Als ik een Nederlander was

2 Mei is in Indonesië de nationale onderwijs dag, Het is de dag dat Ki Hajar Dewantoro, een grote denker over onderwijs geboren werd. Het is mooi dat zijn geboortedag als feestdag wordt gevierd maar jammer dat het onderwijs erg ver van zijn ideeën is afgeraakt.

Dag van het onderwijs
In Indonesië wordt vandaag de dag van onderwijs gevierd. 2 mei is de dag dat Ki Hajar Dewantoro geboren werd. Hij werd geboren in 1889 en hij overleed 26 april 1958.Ki Hajar Dewantoro werd in 1913 door gouverneur Idenburg, die toen de baas was in Nederlands Indië verbannen naar Nederland. In 19919 keerde hij terug naar Indonesië. Het Nederlandse gouvernement in Indië beschouwde Ki Hajar Dewantoro als staatsgevaarlijk. Hij had een Nederlandse opleiding genoten omdat hij tot de Javaanse adel behoorde, een klasse door de Nederlandse overheid bestemt om geleidelijk de taken van het Nederlandse gezag over te nemen. Een soort MD programma dus. Doordat Ki Hajar Dewantoro ziek werd, maakte hij echter zijn opleiding niet af en hij begon zich te wijden aan het schrijven. Hij werd journalist en begon kritische stukjes te schrijven over de verhoudingen tussen inlanders en Nederlanders. Hij werd onder anderen beïnvloed door Eduard Douwes Dekker, de schrijver van Max Havelaar. Toen in 1913 de Nederlands Indische overheid ook bij de Inlandse bevolking geld inzamelde voor de viering van Bevrijdingsdag, om te vieren dat Nederland in 1813 vrijgemaakt was van de Franse overheersing, schreef Ki Hajar Dewantoro een artikel met als titel: als ik een Nederlander was

Als ik een Nederlander was
In dat artikel schrijft hij dat hij zich zou schamen voor het vieren van een bevrijdingsfeest als er in zijn eigen rijk nog zoveel mensen niet vrij zijn. Dat artikel werd niet gepikt door de Nederlands Indische overheid.
Ki Hajar Dewantoro kwam in Nederland terecht en kwam daar in aanraking met het werk van Maria Montessori en Friedrich Fröbel, twee opvoedkundigen, die zich bezig hielden met de inrichting van onderwijs.
Toen Ki Hajar Dewantoro in 19919 terug kwam in Indië, richtte hij zich op de ontwikkeling van het onderwijs in Indië. Het Nederlands onderwijs was alleen toegankelijk voor kinderen van de adel maar Ki Hajar Dewantoro richtte scholen op voor kinderen, die geen toegang hadden tot dat onderwijs. Hij had daar veel bezwaar tegen omdat het Nederlands onderwijs Inlandse kinderen in een identiteitscrisis stortten.

Taman Siswa
Zijn eigen school noemde hij Taman Siswa, dat betekent tuin om te leren. Ki Hajar Dewantoro had in zijn concept veel plaats ingeruimd voor zelf ontdekken, kinderen moesten gestimuleerd worden om te ontdekken en zich te ontwikkelen. Het ging niet om een programma wat in de kinderen gepropt moest worden. Het onderwijs sloot aan bij zijn opvatting over leiderschap. Het is aardig om te zien dat Ki Hajar Dewantoro leiden en volgen als iets normaal menselijks beschouwde. Dat zat in de aard van mensen volgens hem. Nu eens zat je in de ene positie en volgde je op een ander moment leidde je. In zijn denken was er geen plaats voor boven en onder. Als je de leiding had gaf je het goede voorbeeld. Als je tussen anderen in stond dan moest je motiveren en als je ergens achteraan stond moest je steunen en dienen.
Ki Hajar Dewantoro had een belangrijke rol in het voorbereiden van Indonesië op haar onafhankelijkheid. In het eerste nationale kabinet werd hij minister van onderwijs en in 1959 kreeg hij de status van nationale held. De school die hij oprichtte bestaat nog het is alleen jammer dat het onderwijs daar onder invloed van ideeën uit het westen geheel is omgevormd tot het onderwijs zoals wij dat kennen. Nationale programma’s van bovenaf erin gepropt. Vaste curricula en regelmatig meten van de voortgang via nationale tests. Het is mooi dat er in Indonesië een nationale onderwijsdag gevierd wordt. Het is te hopen dat de ideeën van de man aan wiens geboortedag deze dag gekoppeld is, ook weer aandacht krijgen. In deze tijd zijn ze weer bijzonder actueel.