Wij helpen je graag verder! +31 492386063

Betekenis geven en leren

07 januari 2019, gepubliceerd door Dirk Boersma

Twee hersendelen
In mijn blog van 27 december 2018 schreef ik over de ontdekking die Mathew Lieberman beschrijft in zijn boek Social. Er is een deel van de hersenen wat actief wordt als we cognitieve taken willen uitvoeren en er is een heel ander deel wat actief wordt als we ons bezig houden met onze verhouding tot onze ‘sociale’omgeving. Dat laatste deel wordt automatisch actief als we het deel wat zich met de cognitieve taken bezig houdt in rust laten komen. We merken niets van die omschakeling.

Descartes eror
Antonio Demasio was één van eersten die ontdekte dat die twee delen in de hersenen allebei belangrijk zijn om effectief te kunnen functioneren in het leven. Hij ontdekte dat door te onderzoeken hoe het kon dat iemand, die een deel van zijn hersenen kwijtraakte bij een ongeluk in een mijn, nog uitstekend cognitieve puzzels op kon lossen. Zijn hersenbeschadiging had het cognitieve deel intact gelaten. Dat deel waar de  verhouding tot de sociale omgeving verwerkt wordt was echter verdwenen. Het gevolg was dat de man niet meer kon functioneren. Hij maakte vreemde keuzes en nam onbegrijpelijke besluiten, schrijft Demasio in zijn boek ‘Descartes eror’. Lieberman komt tot dezelfde conclusies op basis van hersenonderzoek en Lieberman laat ook zien dat het deel vaan de hersenen waarmee we onze relatie met onze ‘sociale’omgeving regelen ook een heel belangrijke rol kan spelen bij leren. Leren waar we ons eigenlijk niet bewust van zijn.

Onbewust
Dat je ook kunt leren door een krachtig beroep te doen op de hersendelen, waar onbewust het ‘sociale leren’ plaatsvindt blijkt mooi uit het verhaal  van een goede kennis die zaterdagmiddag overleed. Ik hoorde het zaterdagavond. Ik kende hem uit het begin van mijn werkend leven. In de jaren 70 en 80 van de vorige eeuw werkte ik vaak met hem samen. Hij had de lagere school niet afgemaakt en lezen en schrijven lukten hem nauwelijks maar met de vrachtwagen kon hij alles en ook met de kraan was hij buitengewoon handig. Een motor had geen geheimen voor hem en ook antieke auto’s  restaureren kon hij heel goed. Hij had dat niet geleerd in een klas of uit boeken maar door van jongs af aan op te trekken met mensen die daar goed in waren en het duurde niet lang of hij was er beter in. Hoe hij leerde heb ik hem nooit gevraagd ik heb alleen gezien wat hij allemaal kon en ook wat hij niet kon. Het waren die ervaringen waarvan hij leerde.

John Deweij
John Deweij, pedagoog,psycholoog en filosoof zegt dat ervaring centraal staat in leren. Ervaring heeft betrekking op ons handelen en de effecten van dat handelen op onze omgeving. Veel van wat wij ervaren is geen gevolg van handelen wat we van te voren bedacht hebben. Door betekenis te geven aan wat we ervaren ontwikkelen we kennis. En de kennis die we zo ontwikkeld hebben gebruiken we om nieuwe ervaringen van betekenis te voorzien. Het zal duidelijk zijn dat het belangrijk is dat de betekenis die we geven ons helpt om effectiever te worden in het omgaan met onze omgeving.  kunnen ook betekenis geven die ons remt in het effectief omgaan met onze sociale omgeving. Een Hier komt de docent, de coach of de mentor om de hoek kijken, die ondersteunt en ordent het proces van betekenisgeven.

Reflectie
We noemen dat ook wel reflectie. Het is een proces wat zich bij de lerende persoon afspeelt. Die geeft zelf betekenis. Er zijn echter wel hulpmiddelen die in dat proces gebruikt kunnen worden. Een erg belangrijk hulpmiddel is de vraag, een goede coach kan met vragen de lerende persoon helpen het proces van leren te verdiepen en te richten. Het is ook mensen, die leren elkaar te laten helpen met reflecteren. Dat kan door ze elkaar open vragen te laten stellen. Een andere aanpak die helpt bij reflecteren is mensen verslagen te laten schrijven van hun handelen. Die verslagen kunnen vervolgens weer dienen om met elkaar te bespreken zodat er verdieping komt in het proces vaan refelcteren. Ook het bijhouden van een dagboek ondersteunt her reflectie proces.

Hulpvragen
In een blog van Lee Watanabe Crockett, onderwijsvernieuwer, schrijver en spreker kwam ik acht open vragen tegen, die bruikbaar zijn bij reflecteren.
1. Wat heeft je vandaag het meest verbaasd? En hoe kwam dat? Vraag studenten waarin ze zichzelf het meest positief verbaasd hebben.
2.Wat was het belangrijkste wat je vandaag geleerd hebt?Hoe kom je bij die conclusie? Het is prima dat verschillende studenten die vraag anders beantwoorden, die verschillen helpen ook weer bij reflectie.
3.Waar over wil je meer leren en wat is daar de reden van?
4. Wanneer was je het meest creatief en hoe kwam dat?
5.Wat maakte je het meest nieuwgierig vandaag en hoe voelt leren al je nieuwgierig bent?
6. Wanneer voelde je je het beste vandaag en wat was daar de reden van?
7. Als we morgen hetzelfde onderwerp zouden behandelen en je zou toegang hebben tot elke bron, waarmee zou je dan morgen willen beginnen, en wat is de reden daarvan?
8.Wat wil/kan je doen met wat je nu weet?

Coachvaardigheden
Het zijn allemaal vragen, die mensen helpen om betekenis te geven aan de ervaringen die ze opdoen en die kunnen helpen ervoor te zorgen dat we ook echt van die ervaringen leren . Die dingen leren die ons effectiever maken in ons handelen. Een goede coach een goede mentor een manager met coachvaardigheden kunnen zo een belangrijke bijdrage leveren aan het leren van mensen

Wil je hierover of over iets anders verder praten bel dan 0622995926 of mail dirkboersma@excellentleiderschap.nl

 

Stel je vraag via ons contactformulier

Neem contact met ons op!
Voor al je vragen kun je bellen met

+31 492386063