doen? Het ging toch helemaal de verkeerde kant op met de VS. Het werd mij duidelijk hoe bang en onzeker deze mensen waren. En in hun angst en onzekerheid waren ze op zoek gegaan naar “the great man” ,de man die voor redding zou zorgen. De man die in Central Park een ijsbaan had aangelegd. Ik realiseer me dat ik daarmee een karikatuur maak van de mensen die bang zijn. Maar het is de angst voor een onbekende toekomst, die ervoor zorgt dat mensen op zoek zijn naar iemand, die hen van die angst gaat verlossen. Die angst geeft vruchtbare grond aan mensen, die graag de grote redder spelen.

Coachend leidinggeven
Coachend leidinggeven is iets heel anders. Een coachende leider creëert samen met de mensen om hem of haar heen een toekomstbeeld . De coachende leider is niet de eigenaar van dat toekomstbeeld. Hij of zij deelt dat toekomstbeeld met de anderen. Het toekomstbeeld is niet exclusief zoals bij de leider van een “tribe”. Het toekomstbeeld is inclusief . Een coachende leider zorgt ervoor dat alle mensen deelgenoot zijn van dat toekomstbeeld en betrokken  kunnen zijn bij het verwerkelijken ervan.
Dat begint met het begrijpen van mensen, niet met het vertellen aan mensen wat goed of fout is. Dat is een uitspraak van de Nederlander Baruch Spinoza, die in zijn Tractatus Politicus in 1667 al schreef : ”Men moet menselijke handelingen niet bespotten, niet betreuren, niet veroordelen, doch begrijpen.” Dat is geen eenvoudige opgave maar wel één die enorm veel kan opleveren als je er de moeite voor neemt. Hoe ga jij je daarvoor inzetten?